Bất chấp những đồn đoán về sự h́nh thành của một khối chống lại Mỹ, một tuyên bố chung đă được đưa ra sau hội nghị thượng đỉnh trực tuyến giữa Chủ tịch Tập Cận B́nh và người đồng cấp Nga Vladimir Putin, khiến lănh đạo hai nước Nga và Trung Quốc đă đưa ra thông điệp chung sau các cuộc gặp cấp cao. Thông điệp này dường như là lời tuyên chiến gửi tới tổng thống Mỹ Biden.
Bắc Kinh và Moscow đă tăng cường gửi đi những thông điệp phản ứng lại Washington và các đồng minh, cam kết sẽ củng cố "liên minh" và thúc đẩy một "trật tự quốc tế công bằng và dân chủ hơn" để đối trọng với Mỹ.
Bất chấp những đồn đoán về sự h́nh thành của một khối chống lại Mỹ, một tuyên bố chung đă được đưa ra sau hội nghị thượng đỉnh trực tuyến giữa Chủ tịch Tập Cận B́nh và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đă phủ nhận việc các quốc gia này đang t́m kiếm một liên minh chính trị và quân sự theo kiểu Chiến tranh Lạnh.
Nga - Trung liên thủ
Thay vào đó, lănh đạo hai nước này ca ngợi quan hệ song phương là "trưởng thành, ổn định và vững chắc" và coi nhau là "đối tác ưu tiên".
"Một số quốc gia sử dụng ư thức hệ để vạch ra ranh giới, can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền, áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương, làm lung lay nền tảng pháp lư của hệ thống quan hệ quốc tế, bao gồm cả kiểm soát vũ khí", tuyên bố chung nêu.
“Thế giới càng rối ren, Trung Quốc và Nga càng cần tăng cường hợp tác chiến lược”.
Tuyên bố cho rằng trước những nghịch cảnh đó, Trung Quốc và Nga cần tăng cường phối hợp, hợp tác về chính trị, an ninh, quân sự, kinh tế, năng lượng và công nghệ, "bảo vệ lợi ích chung trên trường quốc tế" và "tiếp tục thực hành chủ nghĩa đa phương thực sự" để duy tŕ cán cân quyền lực quốc tế.
"Nga cần một Trung Quốc thịnh vượng và ổn định, và Trung Quốc cần một nước Nga mạnh mẽ và thành công. Trung Quốc và Nga coi nhau là những đối tác ưu tiên", tuyên bố viết.
Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết khi liên minh phương Tây do Mỹ đứng đầu ngày càng đối đầu với cả Trung Quốc và Nga, th́ hai nước này sẽ "cảm thấy sự cấp bách trong việc tăng cường quan hệ kiểu liên minh".

Ảnh: Bloomberg
Ông nói: "Mối quan hệ như vậy sẽ được củng cố hơn nữa nếu các cuộc đối đầu giữa Trung Quốc-Mỹ và Nga-Mỹ trở nên căng thẳng hơn".
Theo Danil Bochkov, một chuyên gia tại Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga, việc đề cập đến "đối tác ưu tiên" trong các văn bản chính thức là điều hiếm gặp, mặc dù các nhà lănh đạo và quan chức chính phủ hàng đầu đă coi quan hệ đối tác chiến lược Nga-Trung là ưu tiên của cả hai bên.
Ông nói: "Ư tưởng này yêu cầu cả hai quốc gia - trong khi vẫn ưu tiên các mối quan hệ quốc tế của họ với các bên toàn cầu khác - dành sự quan tâm cụ thể đến các cuộc tiếp xúc song phương, đặc biệt là khi đề cập đến phản ứng trong đại dịch Covid-19 và các cáo buộc vi phạm nhân quyền".
Trong một cuộc phỏng vấn trước hội nghị thượng đỉnh Biden, ông Putin đă bảo vệ Trung Quốc trước cáo buộc ngược đăi người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, đồng thời ca ngợi "mức độ tin cậy và hợp tác cao trong mọi lĩnh vực" với Bắc Kinh khi thế giới đang có "cuộc đối đầu với Trung Quốc".
Mối quan hệ bền chặt
Ông Bochkov lưu ư mối quan hệ chặt chẽ giữa ông Tập và ông Putin, những người đă gặp nhau hơn 25 lần và gọi nhau là "bạn thân nhất", là nền tảng quan trọng của quan hệ song phương. Điều này "cho phép Moscow và Bắc Kinh thảo luận các vấn đề nhạy cảm nhất một cách chân thành và cởi mở".
Trong những năm gần đây, Mỹ và các đồng minh đă nhiều lần bày tỏ quan ngại về mối quan hệ ấm lên giữa Trung Quốc và Nga, đặc biệt là sự hợp tác quân sự ngày càng tăng và các cuộc tập trận chung.
Trong khi Bắc Kinh và Moscow cam kết cải thiện hợp tác quân sự, bao gồm thông qua "sự gia tăng số lượng và quy mô của các nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu chung", tuyên bố cho biết mối quan hệ đối tác không phải là "một liên minh chính trị và quân sự trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh".
Một điểm nổi bật khác của hội nghị thượng đỉnh Tập-Putin là việc gia hạn Hiệp ước năm 2001, trong đó cả hai bên đồng ư gác lại tranh chấp biên giới và không tuyên bố chủ quyền với các vùng lănh thổ tranh chấp.
Ông Bochkov nói: "Đây là một cách hợp tác rất thoải mái giữa Nga và Trung Quốc, tạo ra cơ hội để hợp tác nhưng đảm bảo rằng cả hai bên sẽ không trở thành đối thủ của nhau".
Zhang Xin, phó giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Sư phạm Hoa Đông, cho biết Bắc Kinh và Moscow sẽ t́m cách "thách thức và làm lung lay quyền lực và tính hợp pháp tuyệt đối" của các nền dân chủ phương Tây so với các chuẩn mực quốc tế.
"Trung Quốc và Nga cũng có thể thúc đẩy sự phát triển chung của vũ khí công nghệ cao nhằm đối trọng với Mỹ. Ngoài ra, sẽ có các cuộc tập trận chung, đặc biệt là các cuộc tập trận và tuần tra của lực lượng hải quân hoặc không quân tầm xa tới các khu vực mà họ hiếm khi xuất hiện trước đây," ông nói.
"Họ cũng sẽ cùng nhau kiên quyết phản đối việc Mỹ và NATO triển khai các tên lửa tầm ngắn và tầm trung ở châu Âu và khu vực châu Á-Thái B́nh Dương thông qua cả biện pháp cứng rắn và mềm mỏng."