Vietbf.com - Trước khi chính thức họp báo ra tuyên bố về vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở công viên Berlin hồi cuối tháng 7/2017, đă khiến Thủ tướng Slovakia phải hứa với Thủ tướng Đức sẽ làm sáng tỏ tất cả và cam kết hợp tác tối đa, cung cấp tất cả thông tin về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh mà phía Đức yêu cầu.
Thủ tướng Peter Pellegrini của Slovakia hôm 2/5/2018 có chuyến công du một ngày tới Đức, với vụ 'bắt cóc ở Berlin' nằm cao trong nghị tŕnh thảo luận giữa ông với Thủ tướng Đức, Angela Merkel
Không chỉ đưa tin, truyền thông Đức dường như c̣n đóng vai tṛ nhất định trong việc gây áp lực khiến chính phủ Slovakia phải lên tiếng trong những ngày cuối tháng Tư vừa qua, sau khi bị đặt câu hỏi về việc 'là nước trung gian'.
Với việc Ṭa Thượng thẩm Berlin mở phiên ṭa xét xử bị cáo Long N. H., một trong các nghi phạm bị cơ quan công tố Đức cáo buộc đă tham gia 'bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh', ngày càng nhiều t́nh tiết được công bố nhằm làm sáng tỏ vụ việc.
Phiên ṭa theo kế hoạch diễn ra trong 21 ngày không liên tục, từ 24/4 đến cuối tháng 8/2018.
Trên website của báo Taz có riêng một chuyên mục về ông Trịnh Xuân Thanh và vụ 'bắt cóc ở Berlin'
Phóng viên Sebastian Erb là một trong những cây bút của nhật báo Đức Taz đă theo đuổi và tường thuật về vụ 'bắt cóc ở Berlin' từ những ngày đầu tiên và cũng theo dơi sát phiên ṭa xử nghi phạm Long N. H đang diễn ra.
Trong cuộc phỏng vấn với BBC hôm 8/5, ông nói rằng có rất nhiều điều đáng chú ư trong phiên xử thứ ba, diễn ra hôm thứ Hai, 7/5/2018.
Phóng viên Sebastian Erb: Đó là một phiên xử rất thú vị, bởi có sự xuất hiện của vợ nạn nhân vụ bắt cóc vào buổi sáng, và một nhân chứng khác trong buổi chiều, ông Vũ Đ́nh Duy.
Công tác an ninh bảo vệ tại ṭa là vô cùng khắt khe, không ai được mang thứ ǵ vào, kể cả bút viết. Những người vào dự được nhân viên ṭa án phát cho bút ch́ mang vào thôi.
Vợ nạn nhân xuất hiện với vai tṛ nhân chứng, được ba nhân viên an ninh đi kèm theo chương tŕnh bảo vệ nhân chứng.
Không chỉ có vậy, phiên xử c̣n thú vị ở chỗ luật sư bảo vệ cho bị cáo đă t́m cách áp dụng một số chiến thuật để cản trở tiến tŕnh tố tụng. Ṭa đă phải tạm dừng vài lần để ông ấy nghiên cứu hồ sơ.
Hôm 24/4, phiên ṭa xử nghi phạm vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, bị cáo Long N. H. (trái) bắt đầu tại Berlin
BBC: Có điểm ǵ bất ngờ, ngoài dự kiến, ngoài phán đoán của giới phóng viên hay của mọi người nói chung trong phiên xử đó không?
Phóng viên Sebastian Erb: Trước tiên là chi tiết về một bữa ăn sáng ở Prague, diễn ra trước khi xảy ra vụ bắt cóc ít hôm.
Bữa ăn này có mặt bốn người, gồm nhân chứng Vũ [Đ́nh Duy] và ba người khác, trong đó có một nghi phạm tham gia vụ bắt cóc, và một người mà cơ quan công tố nghi ngờ rằng có thể là một quan chức an ninh cao cấp của Việt Nam. Nhân chứng Vũ khai trước ṭa rằng ông ta không nhớ rơ người mà ṭa hỏi đến là ai, và chúng ta không biết là ông ấy có nói thật hay không.
Một chi tiết đáng chú ư nữa là tiến tŕnh điều tra việc liệu Slovakia có tham gia vào vụ bắt cóc ông Trịnh [Xuân Thanh], hay ít nhất cũng là giúp đỡ Việt Nam trong việc đưa ông Trịnh ra khỏi khối EU hay không.
Với những thông tin mà chúng ta biết th́ điều rất rơ ràng là ông ấy đă bị người của phía Việt Nam bắt. Cho nên câu hỏi ở đây là ông ấy đă được đưa về như thế nào.
Bên công tố nói hiện vẫn chưa rơ ông Trịnh đă được đưa trở về Việt Nam như thế nào.
Chính phủ Slovakia đă nói dối về thời gian diễn ra cuộc họp với phái đoàn Việt Nam ở khách sạn Borik. Ban đầu, họ nói là họp trong ba tiếng, rồi nói là trong hai tiếng.
Nhưng báo Taz chúng tôi điều tra thấy theo các dữ liệu hành tŕnh bay được ghi lại th́ chiếc phi cơ chỉ đỗ tại Bratislava trong một tiếng rưỡi đồng hồ. Mà họ đi từ sân bay tới khách sạn nơi diễn ra cuộc họp, rồi quay trở lại sân bay là phải mất ít nhất 15 phút di chuyển mỗi chiều, cho nên cuộc họp chỉ có thể diễn ra trong thời gian chưa tới một giờ đồng hồ.
Vậy nên từ đó chúng ta có thể đặt câu hỏi liệu đó có phải là một cuộc họp rất quan trọng giữa các quan chức cao cấp của hai bên hay không, hay có lẽ là đă chẳng hề có cuộc họp thật sự nào mà đó chỉ là để thu xếp một chuyến bay ra khỏi EU, đến Moscow, rồi từ đó là một chuyến bay khác về Việt Nam.
Ông Trịnh Xuân Thanh đă bị kết án hai án chung thân ở Việt Nam
BBC: Nói tới nhân chứng ra ṭa chiều hôm thứ Hai 7/5, ông có biết t́nh trạng pháp lư của nhân chứng đó tại Việt Nam không?
Phóng viên Sebastian Erb: Nhân chứng đó khai trước ṭa rằng ông ta buộc phải rời khỏi Việt Nam v́ lư do chính trị, và rằng ông ta là người có địa vị trong hệ thống chính quyền Việt Nam nhưng đă có những bất đồng với những người khác nên phải ra đi. Nh́n chung là ông ta ở trong t́nh thế khá giống với t́nh thế của nạn nhân vụ bắt cóc, ông Trịnh Xuân Thanh.
Ông ta nói ông ta có mối quan hệ mật thiết với ông Trịnh Xuân Thanh, đồng thời cũng có mối quan hệ mật thiết với một trong những người bị cho là có tham gia vào vụ bắt cóc, đó là người chú của bị cáo đang hầu ṭa tại Berlin. Đây là chi tiết rất đáng chú ư.
BBC: Trở lại với thời điểm đầu tiên, khi câu chuyện 'bắt cóc ở Berlin' được công bố. Tờ báo của ông, Taz, là một trong những tờ báo đầu tiên của Đức đăng tải tin này, ngay cả trước khi giới chức Đức chính thức xác nhận. Các ông đă biết tin như thế nào, và ṭa soạn đă cân nhắc ra sao để quyết định chạy tin trước cả cơ quan công tố hay Bộ Ngoại giao Đức?
Phóng viên Sebastian Erb: Chúng tôi biết từ rất sớm, bởi may mắn là chúng tôi có một đồng nghiệp, một nhà báo tự do cộng tác với chúng tôi, là người có mối quan hệ thân thiết với cộng đồng người Việt tại Đức. Cho nên chúng tôi biết về vụ việc có lẽ là trước những báo khác.
Đầu tiên, sau khi biết tin, chúng tôi phải kiểm tra xem thật sự là chuyện ǵ đă xảy ra trước khi đăng bài. Chúng tôi không dựa vào một nguồn duy nhất mà kiểm tra chéo với các nguồn khác nữa để đảm bảo tính chính xác.
Ngày hôm sau, Bộ Ngoại giao Đức tổ chức họp báo chính thức công bố việc đă xảy ra vụ bắt cóc. Một ngày tiếp sau đó th́ ông Trịnh Xuân Thanh xuất hiện trên truyền h́nh quốc gia Việt Nam.
Phóng viên Sebastian Erb nói báo Taz đă nhiều lần liên hệ với giới chức Việt Nam nhưng không nhận được phản hồi
BBC: Chúng ta biết rằng đă có hai 'phiên bản' hoàn toàn khác nhau về cùng một người, một là từ phía Việt Nam, và một từ phía Đức. Đức th́ nói rằng đă xảy ra vụ bắt cóc, trong lúc Việt Nam khẳng định là ông Trịnh Xuân Thanh đă tự về đầu thú. Ông nhận xét thế nào về sự khác biệt này?
Phóng viên Sebastian Erb: Chúng ta chưa hề thấy bất kỳ bằng chứng nào từ phía chính quyền Việt Nam để chính thức chứng minh rằng ông ấy đă tự nguyện về nước.
Tôi không biết là họ có bằng chứng nào không, mà theo tôi nghĩ là họ không.
Tất cả những ǵ chúng tôi có được cũng như những thông tin mà cơ quan công tố thu được cho thấy khá rơ vụ bắt cóc đă xảy ra như thế nào. Các bằng chứng cho thấy vụ bắt cóc đă được người có vị trí cao trong ngành an ninh Việt Nam tổ chức thực hiện.
Điều khiến tôi thấy không thể hiểu được là tại sao các quan chức Việt Nam và những người có liên quan, chẳng hạn như Ṭa Đại sứ Việt Nam tại Berlin, lại tỏ ra bất cẩn trong vụ này đến vậy.
Họ nói chuyện qua điện thoại di động, thậm chí dùng tên thật để đăng kư khách sạn [cho những đối tượng tham gia bắt cóc]. Có vẻ như họ thấy việc tiến hành vụ bắt cóc là sẽ rất an toàn.
Các điều tra viên của cơ quan công tố đă rất may mắn, bởi vụ bắt cóc đă xảy ra ở ngay giữa trung tâm Berlin, tại một công viên lớn, vào ngay sáng Chủ Nhật.
Đă có những nhân chứng. Chúng ta đă được nghe các nhân chứng tŕnh bày trước ṭa, những người đă tận mắt chứng kiến mọi việc ngay tại hiện trường.
Họ nhớ được chính xác cả biển số chiếc xe hơi được dùng để bắt người. Nếu không có những thông tin đó th́ việc điều tra sẽ khó khăn hơn nhiều. Các điều tra viên cũng đă thu được các dữ liệu trong thiết bị định vị vệ tinh cài trong chiếc xe.
BBC: Trước khi đăng các bài tường thuật, tờ báo của ông có liên hệ ǵ với giới chức Việt Nam, như Ṭa Đại sứ Việt Nam tại Berlin, hay các cơ quan có thẩm quyền ở Việt Nam, để kiểm chứng nguồn tin, hay để lấy phản hồi của họ không?
Phóng viên Sebastian Erb: Chúng tôi đă nỗ lực liên hệ với họ nhiều lần để hỏi thông tin, nhưng họ không trả lời. Có lẽ trong vụ này, họ không muốn trả lời. Khi chúng tôi đă đăng bài lên, nếu họ quan tâm th́ họ đă có thể liên hệ với chúng tôi để cung cấp thông tin, nhưng dường như họ không quan tâm tới việc đó, không buồn nêu quan điểm.
BBC: Chỉ vài ngày trước phiên xử thứ ba mà chúng ta đang nói tới, đă xuất hiện rất nhiều thông tin, tường thuật theo đó đưa ra cáo buộc rằng Slovakia có liên quan tới vụ bắt cóc. Đức đ̣i Slovakia phải giải tŕnh với Đức, phải hỗ trợ Đức trong quá tŕnh điều tra, và Slovakia th́ đ̣i Việt Nam phải giải thích. Theo ông nghĩ th́ liệu Slovakia có thể đ̣i hỏi Việt Nam cung cấp thông tin nhiều hơn so với những ǵ họ đă trao cho phía Đức hay không?
Phóng viên Sebastian Erb: Hồi tuần trước, Thủ tướng Đức Angela Merkel nói với Thủ tướng Slovakia Peter Pellegrini rằng mọi thứ cần phải được đặt lên bàn để làm rơ chuyện ǵ đă xảy ra trong vụ bắt cóc này.
Bratislava đă trả lời được một số trong các câu hỏi, nhưng họ đă không đưa ra thông tin về chuyến bay mà chính phủ Slovakia cho đoàn Việt Nam mượn, như danh sách những người trên khoang, danh sách phi hành đoàn... Slovakia đang trong t́nh thế khá là kẹt.
Có một nhân vật rất đáng quan tâm, đó là một cố vấn của cựu thủ tướng Slovakia, một người gốc Việt, nay có quốc tịch Slovakia.
Ông ấy có mối quan hệ rất tốt với cả hai nước, và ông ấy đă có mặt trong cuộc họp tại khách sạn Borik. Hiện th́ chúng ta không biết là ông ấy có tham gia hay đóng vai tṛ ǵ vào vụ việc hay không. Chúng ta cần chờ kết quả điều tra tiếp theo mới biết được.
Đại sứ Dương Trọng Minh (thứ hai, từ bên phải) bị Bộ Ngoại giao Slovakia triệu lên làm việc hôm 3/5/2018
BBC: Slovakia nói rằng họ đă nhận được yêu cầu cũng như hồ sơ về vụ việc từ phía Đức từ cách đây 9 tháng. Vậy nhưng như chúng ta thấy, đă chẳng có chuyện ǵ xảy ra tại Slovakia trong suốt chín tháng đó, cho tới tận gần đây. Vậy mà sau khi truyền thông Đức loan tải rộng răi các t́nh tiết, các nghi vấn, th́ Slovakia đă có phản ứng nhanh chóng. Có phải điều này cho thấy truyền thông Đức có sức mạnh to lớn hơn so với giới chức Đức, và đă gây được áp lực mạnh hơn lên Slovakia so với yêu cầu của chính phủ Đức không?
Phóng viên Sebastian Erb: Đúng là sau khi báo Đức đăng tin, đưa ra những câu hỏi về cuộc họp ở Bratislava, th́ truyền thông Bratislava đă dựa vào đó để đặt câu hỏi với chính phủ Slovakia về điều ǵ đă xảy ra, từ đó buộc chính phủ phải thừa nhận là họ đă cho phái đoàn Việt Nam mượn chiếc phi cơ chính phủ.
Nếu không có áp lực từ truyền thông, th́ có lẽ chính phủ Slovakia sẽ không nói ǵ. Lẽ ra họ đă có thể lên tiếng từ trước khi báo chí đăng tin, nhưng họ đă không nói. Truyền thông đă thể hiện sức mạnh nhất định trong vụ này.
BBC:Là một phóng viên đă theo dơi vụ việc từ đầu tới giờ, ông đánh giá thế nào về quan điểm của nước Đức trong vụ này, và theo ông th́ Việt Nam nên làm ǵ?
Phóng viên Sebastian Erb: Với chính quyền Đức th́ vụ này vô cùng quan trọng. Như bà Merkel đă nói sau cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Slovakia hồi tuần trước, vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh đă làm tổn hại nghiêm trọng mối quan hệ giữa Đức và Việt Nam. Có rất nhiều dự án với Việt Nam và các hoạt động hợp tác của Đức với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực khác nay đă bị dừng lại. Quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia cũng đă bị đ́nh chỉ.
Đức muốn Việt Nam phải làm rơ những ǵ đă xảy ra và phải có phiên ṭa công bằng tại Hà Nội [đối với ông Trịnh Xuân Thanh]. Ông Trịnh Xuân Thanh đă được cấp quy chế tị nạn tại Đức nên Đức trông đợi là ông ấy sẽ được quay trở lại Đức. Áp lực mà Đức đưa ra trong vụ này là rất lớn.
Tôi không biết diễn biến tiếp theo sẽ là như thế nào, nhưng rơ ràng là chính phủ Đức có quan điểm đây hoàn toàn không phải là một vụ nhỏ mà là rất nghiêm trọng. Chính phủ Đức đă khẳng định như vậy nhiều lần.
Tôi không thể b́nh luận về việc Việt Nam nên làm ǵ, bởi công việc của phóng viên là tường thuật những ǵ diễn ra, và xác minh để đưa tin chính xác đến với công chúng.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
