Thương chiến Mỹ - Trung vẫn đi vào ngõ cụt

[sunshine1104]

Lối thoát cho thương chiến của chính quyền Trump đang được nỗ lực tìm ra. Giới chức kinh tế hàng đầu của Trump đang tìm cách hồi sinh các điều khoản từng thương thảo với Trung Quốc, vốn đổ vỡ vào mùa hè vừa qua.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp với các lãnh đạo doanh nghiệp tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh hồi năm 2017. Ảnh: Reuters.

Những điều khoản này lúc bấy giờ đã bị Trung Quốc từ chối, vì vậy không rõ nỗ lực mới có thể vượt qua các rào cản và đạt được những cam kết về nông nghiệp, sở hữu trí tuệ hay chuyển giao công nghệ từ phía Bắc Kinh như Washington mong muốn hay không, theo một nguồn tin am hiểu vấn đề.

Trọng tâm của các cuộc thảo luận trong nội bộ chính quyền Mỹ là làm thế nào chặn đòn thuế vào tháng 10 cũng như những đòn thuế tiếp theo dự kiến có hiệu lực vào tháng 12. Một số cố vấn cho rằng thiệt hại kinh tế là rõ ràng nên chúng phải được giảm nhẹ trước năm bầu cử 2020. Dù vậy, Tổng thống Donald Trump vẫn chưa xác định một cách tiếp cận cụ thể nào.

Điều khác biệt hiện nay là các quan chức chính quyền Mỹ đang hy vọng có thể dùng lời đe dọa áp dụng thuế quan bổ sung như một đòn bẩy lợi thế nhằm thuyết phục Trung Quốc thực hiện những cam kết về sở hữu trí tuệ. "Chúng tôi muốn phía Trung Quốc đáp ứng những gì chúng tôi yêu cầu hồi tháng 5", nguồn tin nói.

Trong khi đó, giới chức Trung Quốc đã phát đi tín hiệu rằng họ sẵn sàng đàm phán sau hàng loạt bước leo thang về thuế từ hồi tháng 7. Tác động kinh tế của cuộc chiến tranh thương mại đối với Trung Quốc chưa được tính toán đầy đủ nhưng các chỉ số cho thấy nền kinh tế nước này đang bị tổn thương.

"Ý tưởng là kéo mối quan hệ song phương khỏi nơi mà Tổng thống có thể mất bình tĩnh và làm tổn hại đến nó", nguồn tin, người vừa có cuộc gặp với các quan chức Trung Quốc, cho biết.

Giới chức Mỹ và Trung Quốc có kế hoạch gặp nhau vào cuối tháng này để thảo luận các biện pháp tháo gỡ căng thẳng. Tổng thống Trump ngày 11/9 tuyên bố chấp thuận hoãn tăng thuế với 250 tỷ USD hàng Trung Quốc, dường như nhằm làm bàn đạp cho đàm phán.

Trước đó, Trung Quốc thông báo miễn áp mức thuế mới đối với 16 sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ từ ngày 17/9. Đây cũng có thể coi là một động thái hòa giải trước các cuộc đàm phán cấp cao sắp diễn ra để giải quyết chiến tranh thương mại. Trung Quốc hôm qua miễn thuế bổ sung đối với đậu nành, thịt lợn và một số nông sản của Mỹ.

Ý tưởng về một số thỏa thuận với Trung Quốc xuất hiện trong bối cảnh Nhà Trắng đang diễn ra các cuộc tranh luận nội bộ trên diện rộng về cách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế từ giờ đến năm 2020 bởi số liệu thống kê chỉ ra rằng chiến tranh thương mại đang mang đến những tác động rất nghiêm trọng, đặc biệt trong sản xuất.

Thỏa thuận với Trung Quốc là cách chắc chắn nhất giúp Nhà Trắng tác động tới các thị trường và nền kinh tế khi mà những đề xuất cắt giảm thuế trong nước ít có khả năng được quốc hội thông qua.

Nguồn tin cho hay các quan chức hai nước sẽ bắt đầu gặp vào tuần tới để thiết lập một thỏa thuận sơ bộ tiềm năng liên quan đến việc Trung Quốc mua nông sản Mỹ và Mỹ sẽ giảm bớt các hạn chế xuất khẩu với tập đoàn viễn thông Huawei cũng như khả năng nới rộng thời gian hoãn tăng thuế.

Bộ Thương mại Trung Quốc hôm qua ca ngợi quyết định hoãn tăng thuế của Trump, gọi đây là hành động thể hiện "thiện chí". Phát ngôn viên Cao Phong cho hay Trung Quốc đã bắt đầu đưa ra những đề xuất về giá đối với các sản phẩm nông nghiệp Mỹ, trong đó có đậu nành và thịt lợn, nhưng không cung cấp thêm chi tiết. Cùng ngày, Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc nói với Chủ tịch Hội đồng Doanh Nghiệp Mỹ - Trung Evan Greenberg tại Bắc Kinh rằng Trung Quốc rất hoan nghênh quyết định mà Tổng thống Trump đưa ra.

Các nhà phân tích Trung Quốc nhận định những động thái gần đây từ cả hai phía chắc chắn sẽ giúp tạo ra điều kiện thuận lợi cho đàm phán.

Theo Shi Yinhong, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, có khả năng Bắc Kinh sẽ hủy đàm phán nếu Washington không hoãn tăng thuế.

"Đàm phán sẽ tiếp diễn nhưng sẽ chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận quan trọng nào trừ khi nền kinh tế thế giới và Mỹ rơi vào suy thoái", Shi nói.

Lu Xiang, nhà nghiên cứu các vấn đề Mỹ tại Học viện Khoa hoc Xã hội Trung Quốc, cho rằng "Trump nôn nóng muốn nối lại đàm phán càng sớm càng tốt nhưng Trung Quốc muốn Washington tạo tiền đề cho các cuộc thảo luận mang tính xây dựng vào tháng 10". "Vì thế, quyết định hoãn tăng thuế của Trump trong hai tuần, bất kể thiện chí đến đâu, cũng đều được Trung Quốc đón nhận", ông đánh giá.

Theo Lu, các biện pháp tăng thuế, dù đã được trì hoãn, vẫn có khả năng đe dọa triển vọng đạt được những kết quả tích cực từ các cuộc đàm phán vào tháng tới. "Với mức thuế còn quá cao và bao phủ nhiều sản phẩm như hiện nay, phía Mỹ cần có một số thỏa hiệp cụ thể, ít nhất là hủy bỏ vài hàng rào thuế quan trước đó", ông nói.

Nhưng Wang Yong, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính trị Quốc tế thuộc Đại học Bắc Kinh, đánh giá triển vọng đạt được thỏa thuận có thể tăng lên bởi Trump cần tuyên bố một thắng lợi về thương mại nhằm làm động lực thúc đẩy chiến dịch chạy đua vào Nhà Trắng vào năm tới.

"Giờ đây, cả hai đều đã thể hiện thiện chí, cơ hội đạt thỏa thuận đang gia tăng và câu hỏi đặt ra là 'khi nào?'", Wang bình luận. "Mỹ đang đối mặt với áp lực kinh tế giảm tốc và nếu điều này xảy ra vào đúng thời điểm bầu cử, nó sẽ là tin xấu đối với cơ hội đắc cử của Trump".