Hai cụ bà thay nhau đến thăm rồi mang đồ cúng giỗ tới v́ họ đều cho rằng dưới nấm mồ đó là con của ḿnh, một người giữa năm, một người cuối năm.
Cụ Lưu Thị Hinh, 85 tuổi, mẹ của liệt sĩ Đinh Duy Tuân, mỗi lần ra thăm mộ đều chọn 7 bông hoa cúc trắng, v́ lúc hi sinh, "con trai tôi c̣n thanh khiết".
C̣n cụ Hà Thị Xuân, cũng 85 tuổi, mẹ liệt sĩ Bùi Thanh Tuân sẽ đặt lên ngôi mộ ấy 7 bông cúc vàng, v́ trước ngày nhập ngũ, anh đă lập gia đ́nh.
Đinh Duy Tuân và Bùi Thanh Tuân cùng quê Gia Viễn, Ninh B́nh, cùng 21 tuổi, nhập ngũ cùng một sư đoàn và hi sinh cùng năm 1977. Người đầu mất ngày 25/12, người sau hy sinh ngày 13/7.
Năm 2002, người thân t́m được ngôi mộ khắc tên Đinh Duy Tuân, nhưng ngày hi sinh không giống (mà là 13/7, trùng với ngày mất của Bùi Thanh Tuân) tại nghĩa trang Dốc Bà Đắc, ở Tịnh Biên, An Giang. Cho rằng đó là mộ của người nhà ḿnh, hàng năm, dịp lễ tết, gia đ́nh đều tới thăm viếng.
Ngôi mộ tại nghĩa trang Dốc Bà Đắc có tên liệt sĩ Đinh Duy Tuân, nhưng ngày hy sinh là 13/7/1977, là ngày mất của liệt sĩ Bùi Thanh Tuân.
Tám năm sau, 2010, em trai liệt sĩ Bùi Thanh Tuân cũng đến nghĩa trang Dốc Bà Đắc, nhận ngôi mộ là của anh ḿnh, bởi ngoài họ "Đinh Duy" là khác, các thông tin c̣n lại đều trùng khớp.
Hoàn tất các thủ tục pháp lư, em trai liệt sĩ Bùi Thanh Tuân đưa hài cốt dưới mộ về quê, đặt trong nghĩa trang ḍng họ theo nguyện vọng của người cha đă khuất, đắp bia mộ mang tên anh ḿnh.
Dù hài cốt đă được di chuyển, nhưng ngôi mộ ở nghĩa trang Dốc Bà Đắc vẫn giữ nguyên. Măi đến năm 2018, người nhà liệt sĩ Đinh Duy Tuân mới đau đớn biết, bấy lâu họ chỉ thắp hương lên "một cái vỏ".
Sau nhiều lần gặp mặt, bàn thảo, hai gia đ́nh quyết định khai quật mộ ở Ninh B́nh, lấy hài cốt xét nghiệm ADN. "Anh tôi đă mồ yên mả đẹp 8 năm liền, chúng tôi không muốn xáo trộn nữa, nhưng nghĩ đến nỗi đau chung nên chấp nhận", ông Bùi Văn Luân, 60 tuổi, em trai liệt sĩ Bùi Thanh Tuân, nhớ lại.
Năm 1977, liệt sĩ Đinh Duy Tuân gửi 5 lá thư, cho bố, mẹ, em trai, cô ruột và người yêu - những lá thư cuối cùng. "Tháng nào nó cũng viết thư về cho gia đ́nh, nhưng đến tháng 12/1977 th́ không thấy nữa. Chiến tranh ác liệt, vợ chồng tôi biết mất con rồi", cụ Hinh nói. Ảnh: Trọng Nghĩa.
Đêm trước ngày khai quật, ngôi nhà của hai người mẹ ở xă Gia Trấn và xă Gia Phú, huyện Gia Viễn, sáng đèn cả đêm. Cụ Xuân dặn con mua 7 bông cúc vàng. C̣n sáng hôm sau, cụ Hinh tự ra chợ, chọn 7 bông cúc trắng.
Ngày 3/9/2018, hai gia đ́nh cùng đặt lễ cúng lên ngôi mộ. Một bên là hoa trắng, một bên là hoa vàng.
Ngồi bên mộ, hai người mẹ nắm tay nhau. "Bà ấy hỏi tôi, nếu là con bà th́ bà đưa về đâu. Tôi bảo là con tôi th́ tôi đưa về nghĩa trang huyện. Bà ấy gật đầu, bảo ‘Ừ, thế cũng gần đây thôi’", cụ Hinh, mẹ liệt sĩ Đinh Duy Tuân, nhớ lại.
Thi hài liệt sĩ được đưa lên, nhưng cán bộ xét nghiệm AND thông báo các phân tử ADN đă đứt găy, không thể xác định được danh tính.
"Kết quả như cái gai đâm vào tim tôi. Phải đến nước đào mộ lên thế này rồi mà ông trời c̣n gieo cảnh trái ngang", cụ Hinh than thở. Cụ Xuân động viên người ngồi kế bên: "Đằng nào cũng chết rồi, thôi để đâu cũng được, tôi với bà cứ nhớ ngày giỗ của chúng nó rồi cúng".
Mẹ liệt sĩ Bùi Thanh Tuân tin hài cốt được đặt ở nghĩa trang ḍng họ chính là của con trai ḿnh. Ảnh: Trọng Nghĩa.
Không xác định rơ hài cốt là của ai, hai gia đ́nh quyết định coi ngôi mộ hiện tại là mộ chung. Ngày giỗ của người thân ai, nhà đấy sẽ ra mộ cúng.
Tṛn một năm sau ngày xét nghiệm ADN, cụ Hinh vẫn hi vọng sẽ có ngày xác định được người dưới mộ có phải con ḿnh hay không. "Các con tôi sống trong Kiên Giang gọi về, tôi vẫn dặn, cố đi t́m thêm ngôi mộ liệt sĩ tên Tuân nữa. T́m được, chúng tôi sẽ dễ xác định đâu là con ḿnh, đâu là con nhà bên ấy", đôi mắt trũng sâu của cụ ánh lên hi vọng.
Mỗi lần các con sang nghĩa trang họ Bùi thăm mộ anh trai, cụ Hinh lại dặn ḍ: "Con thắp hương xong nhớ khấn, anh ngồi lên xe, em đèo anh, ḿnh về nhà với mẹ!".
Ở cách đó 18 km, cụ Xuân cũng tin tưởng đứa con đang ngủ dưới nấm mộ là giọt máu của ḿnh. Tuy không c̣n minh mẫn, nhưng cụ vẫn thường xuyên chống gậy ra nghĩa trang, cách nhà chỉ 100 m để thắp hương cho con.
Lần nào, người mẹ ấy cũng lúi cúi đọc đi đọc lại tên Bùi Thanh Tuân trên bia, như sợ con lạc mất.
VietBF © sưu tầm
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
