Cấm nhân chứng làm chứng

10/12/19

Ông Gordon D. Sondland -Đại Sứ Mỹ bên cạnh Liên Bang Âu Châu (Liên Âu) nhận được trát đòi của Uỷ Ban Điều Tra Truất Phế Tổng Thống đến trụ sở Hạ Viện điều trần về việc tổng thống yêu cầu chính phủ Ukraine giúp ông ta bới móc về những hành vi tham nhũng của bố, con ông Joe Biden -cựu phó tổng thống Mỹ- và hiện đang là 'ứng cử viên Dân Chủ, tranh chức 'tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ.'

Đại Sứ Sondland
Đương kim tổng thống Mỹ -ông Donald Trump- đã bị điều tra về việc ông thông đồng với Nga, và được người Nga giúp thắng cử năm 2016. Năm nay ông đang bị tố cáo là ông nhờ Ukraine giúp ông tái đắc cử trong cuộc tranh cử năm 2020 -sắp diễn ra sau 13 tháng nữa.

Đại diện Đại Sứ Sondland, luật sư Robert Luskin nói, vì là một viên chức trực thuộc Bộ Ngoại Giao, nên thân chủ của ông ta -Đại Sứ Sondland- phải tuân hành lệnh của chính phủ, mặc dù ông Sondland rất muốn điều trần về chính sách của Tổng Thống Mỹ -Donald Trump- đối với Ukraine. Ông Luskin còn nói thêm, "Đại Sứ Sondland đã chuẩn bị mọi tài liệu, và sẵn sàng điều trần, thì nhận được lệnh cấm. Tuy nhiên ông vẫn tự nguyện điều trần, nếu Bộ Ngoại Giao rút bỏ lệnh cấm."

Nhưng chính Trump viết điện thư không cho Sondland điều trần; sáng thứ Ba mùng 8 tháng Mười 2019, Trump post lên bản điện thư trên Twetter: "Tôi rất muốn gửi Đại Sứ Sondland -một người đứng đắn, một viên chức thượng thặng của Hoa Kỳ đến Quốc Hội điều trần, nhưng đáng buồn là ông đại sứ sẽ làm chứng trước một tòa án kangaroo hoàn toàn bất công, một chiều, không tôn trọng bất cứ quyền lợi nào của đảng Cộng Hòa."

Hạ Viện Dân Chủ đã nhiều lần cảnh cáo Hành Pháp là việc chen lấn vào cuộc điều tra truất phế cũng đủ là một tội có thể bị truất phế; tuy nhiên, đang bị điều tra truất phế, thì tổng thống còn sợ gì nữa. Ông cứ ngăn cấm, và hậu quả là sáng thứ Ba, Đại Sứ Sondland đã tuân lệnh ông, không đến trụ sở Quốc Hội như ông ta dự tính sẽ đến; có thể Trump lập luận là nguy cơ bị truy tố về tội ngăn cản quốc hội điều tra dù sao vẫn chưa đến, trong lúc nguy cơ để Đại Sứ Sondland khai toạc mưu đồ tranh cử bất hợp pháp mình thì chỉ trong ngày thứ Ba, 10/08/2019, tình hình đã lâm nguy đến mức khó thay đổi.

Sondland cộng tác với những tài liệu tang chứng, có thể tạo ảnh hưởng cho nhiều viên chức khác, vốn vẫn bất phục chính sách vụ lợi của Trump, cũng sẽ bắt chước làm theo, và làn sóng tố giác của viên chức hành pháp sẽ gây nhiều hậu quả mà Trump và chính phủ không khắc phục được.
Cuộc điều tra truất phế không chỉ bó hẹp vào việc Trump ép buộc Ukraine giúp ông ta lợi thế tranh cử, mà đang lan sang địa hạt chính trị; Hạ Viện gửi trát đòi Bộ Quốc Phòng và phòng Ngân Sách những tài liệu liên quan đến việc Trump không trao ngân khoản viện trợ quốc phòng $391 triệu cho Ukraine -số tiền tối cần để giúp quân đội Ukraine chống lại cuộc chiến tranh xâm lược của Nga.

Nhiều Dân Biểu Dân Chủ nêu lên nghi vấn liên quan đến thân tình của Trump với Putin và cuộc chiến tranh chống Nga của Ukraine. Họ đặt câu hỏi: Trump có giúp Nga không, khi ông ta tạo khó khăn ngân sách quốc phòng cho Ukraine.

Sau ông Sondland là bà Marie Yovanovitch -Đại Sứ Mỹ tại Ukraine vừa bị Trump ngưng chức vì thiếu tinh thần phục vụ chính sách tư lợi của ông. Bà Yovanovitch đã đến trụ sở Hạ Viện hôm thứ Sáu để điều trần. Trong lúc đó, Bộ Ngoại Giao đã một lần quá hạn, không giao nạp những văn thư bị đòi bằng trát - subpoena.

Chủ Tịch Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện -Dân Biểu Adam Schiff- chỉ trích Tổng Thống Trump và Ngoại Trưởng Mike Pompeo vì đã chặn Gordon Sondland -một nhân chứng quan trọng trong nghi vấn Ukraine.
Ông nói với phóng viên truyền thông là ông Sondland đã đệ nạp cho Bộ Ngoại Giao nhiều văn kiện và email quan trọng, nhưng bộ chặn lại, không chuyển tiếp cho Quốc Hội.

Schiff nói, "Việc ngăn chặn không cho nhân chứng Sondland thuyết trình trước Quốc Hội, và không chuyển tiếp những tài liệu của ông Sondland đến ủy ban điều tra truất phế, là những vi phạm trầm trọng."

Tuần trước, ông Kurt Volker, nguyên sứ giả đặc biệt của Hoa Kỳ bên cạnh chính phủ Ukraine đã thuyết trình và cung cấp nhiều văn thư cho thấy viên chức ngoại giao chứng kiến và lo ngại việc Trump chặn lại không giao tiền viện trợ quân sự cho Ukraine, và đòi tân tổng thống Ukraine đồng ý giúp ông tìm tài liệu tham nhũng của ông Joe Biden.

Biến chuyển quan trọng trong ngày thứ Ba, mùng 8 tháng Mười, 2019 là Bạch Cung gửi thư bảo thẳng Quốc Hội là họ không cộng tác trong cuộc điều tra truất phế nữa; bức thư do cố vấn của tổng thống -ông Pasquale "Pat" A. Cipollone - ký tên, nhân danh ông Donald Trump.

Câu cuối cùng của lá thư là:
“We hope that, in light of the many deficiencies we have identified in your proceedings, you will abandon the current invalid efforts to pursue an impeachment inquiry and join the President in focusing on the many important goals that matter to the American people. Sincerely , Cipollone Counsel to the President.”

DỊCH:

“Chúng tôi hy vọng sau nhiều thiếu sót mà chúng tôi đã nêu lên trong quá trình tố tụng của quốc hội, quý vị sẽ từ bỏ những việc làm không hợp lệ hiện tại để theo đuổi một cuộc điều tra luận tội; và tham gia vào việc làm của Tổng thống tập trung vào nhiều mục tiêu quan trọng đối với người dân Mỹ. Trân trọng, Cipollone Tư vấn cho Tổng Thống.”
Qua lá thư này, tối thiểu tổng thống cũng khẳng định là Hành Pháp sẽ không tuân hành, mà cũng không nhìn nhận thẩm quyền 'điều tra để truất phế' của Hạ Viện nữa.

Cơ quan nào đủ thẩm quyền để giải quyết sự bất đồng quan điểm giữa Hành Pháp và Lập Pháp?

Và việc tổng thống đơn phương quyết định không tham dự cuộc điều tra truất phế, có là yếu tố đủ để Hạ Viện quyết định truất phế tổng thống hay chưa?

NGUYỄN ĐẠT THỊNH