Mỹ- Nga: Xuất khẩu vũ khí ai hơn ai?

[pizza]

Tin mừng về xuất khẩu vũ khí của Mỹ: Mỹ vững ngôi vô địch, Nga chỉ về nhì mà thôi. Như vậy ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới không tỷ lệ thuận với khối lượng vũ khí mà Mỹ bán ra nước ngoài.

Xuất khẩu vũ khí đã trở thành công cụ gây ảnh hướng địa- chính trị

Nhân SIPR, Viện nghiên cứu các vấn đề hòa bình Stockholm công bố bản báo cáo về thị trường xuất nhập khẩu vũ khí thế giới năm 2018, xin giới thiệu bài viết và phỏng vấn chuyên gia của phóng viên quân sự báo “Svobodnaia Pressa” Andrey Polunhin về chủ đề này. Bài đăng trên báo này ngày 12/12/2019. Chúng tôi có bổ sung thêm một số thông tin và biểu đồ để tiện hinh dung.



Trên ảnh: gian hàng của tập đoàn “Almaz-Antey” Nga tại Triển lãm, vũ khí và phương tiện kỹ thuật quân sự quốc tế.(Ảnh: Nataliya Fedosenko / TASS)
I. Phần giới thiệu của Andrey Polunhin



Nga vẫn giữ được vị trí thứ 2 trên thị trường của các nhà sản xuất vũ khí toàn cầu. Chúng ta chiếm tỷ lệ 8,6% tổng kim ngạch thị trường buôn bán vũ khí (36,2 tỷ đô la), vượt trước Anh và Pháp. Ngôi vị đầu bảng vẫn thuộc về Mỹ- chiếm tới 59% giá trị thị trường xuất nhập khẩu vũ khí (246 tỷ USD), tăng hơn 7,2% so với năm 2017.

Đây là những số liệu được đưa ra trong bảng xếp hạng Top 100 (các nhà sản xuất vũ khí trên thế giới-ND) của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) vừa mới công bố ngày 9/12/2019.

Theo bảng xếp hạng này, doanh số bán vũ khí toàn cầu năm 2018 tăng 4,7% (so với năm 2017). Đồng thời, tổng doanh thu của 100 nhà sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới lên tới 420 tỷ USD. Tính từ năm 2002, khi SIPRI bắt đầu thu thập và công bố các số liệu đến nay, năm công ty hàng đầu trong bảng xếp hạng- đều là các công ty Mỹ.

Đó là: “Lockheed Martin”, “Boeing”, “Northrop Grumman”, “Raytheon”và“General Dynamics”. Doanh số bán vũ khí của họ chiếm tới 35% (148 tỷ USD) thị trường buôn bán vũ khí toàn hế giới. Theo Giám đốc Chương trình vũ khí và chi phí quân sự của SIPRI, ông Od Fleran, các công ty lớn của Mỹ hiện đang liên kết với nhau để có thể sản xuất các hệ thống vũ khí thế hệ mới.

SIPRI đánh giá doanh số bán vũ khí của Nga ở mức “ổn định”. Năm 2017, lần đầu tiên sau 15 năm, Nga đã đẩy Anh ra khỏi vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng các nhà sản xuất vũ khí và hiện đang giữchắc vị trí thứ hai. Tuy nhiên, trong năm qua, tỷ lệ doanh thu của các công ty Nga so với tổng kim ngạch buôn bán vũ khí thế giới đã giảm 1,1%.

Nhà sản xuất vũ khí lớn nhất ở Nga, tập đoàn “Almaz-Antey”, là công ty duy nhất của Nga lọt vào top 10 (xếp ở vị trí thứ chín). Nó chiếm 27% tổng doanh số bán vũ khí của tất cả các công ty Nga. Năm 2018, doanh số của “Almaz-Antey” tăng 18% - lên tới 9,6 tỷ USD.

SIPRI cũng lưu ý đến sự gia tăng doanh số bán vũ khí của các công ty Pháp và sự giảm nhẹ thị phần của các công ty Anh và Đức trong năm 2018.

Cụ thể, doanh số bán vũ khí của các công ty có trụ sở tại Anh đã giảm 4,8% (xuốngcòn 35,1 tỷ USD), tuy vậy- doanh số này vẫn là cao nhất Châu Âu.

Tổng doanh số bán vũ khí của những công ty Pháp có mặt trong top 100 cho phép nước này chiếm vị trí thứ hai tại Châu Âu –với 23,2 tỷ USD. Theo SIPRI, tổng doanh số bán vũ khí của sáu công ty Pháp (trong bảng xếp hạng ) tăng là do doanh số của nhà sản xuất máy bay chiến đấu Pháp “Dassault Aviation” tăng tới 30%.

Một số số liệu đánh giá khác cũng rất đáng quan tâm. Ví dụ, theo SIPRI, thì 80 trong số 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới năm 2018 có trụ sở tại Mỹ, Châu Âu và Nga.

Trong số (20) công ty còn lại thì có 6 công ty tại Nhật Bản,- Israel, Ấn Độ và Hàn Quốc- mỗi nước có 3 công ty, 2 công ty ở Thổ Nhĩ Kỳ, còn ở Úc, Canada và Singapore- mỗi nước có một công ty.

Doanh số của 6 công ty đóng tại Nhật Bản năm 2018 lên tới khoảng 9,9 tỷ USD (chiếm 2,4% tổng doanh số của top 100). Ba công ty ở Israel - 8,7 tỷ USD (2,1%).

Các số liệu đánh giá trên nói lên điều gì? Sản xuất và buôn bán vũ khí có tầm quan trọng như thế nào đối với Nga?

II. Phần phỏng vấn



Phó giám đốc Viện thông tin- phân tích Tavrida Viện nghiên cứu chiến lược Nga (RISI) Xergey Ermakov
Đối với Mỹ, hợp tác kỹ thuật- quân sự, trong đó có cả buôn bán vũ khí, đó không chỉ là một công việc kinh doanh đem lại những khoản lợi nhuận cực lớn, mà còn là cả một sức mạnh địa- chính trịrất quan trọng. - Rõ ràng ai cũng hiểu là bằng cách bán vũ khí của mình và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật- quân sự, Washington đang gắn kết các đối tác với nước Mỹ và mở rộng phạm vi và tăng cường mức độ ảnh hưởng của mình trên toàn thế giới.

Các hợp đồng mua bán vũ khí- đó là các chỉ đấu về mối quan hệ hợp tác rất chặt chẽ. Đó là hiệu chỉnh vũ khí, bảo dưỡng kỹ thuật, huấn luyện đào tạo sỹ quan điều khiển và nhân viên bảo dưỡng kỹ thuật. Đây thực sự là một nguồn lực địa- chính trị, và hơn nữa- một nguồn lực rất có ý nghĩa.

Kể từ năm 2017đến nay, Mỹ đã tăng tỷ lệ chiếm lĩnh thị trường buôn bán vũ khí thế giới của mình lên 7,2%. Có phải điều này cũng đồng nghĩa với việc ảnh hưởng địa -chính trị của Mỹ cũng đã tăng trưởng tương ứng?

Xergey Ermakov: - Ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới không tỷ lệ thuận với khối lượng vũ khí mà Mỹ bán ra nước ngoài. Hiện nay, ngược lại, tổng thu nhập từ xuất khẩu vũ khí đang tăng lên, nhưng ảnh hưởng của Mỹ, trong trường tốt nhất, cũng chỉ được giữ ở mức cũ.

Có một điều rất quan trọng cần lưu ý là Trung Quốc cũng đang tích cực tham gia cuộc chạy đua này. Các nhà xuất khẩu vũ khí Mỹ và các nước Châu Âu hiện giờ đã phải xác định Trung Quốc là mối đe dọa thương mại ngày càng tăng. Trung Quốc hiện giữ một vai trò lớn hơn nhiều so với (vai trò của họ) một thập kỷ trước đây và đang chào hàng các hệ thống vũ khí có chất lượng.

Nước Nga hiện như thế nào trong một bối cảnh như vậy?

Xergey Ermakov: - Trong bảng xếp hạng của mình, SIPRI có nhận định rằng các nhà sản xuất vũ khí của Nga đã thể hiện được sự ổn định. Trên thực tế, nhận định này cho thấy tổ hợp công nghiệp quốc phòng Nga đã xây dựng được vị thế rất vững chắc ở nước ngoài.

Hơn nữa, khác với người Mỹ, chúng ta (Nga) chưa từng bao giờ tự đặt cho mình các kế hoạch phải lãnh đạo toàn thế giới.Mặc dù vậy, Liên bang Nga đã đưa các loại vũ khí mới của mình thâm nhập thành công vào các thị trường mới- và đây là điểm cộng không thể tranh cãi.

Nếu như so sánh với Liên Xô, chúng ta (Nga) đã thua kém như thế nào trong lĩnh vực cung cấp vũ khí của mình ra nước ngoài?

Xergey Ermakov: - So sánh như vậy là rất khập khễnh. Liên Xô rất khác so với Nga, Liên Xô không kinh doanh vũ khí. Việc cung cấp vũ khí trong thời Xô Viết được thực hiện xuất phát từ các động cơ chính trị và động cơ ý thức hệ - lợi nhuận không phải là vấn đề quan trọng nhất. Và bằng cách đó, Liên Xô đã củng cố và tăng cường ảnh hưởng địa- chính trị của mình trên thế giới.

Sự quá tải của hệ thống kinh tế trong thời kỳ cuối của Liên Xô cho thấy rằng các nhà lãnh đạo Liên Xô đã xác định tổ hợp công nghiệpquốc phòng và nền kinh tế quốc dân là những lĩnh vực hoàn toàn khác nhau.

Nhưng còn đối với người Mỹ, buôn bán vũ khí bao giờ cũng, trước hết, đó là một công việc làm ăn kinh doanh. Và khi đầu tư vào ngành sản xuất các mặt hàng quân sự, người Mỹ bao giờ cũng tính tới triển vọng đạt được một hiệu ứng kép- ngoài lợi ích địa- chính trị ra, còn phải tạo bước đột phá cho toàn bộ nền kinh tế Mỹ.

Trên thực tế, chúng ta (Nga) người Mỹ luôn tồn tại trong những điều kiện chính trị và địa lý rất khác nhau. Cụ thể, chúng ta(Nga)xuất phát từ thực tế là chúng ta có một đối thủ cực kỳ mạnh và chúng ta luôn đứng trước mối đe dọa đối với lãnh thổ của chúng ta. Còn Mỹ thì cho đến nay, ngoại trừ lĩnh vực hạt nhân, họ không phải đối diện với mối đe dọa trực tiếp nào.

SIPRI thừa nhận rằng thị trưởng vũ khí thế giới không ngừng tăng trưởng. Tại sao lại như vậy?

Xergey Ermakov: - Thị trường vũ khí dưới thời Tổng thống Donald Trump đang trải qua một giai đoạn, nếu không nói là bùng nổ, thì chí ít đó cũng là thời kỳ tăng trưởng rất mạnh. Tôi xin nhắc lại một ý là mới chỉ mười năm trước đây thôi, các nhà phân tích khi đó đã lưu ý rằng thị trường vũ khí đang sụp đổ ngay trước mắt chúng ta.

Nhưng bây giờ, như chúng ta thấy, thị trường này đang định hướng lại. Hầu hết các phân khúc trên thị trường- đó là buôn bán các sản phẩm (vũ khí) công nghệ cao, thay vì các súng bộ binh “kinh điển”.

Tôi cũng xin lưu ý rằng mặc dù người Mỹ luôn tuyên bố về các giá trị dân chủ trên thị trường buôn bán vũ khí - họ ủng hộ kiểm soát xuất khẩu và đảm bảo tínhminh bạch trên thị trường vũ khí–nhưng các tuyên bố về giá trị dân chủ sẽ biến mất ngay, nếu như có các hợp đồng béo bở nào đó xuất hiện.

Trong lĩnh vực này, người Mỹ có cách tiếp cận các hợp đồng buôn bán vũ khí cực kỳ linh hoạt, chính vì thế mà họ tăng mạnh được doanh số xuất khẩu vũ khí của mình.

Việc Nga vẫn nằm trong tốp đầu các quốc gia xuất khẩu vũ khí có tầm quan trọng như thế nào đối với Nga?

Xergey Ermakov: - Vô cùng quan trọng. Ngày nay, thị trường vũ khí chủ yếu- trước hết, đó là thị trường của các công nghệ tiên tiến. Đây là một lĩnh vực sáng tạo, nơi giới thiệu các sản phẩm, như các nhà kinh tế kinh tế thường nói, có tác động lan tỏa rất mạnh.

Lĩnh vực này là một lực đẩy kích thích phát triển không chỉ trong lĩnh vực quân sự của nền kinh tế quốc dân, mà còn cả trong các lĩnh vực dân sự thuần túy. Nếu chúng ta mất vị trí của mình trên thị trường vũ khí, điều này sẽ ảnh hưởng rất tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế Nga.

Thêm nữa, ảnh hưởng địa chính trị của chúng ta cũng sẽ suy yếu nghiêm trọng. Ví dụ về việc cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ các hệ thống tên lửa phòng không S-400 bất chấp ý chí của Mỹ- chính là minh chứng rõ ràng nhất cho vai trò của xuất khẩu vũ khí.

III. Phần bổ sung

Xin gửi đến bạn đọc biểu đồ sau để tiện hình dung (nguồn- “Bình luận quân sự” (Nga) ngày 10/12/2019.



VietBF@ sưu tầm.