Đột quỵ năo (c̣n gọi là tai biến mạch máu năo) là t́nh trạng thiếu máu đột ngột đến một phần năo, làm cho các tế bào năo thiếu oxy và chết gây nên các rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác,..
Nguy cơ đột quỵ năo xảy ra như thế nào?
TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Nội - Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Nguyên nhân gây tai biến mạch máu năo có thể do mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, mỡ máu,… nhưng không được kiểm soát tốt. Bên cạnh đó, những thói quen có hại như hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, lười vận động, chế độ ăn nhiều chất béo,... cũng là những yếu tố nguy cơ gây nên đột quy.
Theo bác sĩ Anh Tuấn, khi cơn tai biến xảy ra di chứng của chúng phụ thuộc vào mức độ nặng của đột quỵ, nguyên nhân và tuổi bị bệnh, người bệnh có thể gặp các biến chứng khác nhau với các mức độ nặng nhẹ khác nhau.
Liệt vận động
Theo thống kê, có khoảng 90% người bị liệt vận động (liệt nửa người, liệt tay chân, liệt mặt, liệt các dây thần kinh sọ năo, tê b́ cảm giác nửa người) sau đột quỵ. Di chứng này gây khó khăn cho bệnh nhân về sinh hoạt, đi lại hàng ngày. Đồng thời bệnh nhân liệt nằm lâu ngày có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm như: cứng khớp, loét các điểm t́ đè, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, huyết khối tĩnh mạch sâu,...thậm chí tử vong cho người bệnh.
Người bệnh cần phải tập phục hồi chức năng sau đột quỵ giúp cho tuần hoàn không bị ứ trệ, không bị ùn tắc đờm răi, tránh cứng khớp và các nhiễm trùng cơ hội khác, đặc biệt là giúp cho cơ lực khỏe hơn, nhanh hồi phục hơn.
Rối loạn ngôn ngữ
Sau đột quỵ, người bệnh có thể gặp các rối loạn về ngôn ngữ do tổn thương tại vùng năo chi phối cho chức năng ngôn ngữ với biểu hiện khá đa dạng như: nói ngọng, nói lắp, âm điệu bị biến đổi,…và gặp khó khăn khi diễn đạt, thậm chí là không nói được.
Để giúp người bệnh có thể giao tiếp được trở lại b́nh thường, hăy giúp người bị đột quỵ học lại kỹ năng giao tiếp, bởi đây cũng là cách giúp họ không c̣n cảm thấy buồn chán v́ không được giao lưu với người xung quanh. Bạn hăy nói những chuyện vui, lời động viên, khích lệ để thôi thúc tinh thần. Sự vui vẻ giúp người bệnh không c̣n cảm thấy bị cô lập và sẽ nhanh lấy lại sức khỏe.
Suy giảm nhận thức
Đây là một trong những biến chứng nặng nề của bệnh đột quỵ năo dẫn đến sa sút trí tuệ của người bệnh. Người bệnh bị rối loạn nhận thức có các biểu hiện như: hay quên, suy giảm trí nhớ, đầu óc lơ mơ không tỉnh táo, mất khả năng định hướng không gian, thời gian, không nhận biết được người thân, gia đ́nh của ḿnh và không hiểu được lời nói của người khác…. Nhiều người bệnh rất lâu mới có thể phục hồi và không thể làm những công việc yêu cầu trí tuệ minh mẫn cũng như độ phức tạp nhiều như trước đây.
Trầm cảm hay rối loạn cảm xúc
Người bệnh sau đột quỵ thường bị suy giảm hoặc mất khả năng tự chăm sóc bản thân và phải nhờ đến sự chăm sóc của người thân, cùng với rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, khó khăn trong giao tiếp với người khác, không thể tham gia các hoạt động trước đây,...điều này có thể khiến cho người bệnh cảm thấy tự ti, mặc cảm, dễ dẫn đến trầm cảm hay rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt, xúc động,...
Các thuốc chống trầm cảm có thể giúp cải thiện triệu chứng. Ngoài ra có thể khuyến khích người bệnh tham gia nhóm hoặc câu lạc bộ đột quỵ giúp người bệnh có thể kết bạn và chia sẻ với những người bạn mới có cùng hoàn cảnh với ḿnh.
Rối loạn tiểu tiện
Người bị đột quỵ thường bị rối loạn cơ ṿng. Ngoài ra, rối loạn cảm giác và nhận thức khiến bệnh nhân không kiểm soát được t́nh trạng tiểu tiện. Rối loạn cơ ṿng có thể khiến người bệnh tiểu tiện không tự chủ.
Chăm sóc, đảm bảo khâu vệ sinh thật tốt là cách để pḥng tránh t́nh trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu,…và giúp tinh thần người bệnh luôn thoải mái v́ cơ thể sạch sẽ.
VietBF © sưu tầm