Cây hương ngoài trời chính là nơi thờ tiền chủ (người chủ đầu tiên của ngôi nhà). Theo quan niệm dân gian của người xưa: ngôi nhà luôn có sự thay đổi theo thời gian nhưng ở tại cơi âm th́ người tiền chủ vẫn luôn nhớ về ngôi nhà xưa nay của họ. Chính v́ thế các chủ ở sau không muốn bị vong hồn của tiền chủ quấy rồi th́ nên lập một bàn thờ ngoài trời để thờ tiền chủ cho riêng gia đ́nh ḿnh. Bàn thờ tiền chủ chính là một cây hương ở ngoài sân. Người ta thường cúng tiền chủ vào những ngày rằm, mồng một, lễ tết hoặc khi trong nhà gặp chuyện không may để xin cầu sự b́nh an cho mọi người trong gia đ́nh.
Cách đặt cây hương ngoài trời để thờ
Đặt cây hương ngoài trời để thờ cúng th́ việc ḿnh xin mới thông với thiên. Ở trong nhà bị vướng mái không thông thiên được cho nên làm cây hương ngoài trời rồi ra ngửa mặt lên trời khấn vái. Một số người phản bác rằng đă là trời th́ không cần thông thiên cũng có thể thấu tuy nhiên nếu quan niệm như vậy th́ không cần phải có bất cứ một h́nh thức thờ cúng nào nữa kể cả bát hương. Bàn thờ ngoài trời chính là một cây hương ở ngoài sân vườn hoặc ban công
Cây hương có một trụ cao khoảng 80 cm trở lên phía trên của trụ được làm rộng ra như một mặt bàn thờ, có thành ở đằng sau và hai bên. Ở bên trên bàn thờ có đặt một bát hương lọ hoa hoặc mâm bồng và không ghi tên bài vị mà có thể làm h́nh rồng chầu nguyệt.
Cây hương có ư nghĩa ǵ?
Về ư nghĩa triết học và tâm linh th́ cây hương chính là sự kết nối giữa trời và đất, giữa âm và dương. Nó được trồng thẳng đứng để kết nối một phương pháp tượng trưng. Cây hương được quan niệm với ư nghĩa thuần tuư chính là một trụ đá trên sở hữu lư hương để du quư khách khắp nơi mang thể tới thắp hương. Cột trụ đá đó chính là một biểu trưng từ trục vũ trụ được xem là cột nối giữa trời với đất, giữa cơi âm và cơi dương và cao hơn chính là ư nghĩa nhân văn đồ thờ với tính truyền thống của dân tộc Việt.
Theo nghiên cứu trong đời sống linh tính của người Việt th́ cây hương có thể giúp truyền tải thông điệp thiêng liêng giữa các thế giới, giữa chốn âm dương và giữa con người thần linh hay ma quỷ.
Từ xa xưa người Việt đă sử dụng cây hương trong văn hóa thờ cúng
Cây hương chính là một trong những vật phẩm thờ cùng thường được đặt không tính trời như bàn thờ thiên địa với ước mong mưa thuận gió ḥa, gia đ́nh yên ấm và toàn bộ người mạnh khỏe.
Từ xa xưa người Việt đă sử dụng cây hương trong văn hóa thờ cúng và cho tới ngày nay. Một số cây hương cổ đă được điêu khắc chạm trổ cầu kỳ và trở thành tượng trưng quư trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Hiện nay, cây hương vẫn giữ nguyên về ư nghĩa được đặt ngoài trời được xếp đặt bên trên với bát hương, lọ hoa, mâm bồng để gia chủ cùng bạn thắp hương.
Tại các hệ thống chế tác đá mỹ nghệ, cây hương là một trong những sản phẩm được phổ biến người quan tâm và đặt mua. Hầu hết những mẫu cây hương hiện nay được gồm với cột trụ và mâm thờ như những cây hương cổ ngày xưa. Tuy nhiên đă có một số thay đổi về h́nh dáng, hoa văn và họa tiết chạm trổ trên thân cây hương và mâm thờ sở hữu phần tinh xảo, cầu kỳ hơn so với những cây hương cổ được t́m thấy. Họa tiết chạm trổ được sử dụng rộng răi hiện giờ trên cây hương chính là những đề tài về linh vật, những biểu tượng với ư nghĩa thiêng liêng và hoa cỏ cách điệu.
Văn khấn cây hương ngoài trời
Xin kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ và chư vị Tôn thần
Tín chủ chúng con đây là …………………………….Tuổi………………….
Hiện cư ngụ tại…………………………………………………………………
Hôm nay được biết là ngày………. tháng…………năm…………………
Tín chủ con xin thành tâm sắm lễ gồm hương hoa trà quả và đốt nén tâm hương dâng lên trước án thành tâm kính mời: Đức Hoàng thiên hậu Thổ cùng Chư vị Tôn Thần. Tiền Chủ thương xót tín chủ giáng lâm trước án và chứng giám ḷng thành mà thụ hưởng lễ vật và phù tŕ tín chủ chúng con được toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạc tâm thành trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ tŕ.
Cây hương ngoài trời chính là nơi thờ tiền chủ là chủ đầu tiên của ngôi nhà
Phục duy cẩn cáo!
Bên cạnh bàn thờ Tổ tiên và Thần linh trong nhà th́ việc đặt cây hương đá ngoài trời trong tín ngưỡng của người Việt được xem là sự kết nối giữa trời và đất. Với thiết kế hai tầng khác biệt, được nối với nhau bởi một cột thẳng đứng chính là để thể hiện ư nghĩa này. Tùy nơi, tùy phong tục và tùy tâm của mỗi gia chủ mà cây hương có thể được bố trí để thờ các vị thần, phật khác nhau. Cây hương đặt ở sân chùa th́ để thờ Phật c̣n cây hương đặt tại gia có thể thờ Thổ địa cai quản khu đất hoặc thờ thánh Mẫu thượng thiên.