Có lẽ v́ thương ba tôi, nên mẹ thương luôn cả Sài G̣n!
Tranh tường trong hẻm /// Ảnh: Lưu Trân
Mùa thu năm Đinh Sửu, một cô gái tuổi vừa tṛn 18, lặng lẽ theo chồng lên xe hoa vào Sài G̣n. Bỏ lại phía sau miền đất đẻ, bóng mẹ già lặng lẽ nh́n theo, bỏ lại cả thanh xuân phía trước c̣n dang dở. Xóm Đạo đón cô sau hơn 100 cây số đường dài, khi mà bóng hoàng hôn dần tàn.
Mẹ, trong chiếc áo cưới trắng tinh khôi, trong tay chồng đi vào cổng nhà thờ Hợp An. Là lần đầu tiên đặt chân lên đất Sài G̣n kể từ ngày gặp ba, với vẻ đẹp trong sáng của người con gái quê, th́ người Sài G̣n, dù đang tấp nập đến mấy cũng ghé mắt vài giây để cảm nhận rơ hơn về nó. C̣n trong mắt mẹ, đấy là giấc mơ được ngắm nh́n thành phố của những v́ sao, nhiều đến nỗi chẳng thể nào đếm xuể. Không ai biết mẹ nghĩ ǵ. Có lẽ, lúc đó trái tim của người con gái đó rộn ràng và lo lắng hơn bao giờ hết. Liệu Sài G̣n có phải là nơi khởi đầu cho những điều tốt đẹp? Hay là một giấc mơ mà mẹ chẳng thể nắm giữ?
Ra đồng từ sáng sớm, đến chiều tối lại về nhà thổi cơm, bập bùng bên bếp lửa. Giờ đây, nằm trên vơng đu đưa, tay vắt lên trán, đôi mắt suy tư nh́n về 20 năm trước, mẹ kể lại những kỷ niệm một thời. Ngày đầu làm dâu, mẹ đi chợ, đồ ăn lúc ấy tuy mắc hơn ở quê, nhưng con người Sài G̣n không ngại ngần mà giảm giá cho khách. Người Sài G̣n không tính toán không so đo, không tham lam không ích kỷ, không mua gian bán lận. Cũng do đó mà lần đầu gặp ngỡ là quen từ thuở nào, mẹ tôi lúc ấy cũng tự tin hơn nhiều. Mẹ bảo người Sài G̣n sống hồn nhiên như bà con miền quê Nam bộ. Mẹ thường bắt gặp cảnh người dân ngồi ghế uống cà phê, sữa đậu nành, có người c̣n co chân kiểu “ngồi chống lũ” lên ghế như dân quê của tôi. Cái vẻ quê này không ảnh hưởng tới ai, người Sài G̣n là vậy, giàu có, nghèo có, nhưng họ vẫn đối xử với nhau như những người anh em ruột thịt. “Ừ th́, Sài G̣n mà, thương nhau mà sống”.
Sài G̣n năm ấy, phát triển lắm! Hay tại mẹ tôi ở quê nên không hiểu biết được nhiều. Lần đầu mẹ nấu cơm, không phải là nhóm lửa, ngồi đợi chắt nước cơm, thức uống mà bấy giờ đám trẻ con rất thích. Mà mẹ sử dụng nồi cơm điện, mẹ kể do mẹ không biết nấu nên cơm không chín, làm cả nhà phải ra ngoài ăn một bữa. Cả máy giặt cũng vậy, lúc c̣n ở quê mẹ chỉ giặt bằng tay, nay lên làm dâu Sài G̣n, mẹ gặp khó khăn rất nhiều, một phần ba đi công tác, một phần lạ lẫm với mọi thứ xung quanh. Nhưng có lẽ v́ thương ba tôi, nên mẹ thương luôn cả Sài G̣n. Năm ấy, t́nh yêu với ba là hành trang duy nhất của mẹ tôi khi chân ướt chân ráo làm dâu xứ người. Điều tưởng chừng như không thể với mẹ tôi lúc bấy giờ, nhưng mẹ đă làm được, như cách con người Sài thành chịu thương chịu khó, chịu mọi cảnh cực khổ cơ hàn mà cố gắng kiên cường để mưu sinh giữa một Sài G̣n hoa lệ. V́ vậy mà mẹ càng yêu mảnh đất, con người ở đây hơn.
Rồi mẹ sinh con gái đầu ḷng, là tôi bây giờ, niềm vui không đếm xuể. Năm tôi biết đi: tôi đi lạc. Sài G̣n, đầy các con hẻm. Dăm ba hẻm rộng bằng cả một con đường, có hẻm chật chội chỉ một chiếc xe máy đă hết đường đi. Tuy đă tồn tại hàng trăm năm nhưng vẫn để lại đâu đó một nét văn hóa Sài G̣n. Đối với người Sài G̣n, hẻm không đơn thuần là con đường trước nhà, mà đó c̣n là những góc nhỏ rất dễ thương đặc biệt là trong mắt một đứa trẻ như tôi lúc ấy. Tôi say mê đi theo những góc nhỏ đó, vô tư hồn nhiên mà đâu biết rằng tôi đă bị lạc. Lúc ấy mẹ kể lại: “May lúc đó có cô hàng xóm thấy con, ẵm con về lại với mẹ”. Chứ cả nhà cứ hoảng loạn t́m con. Một phen hú hồn cho tuổi thơ của tôi, nhưng tôi vẫn chẳng “chừa”, đến bây giờ tôi vẫn đi lạc đâu đó ở Sài G̣n đấy thôi! Những con hẻm Sài G̣n độc đáo, yên b́nh trái với vẻ ngoài xa hoa kiêu kỳ mà người ta vẫn thường thấy. Có bao giờ bạn thấy mệt mỏi khi mải mê cho những cuộc mưu sinh trần thế? Khi đó, hăy thử ghé vài con hẻm của Sài G̣n, sống chậm lại, ngắm nh́n nhiều hơn, để thấy một Sài G̣n đă bao mùa mưa nắng vẫn đón đưa, đợi chờ.
Làm dâu lâu ở Sài G̣n vào cái độ tuổi mănh liệt nhất của đời người, bởi đó là tính cách con người dần thấm vào máu, thấm vào tim mẹ tôi. T́nh yêu của mẹ thắp sáng cả bầu trời Sài G̣n năm ấy, không quan tâm đến chuyện mai này sẽ về đâu, chỉ cần có ba, tôi và Sài G̣n trong trái tim của mẹ.