Taliban nắm kho tàng 1.000 tỷ USD làm tất cả thèm thuồng: Mỹ nuốt hận, "quả ngọt" TQ hưởng cả?

[Cupcake01]

Afghanistan đang sở hữu những mỏ khoáng sản với tổng trị giá gần 1 nghìn tỉ USD trong đó có cả những mỏ lithium lớn nhất thế giới.

Việc Afghanistan nhanh chóng rơi vào tay các chiến binh Taliban hai thập kỷ sau khi Mỹ mang quân đội tới đóng quân tại đất nước này đã gây ra một cuộc khủng hoảng chính trị và nhân đạo. CNN nhận định, diễn biến này cũng khiến các chuyên gia an ninh tự hỏi: Điều gì sẽ xảy ra với nguồn tài nguyên khoáng sản khổng lồ chưa được khai thác của Afghanistan?

Triển vọng kinh tế

Afghanistan là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Nhưng vào năm 2010, các quan chức quân sự và nhà địa chất Mỹ tiết lộ rằng đất nước nằm ở ngã tư của Trung và Nam Á này đang sở hữu những mỏ khoáng sản với tổng trị giá gần 1.000 tỷ USD. Thông tin này có thể thay đổi đáng kể triển vọng kinh tế của nước này.

Nguồn cung cấp khoáng sản như sắt, đồng và vàng nằm rải rác khắp các tỉnh của Afghanistan. Ngoài ra còn có các khoáng chất đất hiếm và có lẽ quan trọng nhất, đó có thể là một trong những mỏ lithium lớn nhất thế giới. Đây là một thành phần thiết yếu nhưng khan hiếm khi chế tạo pin sạc và các công nghệ khác cần thiết để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.



“Afghanistan chắc chắn là một trong những khu vực giàu nhất về kim loại quý truyền thống, nhưng cũng là kim loại [cần thiết] cho nền kinh tế mới nổi của thế kỷ 21," Nhà khoa học và chuyên gia an ninh Rod Schoonover, sáng lập viên Ecological Futures Group, cho biết.

Những thách thức về an ninh, thiếu cơ sở hạ tầng và hạn hán nghiêm trọng trong quá khứ đã ngăn cản việc khai thác hầu hết các loại khoáng sản có giá trị. Điều đó khó có thể sớm thay đổi dưới sự kiểm soát của Taliban. Tuy nhiên, một số quốc gia như Trung Quốc, Pakistan và Ấn Độ, đang muốn gia tăng tầm ảnh hưởng tại quốc gia này bất chấp tình trạng hỗn loạn hiện tại.

Tiềm năng to lớn

Trước khi Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố sẽ rút quân đội nước này khỏi Afghanistan vào đầu năm nay và tạo tiền đề cho sự kiểm soát trở lại của Taliban, triển vọng kinh tế của đất nước này vẫn còn mờ mịt.

Theo một báo cáo từ Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội Mỹ được công bố vào tháng 6, ước tính có khoảng 90% người Afghanistan trong năm 2020 đang sống dưới mức nghèo khổ theo quy định của chính phủ là 2USD/ ngày . Trong tài liệu hồ sơ quốc gia mới nhất được công bố hồi tháng 3 vừa qua của Ngân hàng Thế giới (WTO), nền kinh tế Afghanistan được xác định vẫn "mang tính chất mong manh và phụ thuộc vào các nguồn viện trợ."

"Sự phát triển và đa dạng hóa của khu vực tư nhân bị giới hạn do tình trạng mất an ninh, bất ổn chính trị, thể chế yếu kém, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, tham nhũng phổ biến và môi trường kinh doanh khó khăn" báo cáo của WTO cho biết.

Nhu cầu về kim loại như lithium và coban, cũng như các nguyên tố đất hiếm như neodymium, đang tăng cao khi các quốc gia cố gắng chuyển sang ô tô điện và các công nghệ sạch khác để giảm lượng khí thải carbon. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết vào tháng 5 rằng nguồn cung cấp toàn cầu của các nguyên tố lithium, đồng, niken, coban và đất hiếm cần phải tăng mạnh nếu không thế giới sẽ thất bại trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.

Ba quốc gia - Trung Quốc, Cộng hòa Dân chủ Congo và Australia - hiện chiếm 75% sản lượng lithium, coban và đất hiếm toàn cầu. Theo IEA, Lithium, niken và coban rất quan trọng đối với hoạt động sản xuất pin. Các mạng điện cũng yêu cầu một lượng lớn đồng và nhôm, trong khi các nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong các nam châm cần thiết để làm cho tuabin gió hoạt động.

Theo báo cáo của chính phủ Mỹ, ước tính rằng sản lượng của các mỏ lithium ở Afghanistan có thể sánh ngang với các mỏ ở Bolivia, quốc gia có trữ lượng lớn nhất trên thế giới. Mirzad thuộc Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ nói với tạp chí Science năm 2010: “Nếu có được một vài năm hòa bình để phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản, Afghanistan có thể trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất trong khu vực trong vòng một thập kỷ”.

Nhiều trở ngại hơn nữa

Mosin Khan, một thành viên cấp cao không thường trú tại Hội đồng Đại Tây Dương và cựu giám đốc Trung Đông và Trung Á tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế, cho biết Afghanistan chưa bao giờ có 1 khoảng thời gian hòa bình như vậy. Trong khi đã triển khai một số hoạt động khai thác vàng, đồng và sắt, lithium và các khoáng sản đất hiếm đòi hỏi đầu tư lớn hơn nhiều và bí quyết kỹ thuật và thời gian. IEA ước tính rằng trung bình phải mất 16 năm kể từ khi phát hiện ra một mỏ khoáng sản quý để thực tế bắt đầu khai thác.

Theo ông Khan, khoáng sản hiện tại chỉ mang đến doanh thu 1 tỷ USD mỗi năm ở Afghanistan và ước tính rằng 30%- 40% số tiền này đã bị bòn rút do tình trạng phức tạp ở địa phương.

Cơ hội cho Trung Quốc?

Các dự án do chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn được thúc đẩy một phần bởi địa chính trị có thể là một câu chuyện khác. Trung Quốc, quốc gia đứng đầu thế giới về khai thác đất hiếm, hôm 16/08 cho biết họ vẫn "duy trì liên lạc và giao tiếp với lực lượng Taliban ở Afghanistan."

“Quốc gia láng giềng Trung Quốc đang bắt tay vào một chương trình phát triển năng lượng xanh rất quan trọng" ông Schoonover cho biết "Lithium và đất hiếm cho đến nay là những chất liệu không thể thay thế được vì mật độ và tính chất vật lý của chúng. Những khoáng chất đó sẽ nằm trong kế hoạch dài hạn của Bắc Kinh"

Nếu Trung Quốc thực sự tham gia đầu tư vào lĩnh vực khai khoáng tại Afghanistan, ông Schoonover cho biết có những lo ngại về tính bền vững của các dự án khai mỏ này, với những thành tích yếu kém trong lĩnh vực khai mỏ của quốc gia đông dân nhất thế giới. “Khi việc khai mỏ không được tiến hành cẩn trọng, nó có thể tàn phá hệ sinh thái và gây hại cho các nhóm dân cư," ông Schoonover nói.

Đồng thời, người ta cũng bày tỏ nghi ngờ việc Bắc Kinh có hợp tác liên doanh với Taliban trong bối cảnh bất ổn đang diễn ra, và có thể tập trung vào các khu vực khác. Ông Khan chỉ ra rằng nhà đầu tư Trung Quốc đã từng thất bại khi trước đó đã đầu tư vào một dự án khai thác đồng nhưng sau đó nó bị đình trệ. "Tôi tin rằng họ sẽ ưu tiên các khu vực địa lý mới nổi khác trước Afghanistan do Taliban đang nắm quyền lãnh đạo," Howard Klein, đối tác của RK Equity, người tư vấn cho các nhà đầu tư về dự án khai thác lithium cho biết.

VietBF @ Sưu tầm

Taliban nắm kho tàng 1.000 tỷ USD TQ hưởng cả?

Vô đi rồi phải trả giá đắc?