UB Tư pháp Thượng viện Mỹ tổ chức điều trần, săm soi Tối cao Pháp viện

[vuitoichat]

Theo như thông tin vào thứ Sáu thông báo của Uỷ ban Tư pháp Thượng viện dự tính sẽ tổ chức phiên điều trần thẩm tra về luật chống phá thai từ 6 tuần ở Texas, cũng như thủ tục ra quyết định nhanh chóng và gây tranh cãi của Tối cao Pháp viện, trong đó cho phép luật có hiệu lực.

Chưa được công bố ngày và nhân chứng cụ thể, phiên điều trần là một trong vài mặt trận mà Dân chủ đang nỗ lực chống lại luật khắt khe của Texas và chống lại đa số bảo thủ ở Tối cao Pháp viện đã cho phép luật có hiệu lực, mặc dù vi phạm tiền lệ do phán quyết của Toà Tối cao đưa ra trong vụ Roe v. Wade vào năm 1973.

Phản ứng chính trị ngày một gia tăng đã kéo toà sau vào cuộc chiến đảng phái mà Chánh thẩm John Roberts trong vai trò lãnh đạo đã tìm mọi cách né tránh. Ông Roberts đứng về phía 3 thẩm phán cấp tiến, bất đồng quan điểm với đa số bảo thủ từ chối ngăn chặn luật Texas.

“Tối cao Pháp viện phải hoạt động với sự tôn trọng cao nhất dành cho liêm chính tư pháp để có được niềm tin của công chúng,” Chủ tịch Uỷ ban Tư pháp Thượng viện Dick Durbin (Dân chủ – Illinois) ghi trong tuyên bố. “Luật chống chọn lựa này là một đòn giáng vào quyền hiến pháp của người dân Mỹ, và Toà cho phép tồn tại mà không có sự tranh cãi, phản biện công khai và minh bạch.”

Điều trần sẽ thẩm tra việc sử dụng “shadow docket” của Tối cao Pháp viện – những quyết định khẩn cấp được Toà đưa ra mà không cần qua xét xử, tranh biện hay trình bày quan điểm chính thức.

Tối cao Pháp viện vào tối khuya thứ Tư ra án lệnh 5-4, từ chối ngăn chặn luật chống phá thai khắt khe của tiểu bang Texas, báo hiệu mối đe doạ đối với quyền phá thai hợp hiến được thiết lập cách đây gần nửa thế kỷ.

Án lệnh lần này được đưa ra sau hai án lệnh khẩn cấp quan trọng khác được các thẩm phán đưa ra vào tháng trước: án lệnh buộc chính phủ Joe Biden khôi phục chính sách di trú thời ông Trump, và một án lệnh ngăn chặn sắc lệnh cấm đuổi người mướn nhà của chính phủ Biden.

Ngoài dự tính Thượng viện Dân chủ săm soi hành động của Tối cao Pháp viện trong luật chống phá thai của Texas, Tổng thống Joe Biden vào thứ 5 cho biết đang tính tới phản ứng toàn chính phủ, xem cần có những bước đi nào để bảo đảm phụ nữ ở Texas được truy cập vào phá thai an toàn và hợp pháp vốn được Roe v. Wade bảo vệ. Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland cũng cho hay, Bộ Tư pháp “đang đánh giá tất cả các phương án để bảo vệ quyền hiến pháp của phụ nữ, bao gồm được quyền sử dụng dịch vụ phá thai.”

Tuy vậy, Dân chủ vẫn bị hạn chế khả năng triển khai phương án lập pháp. Dân chủ không đủ ghế ở Quốc hội, đặc biệt ở Thượng viện để có thể thông qua một dự luật sẽ cung cấp sự bảo vệ quốc gia, pháp luật, chung quanh quyền phá thai.

Dân chủ cũng không đủ phiếu để cải tổ Tối cao Pháp viện mà giới cấp tiến đang thúc đẩy. Tổng thống Biden lập uỷ ban nghiên cứu các biện pháp cải tổ sau khi hứa hẹn sẽ mở rộng toà Tối cao trong thời gian vận động tranh cử.

Chiến dịch phản ứng chính trị được Dân chủ Thượng viện tung ra nhằm săm soi công việc nội bộ bên trong toà án không phải không có tiền lệ. Sau khi Tối cao Pháp viện vào năm 2015 trao những phán quyết có lợi cho hôn nhân đồng tính và giữ lại Obamacare, Ủy ban Tư pháp Thượng viện cũng đã tổ chức điều trần. Trong suốt phiên điều trần, các nhân chứng đề nghị cơ chế loại bỏ thẩm phán và cho phép những cơ hội để phủ quyết các phán quyết của Tối cao Pháp viện.