Hương vị quê hương: Dừa dứa - thơm ngọt quà quê

[florida80]

Tôi vẫn nhớ như in thời đại học, cứ vài tháng lại được bạn bè ở miền Tây lỉnh kỉnh vác mấy quầy dừa nhỏ, tầm chục trái đem đến tận nhà làm quà mỗi dịp về quê chơi.

Đó là loại dừa dứa được trồng nhiều ở Bến Tre và một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Thứ dừa này khác với dừa xiêm thông thường, nước và cơm dừa thoang thoảng mùi thơm lá dứa. Tuy trái nhỏ, nước không nhiều nhưng hương vị dừa đặc biệt khiến người ở xa nhớ mãi vị thơm thảo quê nhà.

Dừa dứa thích hợp với loại đất tơi xốp, nhiều chất hữu cơ, độ pH từ 5 trở lên, thuộc nhóm dừa lùn, trồng sau 3 năm bắt đầu thu hoạch. Dừa trưởng thành ra trái khoảng 15 buồng/năm (200 - 220 trái/năm). Kể cả bộ rễ và lá cũng có mùi thơm lá dứa. Hiệu quả kinh tế ước tính 20 năm.

Trước giai đoạn toàn thành phố giãn cách, tôi kịp nhận mấy quầy dừa dứa ở Vĩnh Long gửi lên. Dừa nhà trồng, còn lấm lem đất cát thôn quê, được người nông dân tiện tay hái xuống làm quà ngay cạnh bờ ao, có khu vườn xum xuê cây trái.

Giữa trưa hè Sài Gòn nóng bức, quả dừa dứa làm lòng người thanh thản, mát dịu, có tác dụng giải độc, giảm mệt nhọc, trừ phong nhiệt, chống ô xy hóa, khiến đẹp da, đẹp tóc.

Tuy nhiên, dừa vốn mang tính âm hàn, không có lợi cho người huyết áp thấp. Vả lại, dừa ngon uống mãi thành ra lạt vị. Tôi quyết định “chơi sang” một lần, bổ dừa dứa ra lấy nước làm nguyên liệu thêm thắt hương vị đậm đà cho những món ăn của bếp nhà trong mùa giãn cách.

Gà hầm sả, thịt kho tàu, đậu hũ khìa... là các món đơn giản điển hình có thể phối hợp nước dừa chung với phụ liệu rồi cô đặc thành thứ nước chiết xuất mỡ màng, sóng sánh từ quá trình nấu nướng. Đem bánh mì chấm ăn hoặc chan cơm ăn đều hết sảy!

Nói “chơi sang” là bởi dừa dứa có giá mắc hơn và ít mọng nước như dừa xiêm bình thường trên thị trường nên hiếm khi người ta dùng dừa dứa nấu ăn. Nhưng mùa dịch không có nhiều lựa chọn, của quê mấy khi sẵn có, ngoài nấu món mặn, tôi còn đem dừa dứa đi nấu chè, lấy được hương thơm lá dứa. Cơm dừa dẻo ngon bỏ vào tủ lạnh ăn dần, nếu thích thì xay thành sinh tố dừa để uống.

Trái dừa dứa nói riêng và các loại dừa nói chung thường gắn với những câu chuyện thú vị đậm chất nông thôn miền Tây. Đó là kỹ thuật gọt dừa, leo cây hái dừa, chặt dừa ba phát bạt được tới gáo, cách nhận biết dừa “đúng nạo”, dừa bị “trăng ăn”…

Ngoài sự ngon ngọt đặc trưng của trái dừa dứa, dân miền Tây còn trồng dừa sáp ở Trà Vinh (có giá tại vườn 50.000 - 60.000 đồng/trái), nhân giống dừa sữa (loại dừa có nước trắng đục như sữa) ở huyện Chợ Lách (Bến Tre) hoặc chuyền tay nhau trái dừa xiêm xanh, gáo bầu, được đồn rằng độ ngọt ngon số một.