Cuộc khủng hoảng ở Afghanistan đă làm chấn động nhiều đồng minh của Mỹ trên khắp thế giới, khiến họ nghi ngờ về độ tin cậy của Mỹ với tư cách là đối tác.
Ở Trung Đông, cuộc rút quân vội vă của Mỹ đă khiến một số đồng minh Arab đánh giá lại lập trường của họ và đă có các động thái làm giảm căng thẳng trong khu vực bằng cách xoa dịu các đối thủ cũ của họ là Thổ Nhĩ Kỳ và Iran.
Khu vực này hiện đang trong quá tŕnh diễn ra một số thay đổi chiến lược tinh tế có nhiều triển vọng cho một môi trường ổn định hơn, đặc biệt là ở Vịnh Ba Tư.
Việc Mỹ rút khỏi Afghanistan và Taliban trở lại nắm quyền đă làm hài ḷng và củng cố vị thế của các bên đối địch như Iran, Nga và Trung Quốc, và thậm chí cả Pakistan.
Đồng thời, việc Mỹ rút quân cũng củng cố những nghi ngờ của nhà lănh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan về Mỹ và cảnh báo một số quốc gia Arab vùng Vịnh được Mỹ hậu thuẫn về sự không đáng tin cậy của Mỹ với tư cách là nhà đảm bảo an ninh.
Việc ông Erdogan không tin tưởng Washington không phải là mới.
Sự thất vọng của nhà lănh đạo này với các đồng minh NATO đă gia tăng trong nhiều năm qua.
Ông Erdogan đă chỉ trích Mỹ ủng hộ người Kurd ở Iraq và Syria, cũng như việc Washington đă không hỗ trợ đầy đủ cho Ankara trong việc ngăn ḍng người tị nạn Syria. Ông Erdogan nhận thấy việc Thổ Nhĩ Kỳ nghiêng về phía Nga và Trung Quốc là phù hợp về mặt chiến lược.
Thương mại song phương hàng năm của Thổ Nhĩ Kỳ với Nga và Trung Quốc đă gia tăng thời gian gần đây. Mối quan hệ quân sự giữa Ankara và Moscow cũng phát triển chưa từng có, với việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống pḥng không S-400 của Nga bất chấp sự phản đối gay gắt của Mỹ.
Đáp trả việc bị Mỹ loại khỏi chương tŕnh máy bay chiến đấu F-35, Thổ Nhĩ Kỳ đă mua thêm S-400 và mời Nga xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Trong khi đó, ông Erdogan tiếp tục mở rộng tầm ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ ở Trung Đông. Xây dựng quan hệ thân thiết chiến lược với Qatar nhỏ bé, giàu dầu mỏ nhưng có ảnh hưởng, ông Erdogan đă ủng hộ quyền lợi chính trị của người Palestine, thách thức Israel và một số quốc gia Arab.
Thất bại của Mỹ tại Afghanistan đă thay đổi bức tranh khu vực. Saudi Arabia và các đồng minh của nước này trong Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), đặc biệt là Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), đang đánh giá lại quan điểm của ḿnh. Họ nhận thấy có lợi khi cải thiện quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và Qatar.
Riyadh đă khai tử mối quan hệ đối đầu trong quá khứ và chuyển sang khôi phục quan hệ với Iran; Abu Dhabi t́m cách nâng cấp và mở rộng quan hệ với Tehran và Doha; và đối thoại nghiêm túc để cải thiện quan hệ đang được tiến hành giữa Abu Dhabi và Ankara.
Lần đầu tiên kể từ khi Saudi Arabia cắt đứt quan hệ với Iran vào tháng 1/2016, Ngoại trưởng hai nước đă gặp nhau tại Baghdad vào tháng trước tại một hội nghị do chính quyền Iraq và Pháp tổ chức.
Có thông tin cho biết hai bên đang tiến tới thiết lập lại mối quan hệ. Đồng thời, triển vọng về b́nh thường hóa hoàn toàn quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ-UAE và UAE-Qatar cũng trở nên rơ ràng hơn.
Riyadh và Abu Dhabi cũng đang t́m kiếm các mối quan hệ rộng răi và thân thiện hơn với Nga và Trung Quốc. Điều này không hẳn đánh dấu sự kết thúc vai tṛ của Mỹ với tư cách là một nhân tố quan trọng truyền thống trong khu vực. Về cơ bản, nó chứng tỏ thất bại ở Afghanistan của Mỹ đă làm thay đổi một loạt các mối quan hệ trong khu vực.
Thất bại của Mỹ ở Afghanistan cho thấy việc Mỹ thống trị Trung Đông trong phần lớn thời kỳ sau Thế chiến II đang dần bị thu hẹp. Quá tŕnh này có thể được đẩy nhanh với lời hứa của Tổng thống Biden sẽ rút 2.500 lính Mỹ khỏi Iraq vào cuối năm nay.
VietBF @ Sưu tầm