Việt Nam đă bứt phá từ một nước có tỷ lệ chích ngừa COVID-19 thấp nhấp vươn lên nằm trong nhóm nước dẫn đầu thế giới, có thể nhờ tâm lư sợ dịch bệnh, thân thiện với vaccine cùng kinh nghiệm tiêm chủng lâu năm là những nguyên nhân.
‘Đi sau về trước’
Theo trang OurWorldinData, trang theo dơi số liệu toàn cầu của trường Đại học Oxford, Anh, th́ Việt Nam hiện đă tiêm ngừa đầy đủ cho gần 70% dân số trưởng thành, c̣n nếu tính cả số người đă chích một mũi th́ tỷ lệ người dân trưởng thành ở Việt Nam đă chích là 79%.
Nếu tính theo tỷ lệ này th́ Việt Nam hiện xếp thứ 11 thế giới, sau các nước UAE, Bồ Đào Nha, Cuba, Chile, Singapore, Trung Quốc, Canada, Ư, Nhật và Pháp.
Tuy nhiên, số lượng thống kê chính thức của phía Việt Nam cao hơn nhiều so với con số ghi nhận của quốc tế. Theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ th́ tính đến ngày 12/1, Việt Nam đă bao phủ gần 93% mũi hai và gần 100% mũi một cho dân số trưởng thành và ‘nằm trong nhóm 6 nước có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới’.
Cũng theo số liệu của OurWorldinData, Mỹ hiện xếp thứ 14 tiếp sau Việt Nam, Brazil, Anh, với 62,5% dân số đă chích đủ hai mũi và 75% đă tiêm ít nhất một mũi vaccine ngừa COVID-19.
Tuy nhiên, số liệu của Mỹ trên OurWorldinData được tính đến đến ngày 15/1/2022 trong khi số liệu của Việt Nam chỉ tính đến hết năm ngoái.
C̣n theo số liệu tuyệt đối, theo thống kê của CNN, tính đến ngày 18/1, Việt Nam đă tiêm được gần 169 triệu liều vaccine COVID-19, xếp thứ 7 thế giới, sau Trung Quốc với gần 2,95 tỷ liều, Ấn Độ với trên 1,57 tỷ liều, Mỹ với gần 527 triệu liều. Tiếp sau Mỹ là Brazil, Indonesia, Nhật Bản và Việt Nam.
Tuy nhiên, nếu tính theo số mũi đă chích trên 100 dân th́ với 172 mũi, Việt Nam hiện xếp thứ 46 c̣n Mỹ xếp ở hạng 62 với 159 mũi.
Đáng lưu ư là Việt Nam triển khai chương tŕnh chích ngừa COVID-19 muộn hơn hầu hết các nước trên thế giới. Trong khi Mỹ, Anh, Canada nằm trong những nước đầu tiên triển khai chích ngừa COVID-19 kể từ cuối năm 2020 th́ Việt Nam măi đến gần ba tháng sau mới bắt đầu chiến dịch tiêm chủng, sau hầu hết các nước khác trong khu vực như Singapore, Philippines, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Lào và Campuchia.
‘Ngoại giao vaccine’
Các nhà lănh đạo Việt Nam gần đây đều ca ngợi thành tích chích ngừa COVID-19 này trước công chúng và gọi điều này là Việt Nam đă ‘đi sau mà về trước’.
Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ với các địa phương ngày 5/1, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được báo chí trong nước dẫn lại ca ngợi Việt Nam ‘đă thực hiện thành công chiến dịch tiêm chủng lớn nhất từ trước đến nay’.
Theo lời ông Trọng th́ đó là nhờ ‘tinh thần đại đoàn kết của toàn dân tộc ta được phát huy mạnh mẽ’ với ‘hàng vạn cán bộ, chiến sĩ các lực lượng được huy động lên tuyến đầu chống dịch’.
Khi đợt dịch thứ 4 hết sức thảm khốc càn quét qua Việt Nam từ đầu tháng 5/2021, nước này chỉ mới có được vài trăm ngh́n liều vaccine. Nhưng đến nay Việt Nam đă có trong tay trên 190 triệu liều, theo thống kê của Bộ Y tế Việt Nam.
Việt Nam đă thực thi một chiến lược ngoại giao vaccine mạnh mẽ từ các cấp lănh đạo cao nhất cho đến thành lập một tổ chuyên trách về vaccine của Bộ Ngoại giao. Trong các chuyến viếng thăm, các cuộc tiếp xúc hay các cuộc điện đàm với nguyên thủ các nước và lănh đạo các tập đoàn, các lănh đạo Việt Nam đều yêu cầu viện trợ, nhượng lại hay chuyển giao công nghệ vaccine COVID-19.
Theo thống kê của Bộ Y tế Việt Nam, trong tổng số trên 190 triệu liều vaccine các loại mà Việt Nam có được, ngoài 96 triệu liều là nước này đặt mua, trên 95 triệu liều c̣n lại là được nhiều nước viện trợ, trong đó có các nước viện trợ lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nhật, Úc, Đức, Ư, Pháp, Hàn Quốc... Riêng Mỹ cho đến nay đă viện trợ cho Việt Nam hơn 20 triệu liều và trở thành nước giúp đỡ Việt Nam nhiều nhất về vaccine.
Hiện giờ, Việt Nam đang thực hiện tiêm tăng cường mũi thứ ba cho người trưởng thành và đồng thời cũng đă triển khai tiêm chủng cho trẻ từ 12-17 tuổi, và hiện đạt gần 90% tỷ lệ phủ mũi một và 68% tỷ lệ phủ mũi hai ở nhóm tuổi này, cũng theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ.
‘Sự đồng ḷng của người dân’
Trao đổi với VOA từ thành phố Hồ Chí Minh, bác sỹ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1, chuyên gia tư vấn về điều trị cũng như về vaccine COVID-19, nói rằng khác với Mỹ, ở Việt Nam thành phần bài vaccine ‘chiếm tỷ lệ rất nhỏ’.
Theo lời ông th́ ở Việt Nam có tỷ lệ lớn những người ‘lăn tăn’ về vaccine, tức là không biết nên chích hay không chích, nhưng ‘nhờ vào sức hút của những người ủng hộ chích ngừa trên mạng xă hội’ mà ‘người dân có niềm tin vào vaccine’.
“Tiếng nói ủng hộ vaccine mạnh hơn nhiều những tiếng nói bài vaccine,” ông cho biết theo quan sát của ông.
Trong khi ở Mỹ ‘đặt nặng tính dân chủ để người dân lựa chọn được chích hay không’ nên tỷ lệ tiêm không được cao, c̣n ở Việt Nam, người dân ‘rất sợ dịch bệnh, thành ra tỷ lệ đi tiêm cao như vậy’, bác sỹ Khanh nói thêm.
Do đó, khi chính phủ Việt Nam phát động chương tŕnh quyên góp mua vaccine, họ đă nhận được sự đóng góp từ nhiều nguồn khác nhau từ người dân cho đến các doanh nghiệp, ông cho biết, cộng với nỗ lực ‘ngoại giao vaccine’, Việt Nam ‘đă huy động đủ mọi cách để làm sao đưa vaccine đến cho người dân’ để có thể khống chế dịch bệnh và mở cửa nền kinh tế’.
Riêng về thách thức hậu cần trong chiến dịch tiêm chủng lớn nhất này, bác sỹ Khanh lưu ư: “Trước đó Việt Nam biết thế nào cũng cần phải chích ngừa nên đă đào tạo đội ngũ chích ngừa rộng răi, thành ra khi huy động được nguồn vaccine ở nhiều hướng khác nhau th́ chỉ cần tung ra đội ngũ chích ngừa thôi.”
“Việt Nam đă tổ chức tiêm chủng đến phường xă mấy chục năm nay rồi, đă đào tạo đội ngũ tiêm chủng là những ai, vận chuyển như thế nào, đội ngũ hậu cần đi theo làm sao đều đă được tổ chức hết rồi,” ông nói thêm.
Về gần một chục sự cố tử vong sau chích ngừa COVID-19 ở Việt Nam trong thời gian gần đây trong khi ở Mỹ không ghi nhận ca tử vong nào dù số lượng được chích ngừa lớn hơn, vị bác sỹ này giải thích là ‘ở Việt Nam, tất cả các sự cố về chích ngừa đều phải công bố, sau đó phải họp hội đồng chuyên môn để phân tích, t́m ra nguyên nhân’.
Mục đích của việc này, theo lời ông, là ‘để tạo niềm tin cho người dân vào việc chích ngừa’.
“Phân tích ra th́ các ca tử vong chủ yếu là chích ngừa xong th́ t́nh cờ bị nhiễm trùng máu, t́nh cờ bị nhồi máu cơ tim hay tử vong v́ tai biến mạch máu năo chứ không liên quan đến vaccine” ông giải thích. “Trong khi ở các nước khác nếu tử vong v́ những nguyên nhân khác như vậy người ta sẽ không thông báo.”
Trở lại b́nh thường?
Mặc dù Việt Nam đă bao phủ được trên 90% mũi 2, theo số liệu của chính quyền Việt Nam công bố, bác sỹ Khanh cho rằng ‘vẫn chưa đủ để tạo ra miễn dịch cộng đồng an toàn’.
“Có nghĩa là số người mắc bệnh không tăng gánh nặng cho ngành y tế, và tùy theo số người nhiễm bệnh theo tiêu chí miễn dịch cộng đồng an toàn th́ chúng ta sẽ mở cửa dần dần,” ông giải thích.
“Cho dù có chích ngừa bao nhiêu đi nữa th́ cũng cần có thời gian mới có miễn dịch cộng đồng an toàn,” ông nói thêm, v́ có những người đă có miễn dịch từ vaccine ‘nhưng vẫn có thể bệnh nặng và có thể tử vong’.
“Phải làm sao cho những người có nguy cơ đó đều được an toàn nếu chẳng may bị nhiễm bệnh,” ông cho biết.
Với số ca nhiễm mới mỗi ngày vào khoảng trên dưới 200 ca và số ca tử vong dưới 10 ca như hiện nay, bác sỹ Khanh cho rằng ‘thành phố Hồ Chí Minh đă có miễn dịch cộng đồng an toàn rồi’. C̣n trên b́nh diện cả nước, ông dự báo, đến tháng 2 hay tháng 3 ‘sẽ b́nh thường lại dần dần’.
Khi đă có miễn dịch cộng đồng an toàn, theo lời ông, Việt Nam không cần siết chặt 5K như trước mà ‘chỉ cần đeo khẩu trang, rửa tay kháng khuẩn và không tụ tập nếu không cần thiết’.
Ông cũng dự đoán Việt Nam ‘không cần tiêm tiếp mũi 4 hay mũi 5 mới giải quyết được dịch, mũi 3 là đủ rồi’ v́ ‘biến chủng Omicron sẽ trở thành gien đặc chủng như bệnh cảm lạnh mà thôi’.
Nếu trong tương lai phải tiêm lại vaccine hàng năm th́ ông cho rằng ‘Việt Nam có thể tự chủ được’ v́ ‘lúc đó COVID chỉ là bệnh đặc thù nên sẽ có nhiều nước sản xuất vaccine, nguồn cung dồi dào và Việt Nam cũng đă có nghiên cứu tự sản xuất vaccine.’
|
|