Những đêm Saigon

[florida80]

Có bao giờ bạn đọc một đoản văn/ tùy bút mà cảm thấy rưng rưng và muốn khóc?

Có bao giờ bạn cảm thấy yêu một thành phố như yêu một người tình?

Có bao giờ bạn lắng nghe tiếng im của một thành phố?

NHỮNG ĐÊM SAIGON – lần đầu xuất hiện trên tạp chí Trẻ với phần hình ảnh phơi sáng rất ấn tượng của nhiếp ảnh gia Mạnh Đan (sau in lại trong Căn nhà vùng nước mặn, An Tiêm xb 1966, tr.145-162) là một tùy bút khiến bạn trả lời “có” cho những câu hỏi trên.

Sài Gòn 2021 – thành phố đang đau nặng, chưa bao giờ Sài Gòn lại vắng lặng đến thế! Chưa bao giờ “Sài Gòn không buổi tối” kinh hoàng đến thế! Trong không khí nghẹt thở và thảm thương này, đọc lại những gì về Sài Gòn cũng khiến lòng dạ ray rứt, nhất là lại đọc Mai Thảo…

Với ngòi bút đặc sắc và những quan sát tỉ mỉ của mình, Mai Thảo dựng nên một đêm Sài Gòn thật tráng lệ và sinh động, một Sài Gòn tình cảm và nồng hậu. Đủ để bất cứ ai đọc cũng sẽ nhớ về một phút giây nào đó của mình trong vòng tay Sài Gòn đêm, hay ít ra, cũng nhớ về một chút Sài Gòn yêu mến.

Khác với hình ảnh “Sài Gòn là thành phố của những bước chạy theo ngày” của nhà văn Bửu Ý; Sài Gòn của Mai Thảo là những đêm xuống phố lúc hai giờ sáng… để nghe, để thấy và viết lại… về những im lặng Sài Gòn đang mang trong lòng, “dữ dội” mà cũng rất dịu dàng… Đó là những lời im lặng… đa ngôn; im lặng để lắng nghe, im lặng để nhìn lại… Cũng như Duyên Anh từng viết về Sài Gòn: “Hãy thinh không nhé, hãy trùng khơi/ Hãy im lặng đến thời lên tiếng/ Vì tiếng em cao vọng tuyệt vời”

Đêm Sài Gòn của Mai Thảo “ánh lên một nét đẹp khác, hoang đường và thần thoại. Tất cả tạo thành một vũ trụ yên lặng, cái mà tôi gọi là “những sự thật yên lặng” của Sài Gòn. Chúng gợi cảm. Chúng nói lên.”

Đêm Sài Gòn của Mai Thảo “mở ra, thư thái, trong sạch, nguyên khối, rất xa rất khác với cái phần ngày vừa qua của nó”

Đêm Sài Gòn của Mai Thảo “như một bàn tay dịu hiền đặt trên một vùng trán lửa”

Đêm Sài Gòn của Mai Thảo có những “người áo ngắn là những vị hoàng đế làm chủ cả thành phố”: “Có những thằng bán kẹo vừa câm vừa điếc và gã coi xe đọc thơ lục bát trước vũ trường Văn Cảnh. Hai chị em đứa nhỏ trên vỉa hè Tự Do với vòng hoa nhài trắng muốt đeo trên cổ nhỏ, cái khay thuốc lá trước ngực to hơn người chúng. Người tẩm quất mù góc đường Bùi Viện. Người đàn bà có mang bán trứng vịt lộn đêm đêm vượt cầu Khánh Hội vào quận Nhất với tiếng rao hàng ngân dài lanh lảnh như một điệu hò Huế. Hai vợ chồng ông lão già những đêm mưa lớn về ôm nhau ngủ trên chiếc ghế bố dưới mái hiên một tiệm điện đầu đường Nguyễn Văn Sâm. Người Tây già trong quán phở ngõ hẻm Tôn Thất Đạm”

Đêm Sài Gòn của Mai Thảo “đắm mình hẳn vào nếp sống đất nước quê hương. Qua phiên chợ cá mở giữa trung tâm của nó, thành phố có cái không khí thân mến vui ấm, một tâm tình thuần hậu khoan dung như vậy đó”

***

Cùng đi lại “một chút” Sài Gòn, cùng thở với “đêm Sài Gòn”, cùng vương lại chút gió Sài Gòn, cùng đi qua “những lòng đường cánh tay. Những ngã tư tâm hồn” trong Sài Gòn đêm… để đón chờ một rạng đông rồi cũng sẽ phải ở phía trước.

Sài Gòn đêm hay Sài Gòn ngày, rồi cũng sẽ hồi sinh, cũng sẽ náo nhiệt, cũng sẽ chan chứa, cũng sẽ Sài Gòn vì Sài Gòn dù trong bóng tối hay ánh sáng đều là một thành phố để quay về nương náu.

Nguyễn Trường Trung Huy

Sài Gòn Tháng Tám/2021