Tử vong vì sét đánh ở Việt Nam luôn ở mức cao, tránh tai nạn do sét đánh thế nào?

[Romano]

Khi trời có giông sét, cách tốt nhất là ở trong nhà. Nếu đang ngoài đường, phải ngay lập tức tìm nơi trú ẩn an toàn.
Việt Nam là tâm giông sét ở Châu Á
TS Nguyễn Xuân Anh, Viện Vật lý Địa cầu, Viện Hàn lâm KH&CN Việt nam cho biết, Việt Nam nằm ở tâm giông châu Á, là một trong ba tâm giông trên thế giới có hoạt động giông sét mạnh. Số ngày giông trung bình ở Việt Nam khoảng 100 ngày/năm và số giờ giông trung bình là 250 giờ/năm. Trong một năm, Việt Nam có thể có tới 2 triệu cú sét đánh xuống đất. Một số địa phương giông sét xuất hiện nhiều như xã Cổ Dũng (Hải Dương), huyện Đông Anh (Hà Nội), Thăng Bình (Quảng Nam), đồng bằng sông Cửu Long... Hàng năm, số người tử vong vì sét đánh ở Việt Nam luôn ở mức cao so với khu vực.
TS Nguyễn Xuân Anh cho biết, sét có thể gây thương tích bằng những cách thức sau:

Sét đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống. Khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh, sét có thể phóng qua khoảng cách không khí giữa người và vật - trường hợp này gọi là sét đánh tạt ngang.

Sét đánh khi nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh hoặc khi người tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm khi có sét lan truyền trên mặt đất. Sét lan truyền qua đường dây cáp tới các vật như điện thoại, tivi, ổ cắm…

Sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người chết. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh.

Độ nguy hiểm phụ thuộc vào bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân. Trong một số trường hợp năng lượng tia sét không tiêu tán ngay tại chỗ mà truyền theo mặt đất và khi nạn nhân đứng trên đường truyền đó có thể bị liệt.

Theo nguyên lý, khi một người nào đó bị sét đánh, điện sẽ truyền vào người. Dòng điện càng mạnh thì sẽ càng nguy hiểm. Nếu nạn nhân đang tiếp xúc với các chất dẫn điện như chất lỏng hay kim loại khi bị sét đánh thì dòng điện được dẫn vào người càng nhanh. Vì sét luôn chọn con đường dễ đi nhất tới mặt đất. Điều đáng lưu ý là người ngồi xem tivi hoặc đang dùng điện thoại trong nhà, nếu nhà không lắp cột thu sét vẫn có thể bị sét đánh từ đám mây giông xuống tivi, điện thoại. Vì thế, khi có giông sét, nên tắt các thiết bị phát thanh, truyền hình, điện thoại để đảm bảo an toàn.

Tránh sét an toàn
TS Nguyễn Xuân Anh cho biết, khi trời sắp xảy ra giông thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét.

Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết.

Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyến nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra khi có giông.Trong trường hợp không kịp chạy tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào sắt... Tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây thấp.

Người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ. Phần tiếp xúc của người với mặt đất là ít nhất. Nhón chân, không được nằm xuống đất. Đứng xa các vật cao, ra ngay khỏi những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Các vùng đỉnh núi hay sườn núi nhô cao cũng rất nguy hiểm. Nếu ở trong rừng thì tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để tránh.

Miền Bắc và Trung thường xuất hiện mưa giông, sấm sét vào giai đoạn chuyển mùa từ lạnh sang nóng (tháng 4-5) và từ nóng sang lạnh (tháng 9-10). "Khi trời sắp giông, mọi người tốt nhất nên về nhà, chỗ an toàn là tòa nhà hay công sở có lắp thiết bị chống sét", TS Nguyễn Xuân Anh nói.Ngày 12/5, di chuyển và làm việc dưới trời mưa giông, ba người ở Thái Bình và một người ở Hưng Yên bị sét đánh tử vong. Ba nạn nhân ở Thái Bình là chị Nguyễn Thị Quy (36 tuổi), con trai Nguyễn Công Đức (16 tuổi, trú huyện Đông Hưng), ông Nguyễn Bá Trọng (50 tuổi, trú huyện Vũ Thư). Cả ba được cấp cứu lúc hơn 16h trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim. Thời điểm trên, Thái Bình xuất hiện mưa giông kèm sấm sét kéo dài gần 60 phút. Vợ chồng chị Quy đi hai xe máy (chị Quy chở con trai, chồng đi một mình phía sau) và ông Trọng đang di chuyển trên đường tỉnh 456, đoạn giáp ranh giữa ba xã Thụy Thanh, Thụy Hồng và Thụy Duyên thì bị sét đánh.

Tại xã Tây Đô, huyện Hưng Hà, Thái Bình, sét đánh trúng trang trại lợn của ông Hoàng Văn Nhã làm chết toàn bộ 229 con lợn chuẩn bị xuất chuồng, trong đó 151 con nặng trung bình 140 kg/con, 78 con nặng 120 kg/con.

Cũng trong chiều 12/5, nhiều huyện của tỉnh Hưng Yên xuất hiện mưa giông. Tại cánh đồng xã Lệ Xá, huyện Tiên Lữ, một phụ nữ 54 tuổi đang phun thuốc trừ sâu đã bị luồng sét đánh tử vong.