Tuy là nơi đầu tiên xây dựng ṿng xuyến, nhưng dường như nước Mỹ lại không hề thích biện pháp điều tiết giao thông này.
Đối với chúng ta, cụm từ ṿng xuyến hay bùng binh có lẽ không c̣n xa lạ, nhất là với số đông những người tham gia giao thông. Đây được xem là một cách phân luồng giao thông phổ biến trên khắp thế giới. Tuy nhiên, h́nh thức tham gia giao thông này có vẻ khá xa lạ đối với một nước phát triển như Mỹ.
Ṿng xuyến là ǵ?
Theo đó, ṿng xuyến là ṿng tṛn nằm ở giữa các ngả đường giao nhau để làm mốc cho xe cộ lưu thông. Khi đi vào ṿng xuyến, người lái xe phải cho xe chạy theo chiều ngược kim đồng hồ (với các nước đi xe bên phải) và theo chiều kim đồng hồ (với các nước đi xe bên trái), theo chiều mũi tên chỉ dẫn, cho đến khi tách khỏi ṿng tṛn rẽ sang đường nhánh nào đó.
Lịch sử của ṿng xuyến
Theo thông tin trên trang web Cơ quan quản lư cao tốc liên bang Hoa Kỳ (FHWA), người ta cho rằng ṿng xuyến được phát minh bởi một kiến trúc sư người Pháp tên Eugene Henard vào năm 1877. Tuy nhiên, đây mới chỉ là ư tưởng ban đầu v́ theo ghi chép, tất cả các công tŕnh liên quan đến ṿng xoay của ông đều được thực hiện sau năm 1900.
Ṿng xuyến kiểu cũ đầu tiên được hiện thực hoá vào năm 1905 tại quận Manhattan của thành phố New York, mang tên Columbus Circle. Chỉ sau đó 2 năm, ṿng xuyến cũng bắt đầu được xây dựng tại Anh và Pháp, với số lượng thậm chí c̣n nhiều hơn nước đầu tiên là Mỹ. Tuy nhiên, h́nh thức điều phối giao thông này đă nhanh chóng gặp phải những bất cập về tốc độ lưu thông, khiến t́nh trạng giao thông trở nên hỗn loạn, tỷ lệ tai nạn tăng cao. Thời kỳ của ṿng xuyến kiểu cũ bước vào giai đoạn khủng hoảng.
Kỷ nguyên của ṿng xuyến hiện đại bắt đầu tại Vương quốc Anh vào năm 1956, với việc xây dựng bùng binh “nhường chỗ" đầu tiên. Quy tắc “nhường chỗ" này yêu cầu người tham gia giao thông khi sắp vào ṿng xuyến phải nhường đường cho những phương tiện đang ở bên trong. Nhờ đó, công suất hoạt động của ṿng xuyến tại Anh tăng 10%, trong khi tỷ lệ tai nạn giảm 40%.
Quy tắc di chuyển theo ṿng xuyến hiện nay ở các nước lái xe bên phải được minh họa như ảnh trên. Tất cả các phương tiện khi tham gia đều phải đi theo chiều ngược kim đồng hồ. Theo đó, những người muốn quay đầu cần phải đi theo hướng mũi tên màu xanh đậm, những người muốn rẽ trái cần đi theo hướng mũi tên màu đỏ, mũi tên màu xanh nhạt chỉ hướng đi thẳng và mũi tên màu vàng ngoài cùng dành cho những phương tiện muốn rẽ phải.
Từ đó đến nay, ṿng xuyến được ứng dụng ngày càng nhiều trong việc điều tiết giao thông ở nhiều thành phố lớn trên khắp thế giới. Tuy nhiên, măi đến tận những năm 1990, ṿng xuyến mới bắt đầu phổ biến ở Mỹ, nhưng số lượng vẫn ít hơn rất nhiều so với các quốc gia khác như Anh, Pháp, Đức,...
Tại sao người Mỹ lại “ghét" ṿng xuyến?
Sự ác cảm của người Mỹ đối với các “ṿng tṛn giao thông" này bắt nguồn từ sự ra đời của ṿng xuyến kiểu cũ vào năm 1905. Thay v́ tuân theo quy tắc “nhường chỗ” như hiện nay, những ṿng xuyến cũ tại Mỹ lại ưu tiên những người chuẩn bị tham gia ṿng xuyến hơn là những người đang lưu thông trong ṿng xuyến.
Chính điều này đă dẫn đến nhiều cuộc va chạm ở tốc độ cao, khiến cho chính quyền phải loại bỏ h́nh thức này và thay thế bằng các giao lộ thẳng được điều tiết bằng đèn tín hiệu.
Tuy về sau quy tắc ṿng xuyến hiện đại đă được h́nh thành, nhưng dường như những ấn tượng xấu của loại h́nh cũ vẫn c̣n ám ảnh người Mỹ, chính v́ thế mà dù rất phổ biến ở một số nước Châu Âu, nhưng số lượng ṿng xuyến ở Mỹ vẫn rất khiêm tốn.
Ngoài ra, c̣n có một nguyên nhân được cho là dẫn đến việc không có nhiều ṿng xuyến xuất hiện ở Mỹ, đó là do sự thiếu ư thức hợp tác với những người tham gia giao thông khác. Theo nhà báo người Anh Stephen Beard, “ Ṿng xuyến phổ biến ở Anh v́ nó phù hợp với những đức tính thỏa hiệp và hợp tác của người Anh. Và văn hóa đối đầu, nóng nảy của người Mỹ có thể giải thích tại sao h́nh thức giao thông này lại không được ưa thích tại đây ”.
Nói cách khác, người Mỹ khá thụ động trong việc đưa ra quyết định khi tham gia giao thông. Việc sử dụng ṿng xuyến yêu cầu người tham gia giao thông phải chủ động đưa ra tín hiệu để cảnh báo các xe khác thay v́ dựa vào tín hiệu của bên thứ ba như cảnh sát giao thông hay đèn tín hiệu.
Thậm chí, có nhiều bang thuộc nước Mỹ c̣n không đưa cách di chuyển theo ṿng xuyến vào chương tŕnh đào tạo lái xe của ḿnh, khiến cho nhiều tài xế phải bối rối khi gặp các giao lộ có ṿng xuyến.
Vậy ưu điểm của ṿng xuyến có đáng để người Mỹ cân nhắc loại h́nh điều tiết này?
Theo dữ liệu từ Viện Bảo hiểm an toàn đường cao tốc Hoa Kỳ, ṿng xuyến làm giảm 75% số vụ tai nạn thương tích tại các giao lộ, nơi trước đây các biển báo hoặc tín hiệu dừng được sử dụng để điều khiển giao thông.
Bộ Giao thông Vận tải Tiểu bang Washington đă chỉ ra một số lư do khiến ṿng xuyến ưu việt hơn so với biển báo hoặc đèn tín hiệu, trong đó bao gồm: việc di chuyển theo h́nh tṛn giúp tránh các vụ va chạm trực diện, ngoài ra việc tham gia ṿng xuyến đ̣i hỏi người lái phải giảm tốc độ, đồng thời họ sẽ không thể cố tăng tốc để vượt qua như đường thẳng.
Trái ngược với những phản ứng tiêu cực từ người Mỹ, người Anh lại khá tự hào về những giao lộ có sử dụng ṿng xuyến của nước ḿnh. Thậm chí họ c̣n có cả một hội có tên là “the U.K. Roundabout Appreciation Society” (tạm dịch Hiệp hội đánh giá cao ṿng xuyến của Vương quốc Anh). Theo họ, ṿng xuyến không chỉ giúp việc lưu thông dễ dàng hơn mà c̣n tô điểm cho vẻ đẹp của các con đường.
Những ưu điểm trên cho thấy, có lẽ đă đến lúc người Mỹ cần phải sử dụng nhiều ṿng xuyến hơn cho hệ thống đường giao thông của ḿnh.
VietBF @ Sưu tầm