Ecuador: Tội phạm buôn bán ma túy “núp bóng” ngành xuất khẩu chuối

[Romano]

Ecuador là nước xuất khẩu chuối lớn nhất thế giới, cũng nằm giữa các nhà sản xuất cocaine lớn nhất thế giới nên những kẻ buôn lậu ma túy thấy những thùng chứa đầy chuối là phương tiện hoàn hảo để giấu hàng buôn lậu.

Kỷ lục thu giữ cocaine trong các lô chuối xuất khẩu

Tại một đồn điền tươi tốt giữa bờ biển Thái Bình Dương êm dịu của Ecuador và dãy Andes hùng vĩ, ông chủ đồn điền Franklin Torres giám sát việc thu hoạch và đóng gói chuối xuất khẩu đến châu Âu. Ông Torres phải rà soát kỹ càng để đảm bảo trái cây đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và quan trọng hơn cả, các kiện hàng không thể chứa cocaine. Doanh nhân Torres rất cảnh giác vì Ecuador ngày càng trở thành điểm giao nhau của hai hoạt động thương mại toàn cầu: chuối và cocaine.

Theo giới quan sát, Ecuador nổi lên trong hoạt động buôn bán cocaine toàn cầu sau những thay đổi chính trị ở Colombia trong thập kỷ qua. Các cánh đồng trồng coca ở Colombia đang tiến gần hơn đến biên giới với Ecuador sau khi nhóm phiến quân Lực lượng vũ trang cách mạng Colombia giải giáp vào năm 2016. Kỷ lục 2.304 tấn cocaine đã được sản xuất vào năm 2021 trên khắp thế giới, chủ yếu ở Colombia, Peru và Bolivia. Cũng trong năm đó, gần 1/3 số cocaine bị cơ quan hải quan thu giữ ở Tây và Trung Âu đến từ Ecuador, gấp đôi số lượng được báo cáo vào năm 2018. Các vụ triệt phá ma túy quy mô lớn đã trở nên thường xuyên hơn và gần đây, châu Âu đã lập kỷ lục về các vụ triệt phá sau khi kiểm tra các container chở chuối từ Ecuador.

Theo đó, nhà chức trách Tây Ban Nha vào ngày 25-8 đã công bố vụ thu giữ lượng cocaine lớn nhất từ trước đến nay: 9,5 tấn được giấu trong các thùng đựng chuối từ Ecuador trong một container đông lạnh. Hà Lan cũng đã ghi nhận kỷ lục khi thu giữ gần 8 tấn cocaine trong một container chuối từ Ecuador trong tháng 8. Nhà chức trách Hy Lạp và Italia cũng có thông báo tương tự.

Chuối Ecuador xuất khẩu sang châu Âu được đóng hộp tại các đồn điền, chất lên xe tải đưa đến các nhà kho lớn quanh Guayaquil rồi chuyển sang các container đường biển vận chuyển băng qua Đại Tây Dương. Một số kẻ buôn lậu đã thành lập các công ty bình phong giả làm nhà xuất khẩu chuối hợp pháp, trong khi có những kẻ khác mua lại các doanh nghiệp hợp pháp, bao gồm cả các đồn điền. Ngoài việc tìm các công ty sẵn sàng đồng lõa, các nhóm tội phạm cũng trả tiền, đe dọa hoặc bắt cóc lái xe tải hay công nhân để giúp giấu cocaine trong các lô hàng. Trong chuỗi liên hoàn đó, người trồng chuối, nhà xuất khẩu, tập đoàn vận tải biển, nhà điều hành cảng, công ty an ninh tư nhân, cơ quan hải quan, cảnh sát và người mua hàng đều có thể là mắt xích của những kẻ buôn bán ma túy.

Hệ lụy về an ninh

Sự xâm nhập của giới buôn ma túy vào ngành sản xuất khoảng 30% chuối trên thế giới đã khiến Ecuador rơi vào cảnh bạo lực chưa từng có. Các vụ nổ súng, giết người, bắt cóc và tống tiền đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là ở thành phố cảng Thái Bình Dương và trung tâm vận chuyển chuối ở Guayaquil. Buôn bán ma túy đã góp phần làm số ca tử vong do bạo lực ở Ecuador tăng gấp đôi từ năm 2021 đến năm 2022, khi có 4.600 người chết, con số cao nhất từng được ghi nhận trong một năm. Đất nước này đang trên đà phá kỷ lục hàng năm một lần nữa, với 3.568 ca tử vong do bạo lực được ghi nhận trong nửa đầu năm 2023.

Cùng với số vụ giết người gia tăng, lượng cocaine bị thu giữ tại các cảng của Ecuador cũng đạt 77,4 tấn vào năm 2022, gấp hơn 3 lần số lượng bị thu giữ vào năm 2020. Tướng Pablo Ramirez, Giám đốc Cơ quan điều tra chống ma túy quốc gia của Ecuador cho rằng, sự thay đổi này là do buôn lậu gia tăng chứ không phải việc thực thi tốt hơn.

Đất nước này đã đặc biệt lo lắng khi ông Fernado Villavicencio - ứng cử viên Tổng thống nổi tiếng với lập trường cứng rắn đối với tội phạm có tổ chức và tham nhũng - bị bắn chết vào cuối cuộc vận động tranh cử ngày 9-8. Ông Villavicencio đã cáo buộc băng đảng Los Choneros, có liên kết với băng đảng Sinaloa của Mexico, đã đe dọa nhóm vận động tranh cử của ông vài ngày trước vụ ám sát.