Càng ngày tôi càng nhận ra rằng, thấp thoáng sau lưng Trump, lởn vởn bóng dáng của một Tố Hữu nhỏ mọn, thù vặt và sân hận với những thành phần “quư tộc” trong lĩnh vực mà ḿnh muốn tạo danh. Nói cho gọn th́ cả hai cùng chia sẻ cái ẩn ức tạm gọi là “hận tinh hoa”.
Từ “tinh hoa” (elite) được dùng để chỉ những thành phần giàu có với học vấn thuộc hàng cao nhất và, do đó, tạo được nhiều ảnh hưởng hay quyền lực nhất. Nhưng Trump th́ hết kiếp vẫn chưa xứng với cái danh này mà, bất quá, chỉ là một thành phần “đặc quyền” (privileged).
Th́ Trump cũng giàu, cũng đầy quyền lực mà một chữ kư là mấy chục triệu người hay mấy tỷ người điêu đứng nhưng về học vấn th́ chưa chắc, và quan trọng hơn, những ǵ ông ta có được chỉ là nhờ vào một sự… thụ thai ngẫu nhiên. Không ai xa lạ, chính Marco Rubio, người đang giữ chức Ngoại trưởng trong chính quyền Trump, đă xếp hạng Trump như thế: Tất cả những ǵ Trump có được chẳng qua là nhờ sinh ra trong một gia đ́nh giàu có!
Rubio sỉ vả Trump như thế trong cuộc tranh luận vào tối 25/2/2016 do đài CNN tổ chức ở Houston giữa năm ứng cử viên tranh giành suất đại diện đảng Cộng Ḥa: Trump, Rubio, Ted Cruz, John Kasich và Ben Carson [1].
Kinh khủng nhất trong cuộc tranh luận của “ngũ nhân bang” này là cuộc đấu vơ mồm giữa Rubio và Trump mà báo chí Mỹ gọi là xấu xa, độc ác, “vicious debate battle”. Lối ăn nói của Trump th́ ai cũng biết, c̣n Rubio cũng không thua, xem như “Đi với ma mặc áo giấy”: Trump tấn công cá nhân th́ Rubio cũng tấn công cá nhân, Trump không kể phép lịch sự th́ Rubio cũng… đếch cần.
Rubio đả kích: “Nếu không được thừa hưởng gia sản 200 triệu Mỹ kim th́ có lẽ giờ này Donald Trump chỉ là một anh bán đồng hồ tại Manhattan”.
Không ai miệt thị nghề bán đồng hồ nhưng nếu tiếng Việt chúng ta có thành ngữ “Thật thà như thể lái trâu” th́ người Mỹ có câu “As honest as watch dealer”: Thật thà như dân bán đồng hồ.
Trump chê Rubio không có kinh nghiệm ǵ về thương trường th́ Rubio xóc óc: “Tôi chả biết ǵ về các công ty phá sản. Và tôi chả biết ǵ về việc xây dựng một đại học giả”.
Chẳng là trong cuộc đời kinh doanh Trump đă khai phá sản tới bốn lần và lúc đó, khi ra tranh cử, lại bị kiện với cáo buộc lập nên đại học giả “Trump University” để lừa đảo, theo đó người ta nộp học phí $36,000 nhưng chả học được cái ǵ cả. (Sau đó Trump chấp nhận bồi thường để yên tâm tranh cử).
Nói chuyện “đại học giả” của Trump th́ cũng nói luôn chuyện Trump học đại học tại Phân khoa Kinh doanh Wharton của Viện Đại học Pennsylvania (PU) nổi tiếng.
PU cũng thuộc Ivy League, là nhóm tám viện đại học hàng đầu của Mỹ, nhưng không bằng Harvard và việc Trump “đậu” vào trường này cũng như thành tích học tập tại đây là cả một nghi án.
Thứ nhất, Mary Lea Trump, cháu gọi Trump là chú ruột, đă vạch trần rằng thời trẻ Trump đă thuê người khác dự cuộc thi tuyển đại học (SAT: Scholastic Aptitude Test) mới lọt vào được trường này [2].
Thứ hai, liên quan đến học lực th́ từ trung học đến đại học, Trump áp dụng mọi thủ đoạn để che giấu. Trump đe dọa trường trung học cũ, cấm ngặt việc tiết lộ thông tin trong học bạ của ḿnh [3]. Thành tích học tập tại PU, Trump cũng biến thành hồ sơ… tuyệt mật [4]. Hành vi này khiến thiên hạ đặt câu hỏi, phải chăng v́ học quá kém, Trump mới che giấu?
Toàn bộ những điều này đă cho thấy rằng, Trump không phải là một nhân vật tinh hoa, chỉ là một thành phần đặc quyền. Đầy đặc quyền nhưng lại háo danh, mang mặc cảm thua sút trước giới tinh hoa, phải chăng Trump đang trút bỏ hờn căm vào Harvard, biểu tượng cao nhất về trí tuệ của giới tinh hoa Mỹ?
Không phải là một nhà chính trị tinh hoa, Trump đang thực hành thứ chính trị dân túy và phong cách này đă thể hiện rất rơ trong gần mười năm qua, nhưng c̣n Tố Hữu?
Chính trị dân túy là thứ chính trị nhắm vào sự cả tin và cuồng nhiệt của đám đông nên, do đó, sở trường về khoản đấu tố, hoàn toàn chính xác với Trump và với Tố Hữu.
Thí dụ như cảnh Tố Hữu “đấu tố” tù binh Mỹ mà Hoàng Tùng – từng là Tổng biên tập báo Nhân Dân, Bí thư Trung ương Đảng – kể lại trong hồi kư “Những Kỷ Niệm Về Bác Hồ”, như sau: “Năm 1968 Bác có vịệc phải ra nước ngoài, ở nhà Ban Bí thư mà cụ thể là đồng chí Tố Hữu có chủ trương dong bọn giặc lái Mỹ mà ta bắt được đi diễu qua các đường phố để cảnh cáo Mỹ. Khi về Bác hỏi: ‘V́ sao các chú lại làm một việc dại dột như thế?’ Tôi thành thật báo cáo Bác là ḿnh không tham gia việc này. Bác nói luôn rằng tôi cũng ở trong Trung Ương mà lại không chịu trách nhiệm sao được, dư luận thế giới sẽ không đồng t́nh về việc làm của ta” [5].
Bây giờ chúng ta chứng kiến một Tổng thống Mỹ nhỏ nhen, luôn t́m cách trả thù những cựu đối thủ th́ Tố Hữu cũng từng sống như vậy, như cách đối xử với Hoàng Cầm, qua lời kể của chính nhà thơ này:
“V́ sao lại có chuyện thay đổi như thế? Có phải anh công an tên N. đă nói lừa tôi cốt để tôi nhận tội cho được việc của anh ta? Tôi cũng không rơ sự thực thế nào, cho đến một hôm sau khi đă ra tù, tôi t́nh cờ gặp một anh công an thụ lư khác (xin phép không nêu tên) ở quán bia Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật (đường Trần Hưng Đạo, Hà Nội). Trông thấy tôi anh mừng lắm, anh mời tôi vào uống bia để tâm sự. Anh nói là anh đă ra khỏi ngành, và anh kể cho tôi một chuyện khá bất ngờ. Chuyện đại ư như sau: Sau khi tôi nhận tội, công an đă định cho tôi về thật. Nhưng trong thời gian chờ đợi giải quyết, th́ một hôm ông Lê Đức Thọ gọi công an lên hỏi về vụ Hoàng Cầm ra sao rồi, và thông báo rằng có một số trí thức Pháp, những người quen biết nhiều với ông, đă giúp đỡ ông và đoàn đại biểu Việt Nam ở Hội nghị Paris, vừa gửi thư cho ông yêu cầu nếu xét Hoàng Cầm không có tội trạng ǵ cụ thể th́ hăy thả ngay nhà thơ ra. Ông c̣n nhắc nhở: “Các cậu xem thế nào th́ giải quyết đi, không có th́ mang tiếng lắm”. Sự việc trên được công an báo cáo với Tố Hữu . Ông lập tức hạ lệnh: “Ngoại quốc can thiệp hả? Đă thế th́ cho thêm một năm nữa!” Thái độ cứng rắn đến nghiệt ngă của Tố Hữu với riêng tôi cũng như với các anh em Nhân văn-Giai phẩm rất nhất quán” [6].
Tại sao Tố Hữu ác nghiệt thế?
Lư do là Hoàng Cầm đă chê tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu thậm tệ, sau khi tập này được giải nhất về thơ trong Giải thưởng văn học giai đoạn 1954-1955 của Hội Văn nghệ Việt Nam [7].
Quan trọng hơn, Hoàng Cầm đă chê Tố Hữu từ vị thế của một nhà thơ tinh hoa đối với một nhà thơ quần chúng, chuyên làm thơ cổ động, theo đó th́ thơ Tố Hữu “giống như một vại nước to, đầy tràn pha loăng một màu sữa. Loăng quá, tôi thèm một cốc dù nhỏ thôi nhưng chan chứa những chất nuôi sống tâm hồn” [8].
Bất cứ một nền văn hóa – văn chương nào cũng cần đến hai hệ thống giá trị song song, giá trị tinh hoa và giá trị đại chúng. Như trong văn chương, nếu những tác phẩm b́nh dân là để phục vụ nhu cầu giải trí của công chúng th́ những tác phẩm tinh hoa phục vụ nhu cầu thưởng lăm mang tính trí tuệ và đóng vai tṛ dẫn dắt, có sự cộng sinh như vậy th́ xă hội mới phát triển b́nh thường.
Nhưng xă hội mà Tố Hữu muốn xây dựng th́ không b́nh thường chút nào, cả trái tim con người mà cũng:
“Rất chân thật chia ba phần tươi đỏ
Anh dành riêng cho đảng phần nhiều
Phần cho thơ, phần để em yêu”
Em xấu hổ: “Thế cũng nhiều anh nhỉ!”
Rồi hai đứa hôn nhau, hai người đồng chí
(Trích từ “Bài ca xuân 61”)
Bởi thơ của ông ta chủ yếu là thơ tuyên truyền, dễ lọt tai công chúng, nên nhất định phải là thơ có vần. Chính v́ vậy nên Tố Hữu mới không ngớt “truy sát” những nhà thơ có đầu óc cách tân, đề xướng thơ tự do như Lê Đạt, Hoàng Cầm, Văn Cao, Đặng Đ́nh Hưng v.v…
Tố Hữu nói theo Lê Đạt, là một nhà thơ “có ích” nhưng là có ích cho cái xă hội không b́nh thường của y [9].
Như một nhà thơ phản tinh hoa với quyền sinh sát trong tay, Tố Hữu đă làm nghèo, làm què quặt nền văn chương Việt Nam.
Như một nhà chính trị đầy đặc quyền trong vai tṛ Phó Thủ tướng, Tố Hữu đă làm nghèo, làm què quặt nền kinh tế và đẩy cả nước vào cảnh bần cùng, điêu đứng trong giai gioạn giữa thập niên 1980.
Phải chăng, giữa Tố Hữu và Trump c̣n có mẫu số chung kinh tế này?
Tố Hữu có chính sách “Giá Lương Tiền” th́ Trump có chính sách Quan Thuế, hiện cũng đang làm công chúng và giới doanh nhân Mỹ kêu trời.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Xuân là Thiếu tướng – “Thạc sĩ An ninh nhân dân” Nguyễn Thị Xuân, Phó Giám Đốc Công An tỉnh Đak Lak, hiện đang bị nhiều người nổi giận réo tên sau “đề xuất” nâng mức phạt tội vi phạm luật lệ giao thông lên 200 triệu đồng.
Nhưng sao phải nổi giận với ả? Người như thế tất phải hành động như thế, đó là bản chất, là lẽ đương nhiên. Chúng ta có thể chỉ trích ả quá đáng, thậm chí là ác hay ngu nhưng hăy đừng để hạng người như ả làm ḿnh hao tổn tuổi thọ bởi, mỗi lần lên cơn giận là một lần tim mạch rối loạn, là óc năo hoạt động không b́nh thường, cơ thể bị chệch ra khỏi những hoạt động tâm lư và sinh lư b́nh thường.
Và đó cũng là cách chúng ta phải tập để sống chung với Trump, bởi nếu mỗi lần chứng kiến sự trơ trẽn và, có thể nói, ngu xuẩn của y, là mỗi lần lồng lộn tức giận th́ có lẽ, sức sống của chúng ta sẽ trượt dốc, tiêu hao.
Dĩ nhiên là khi chứng kiến những điều như thế, chúng ta không thể bất ư, không buồn, không lo nhưng nếu giảm thiểu được những tác động không nên có được bao nhiêu th́ tốt bấy nhiêu. Hăy học để… sống chung.
Sống chung với Thị Xuân hay Trump th́ cũng giống như sống chung với ô nhiễm như các đồng bào khốn khổ của chúng ta ở các khu vực “tập kết rác”, như sống chung với nạn tham nhũng vặt, [của bọn t́m cách móc túi] những bà con buôn gánh bán bưng v.v… Học để nghĩ rằng, âu cũng là vận nước, nước Việt hay nước Mỹ, thậm chí là là vận của… hoàn cầu. Học để nói câu, thôi th́ ráng đợi và trong khi chờ đợi th́ hăy vào các chương tŕnh của Stephen Colbert hay Jimmy Kimmel, nghe những nghệ sĩ hài này mang Trump ra làm tṛ cười để có niềm vui mà sống, ít ra là non bốn năm nữa.
Hăy nghĩ rằng, nếu Trump mà… khá, tinh ranh và khéo léo hơn trong việc thực hành Trumpism, chúng ta càng lư do để lo âu nhiều hơn, thậm chí là sợ, là hăi hùng. Chỉ bằng cách thô bạo, ngỗ ngược, cực kỳ phi quy ước như đang chứng kiến, Trump mới thúc đẩy chủ nghĩa Trump đi vào con đường phá sản nhanh hơn.
Thị Xuân cũng vậy. Thị quê Thái B́nh, tốt nghiệp Đại học An ninh Nhân dân năm 1990 và ngay sau đó được cử vào vùng nóng Đắk Lắk làm “cán bộ trinh sát” của Pḥng Chống Phản động (PA16) thuộc Công an tỉnh.
Phải xuất sắc lắm nên Xuân mới được cử vào nơi làm đảng lo âu v́ đồng bào thiểu số nổi dậy do bị tước đoạt môi trường sống, nghĩa là bị tước quyền sống. Hành tŕnh “chống phản động” ở đây hoàn toàn đồng nghĩa với hành tŕnh “tước quyền sống” của nhân dân và phải xuất sắc lắm nên tám năm sau, năm 1998, Xuân trở thành Bí thư kiêm “Trưởng pḥng Pḥng Chống Phản động”. Sau đó, năm 2016 Xuân trở thành Phó Giám đốc Công an tỉnh.
Tháng 5 năm 2017, trong vai tṛ “đại biểu quốc hội”, phó Xuân lên tiếng trước Quốc hội, đ̣i “ngăn chặn có hiệu quả” những kẻ bôi nhọ lănh đạo đảng, nhà nước.
Trước Quốc hội, phó Xuân tỏ ư lo ngại rằng vào các thời điểm chính trị nhạy cảm như Đại hội Đảng, bầu cử Quốc hội, vấn đề “ xuyên tạc, bịa đặt và lan truyền những nội dung sai sự thật nhằm bôi nhọ, gây mất uy tín, xúc phạm danh dự của lănh đạo Đảng, Nhà nước ngày càng gia tăng”.
Cho rằng “điều này tạo dư luận xấu, gây hoang mang, giảm sút niềm tin của người dân không chỉ đối với cá nhân các lănh đạo, mà c̣n ảnh hưởng đến việc thực hiện chủ trương, chính sách”, phó Xuân dơng dạc:
“Tôi đề nghị bổ sung quy định để ngăn chặn có hiệu quả đối với loại hành vi này. Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nhiều nước trên thế giới cũng đă quy định liên quan vào bộ luật h́nh sự”.
Lúc đó Xuân hăy c̣n là đại tá. Đại tá công an, từng là “Trưởng pḥng Pḥng Chống Phản động”, mà hô hào “ngăn chặn có hiệu quả” th́ phải biết cái sự “hiệu quả” này sắt máu đến nhường nào?
Một người như Xuân ắt phải suy nghĩ và hành động như thể ngồi xổm trên đầu nhân dân và đó là quy luật. Mà đă là quy luật th́ tại sao phải nổi giận?
Mặt khác, nếu Xuân cứ tiếp tục như vậy, biết đâu sẽ là điều tốt cho dân tộc Việt Nam và cho cả nhân quần? Bởi vô h́nh trung, ả đang đóng vai kẻ đào huyệt cho cái thể chế của ả!
Hăy nhớ lại sự kiện Mùa Xuân Ả Rập, làn sóng cách mạng với các cuộc nổi dậy, diễn hành và biểu t́nh phản đối tại ở thế giới Ả Rập năm 2010, bùng nổ từ Tunisia rồi lan sang Algeria, Ai Cập, Yemen và Jordan, Mauritanie, Saudi Arabia, Oman, Sudan, Syria, Iraq, Libya và Morocco.
Làn sóng cách mạng ấy bắt đầu khi công an Tunisia tịch thu hết rau xanh của người bán dạo Mohamed Bouazizi 26 tuổi. Bị dồn vào đường cùng, không biết làm ǵ khác nên ngày 17/10/2010, Bouazizi tự thiêu để phản đối và hành động này đă khởi đầu cho Cách mạng Tunisia, sau đó lan ra khắp thế giới Ả Rập.
Xuân mà càng hung hăng, người Việt Nam càng bị dồn vào đường cùng, cái chế độ mà ả bảo vệ càng có nguy cơ sụp đổ. Và nếu bớt đi một chế độ cộng sản, thế giới này há chẳng trở thành một “better place” như lời trong ca khúc “Heal the world” nổi tiếng của Michael Jackson hay sao?
Cũng như Trump, y càng kỳ quặc, càng điên khùng, Trumpism của y mới càng có nguy cơ phá sản và đám MAGA quân kia mới nhận ra cái ngu của ḿnh và nước Mỹ, cũng như toàn bộ thế giới này, sẽ là một “better place”.
Hăy nhớ lại rằng, trong Đệ nhị Thế chiến, t́nh báo Anh đă lên cả một kế hoạch chi ly để ám sát Adolf Hitler nhưng rồi Thủ tướng Winston Churchill đă ra lệnh hủy bỏ. Churchill hiểu ư rằng, Hitler chỉ có tài kích động chính trị, c̣n nhăn quan chiến lược và chiến thuật về mặt quân sự là zero, thậm chí là số âm, do đó trừ khử y th́ lợi không bằng hại. Quân Đức có rất nhiều tướng tài, hăy để yên cho y chặt chân chặt tay các vị tướng này với những ư tưởng điên rồ của ḿnh, quân Đồng Minh mới nâng cao thế thắng.
Quả nhiên, thực tế cho thấy việc Hitler bác bỏ ư tưởng tấn công hay pḥng thủ của nhiều tướng lĩnh dưới quyền là một trong lư do chính khiến Đức thua trận. Thí dụ Thống chế Erwin Rommel, vị tướng tài nổi danh là “Cáo sa mạc” sau chiến dịch Bắc Phi. Năm 1943, Hitler giao cho Rommel trách nhiệm pḥng thủ vùng Normandy tại Pháp, là nơi gần nước Anh nhất, có nguy cơ bị tấn công đổ bộ nhất. Tuy nhiên Hitler lại bác yêu cầu của Rommel, theo đó th́ nên bố trí một Sư đoàn xe tăng Panzer gần bờ biển Pháp để sẵn sàng ứng phó. Nếu Hitler làm theo ư Rommel, có lẽ ngày đổ bộ D-Day của quân Đồng Minh sẽ là một thảm họa kinh hoàng.
Do đó, chúng ta cũng đừng nên lên cơn điên mỗi khi Trump nổi cơn… khùng, tỷ như hai cơn khùng mới nhất là “đấu tố” Nam Phi hay cấm Viện Đại học Havard thu nhận sinh viên nước ngoài.
Y càng điên khùng như thế, th́ chủ nghĩa Trump của y càng phá sản nhanh hơn.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Những ǵ Trump đang thực hiện chính là một cuộc “đấu tranh giai cấp” mà Karl Marx đă phát triển thành học thuyết.
Theo Marx th́ lịch sử nhân loại chính là lịch sử của các cuộc đấu tranh giai cấp: Việc giải quyết những xung đột kinh tế – xă hội giữa các giai tầng là động lực chính của những biến chuyển lịch sử.
Nhưng hai con người chào đời cách nhau 128 năm này giống và khác nhau ở những điểm nào?
Marx phất cờ vô sản, Trump phất cờ thượng lưu.
Marx kêu gọi “Vô sản quốc tế liên hiệp lại”, Trump kêu gào “nước Mỹ đóng cửa lại”.
Và nếu Marx nêu cao “chuyên chính vô sản” th́ Trump thực hiện “chuyên chính đại tài phiệt”.
Nói theo ngôn ngữ toán học th́ họ giống nhau ở giá trị tuyệt đối, chỉ khác ở cái dấu cựu hữu – cực tả, national chauvinism – thế giới đại đồng.
Khi Trump – với kim chỉ nam Project 2025 của tổ chức cực hữu The Heritage Foundation – kư sắc lệnh hành pháp băi bỏ Bộ Giáo Dục, y cũng làm cái điều mà những nhà cách mạng vô sản Việt Nam từng ông ổng: “Bao nhiêu lợi quyền ắt qua tay ḿnh”.
Nói đến “lợi quyền” là nói đến kinh tế học, khoa học xây dựng trên tiền đề về ḷng tham và nỗi sợ của con người, theo đó hành vi nào của chúng ta cũng bị chi phối bởi mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa thiệt hại.
Tối đa hóa lợi nhuận là tham, lo xa với thiệt hại là sợ. Chính sách của Trump cũng h́nh thành từ thôi thúc tham – sợ này.
Khi Trump đ̣i sáp nhập Canada, chiếm Greenland, sở hữu Panama hay cưỡng ép Ukraine chuyển nhượng tài nguyên, chúng ta nhận ra bản mặt một tên thực dân tham lam, hèn hạ.
Và khi y băi bỏ Bộ Giáo dục, chúng ta nhận diện một nhà cai trị tầm nh́n hạn hẹp, đang lo sợ, bất an và việc này cũng có những căn cơ lịch sử của nó.
Bước qua thời mông muội th́ con người ư thức được rằng quyền lực không nằm ở bắp thịt mà quyền năng thủ đắc tri thức. Do đó, bằng mọi giá, nhà cai trị nào cũng hướng đến việc kiểm soát, phân phối và công nhận tri thức.
Quốc Tử Giám được xem như là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, đă ra đời với mục tiêu này: Phân phối và công nhận tri thức cho ḍng dơi quư tộc hay quan lại, lớp người gắn bó với triều đ́nh nhất.
Hay chính sách lư lịch hẹp ḥi bần tiện trên đất nước chúng ta một thời, khi các thí sinh đại học được chia tới 15 loại, và đây cũng thể hiện nỗi sợ của giai tầng cai trị [1].
Cho đến nay, khi tiếp tục duy tŕ “Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước” để độc quyền việc công nhận tri thức chứ không chịu giao phó cho các đại học, giai tầng cai trị tại Việt Nam cũng thể hiện sự bất an tương tự.
Đó là tập thể, trên phương diện cá nhân chúng ta nhận ra không ít trường hợp tương tự, như Lưu Quư Kỳ (1919-1982). Kỳ vốn là đệ tử ruột của cả Lê Duẩn và Lê Đức Thọ, chức vụ cuối cùng là Vụ trưởng Vụ Báo chí, kiêm Tổng Thư kư Hội Nhà báo, thời kháng Pháp hoạt động ở Nam bộ, giữ chức Giám đốc Sở Tuyên truyền văn nghệ Nam bộ.
Trong Đêm Giữa Ban Ngày, nhà văn Vũ Thư Hiên kể chuyện thời ấy, mỗi lần nhận tài liệu trung ương từ miền Bắc gởi vào là Kỳ cắm cúi đọc và ghi chép cho riêng ḿnh, “xong là đốt ngay, không cho ai được đọc nữa”. Kỳ muốn làm người độc quyền về lư luận văn nghệ xă hội chủ nghĩa ở cơi miền Nam [2].
Bây giờ chúng ta thấy giai tầng thượng lưu Mỹ, qua chính sách của Trump.
Họ lo sợ cho trước hiện tượng các sinh viên Á – Phi hay b́nh dân ngày càng hiện diện nhiều hơn tại các đại học hàng đầu Mỹ, cả tám trường uy tín nhất thuộc Ivy Leagues như Havard, Princeton, Yale, Columbia v.v… Để bảo vệ quyền lực của ḿnh th́ phải ngăn chặn quyền tiếp nhận tri thức của giới mà họ khinh khi là hạ đẳng.
Và họ đánh đ̣n kinh tế.
Chi phí đại học tại Mỹ là một gánh nặng với giai tầng trung lưu, đừng nói là giai tầng lao động. Vai tṛ của Bộ Giáo dục Mỹ là giúp đỡ giới này qua những chính sách tín dụng phải chăng và chính phủ có làm thế th́, thứ nhất, xă hội mới tiến tới sự công bằng khi giai tầng bậc thấp có thể đổi đời bằng con đường tri thức và, thứ hai, sẽ làm cho nước thịnh vượng qua việc khai thác tối đa tiềm năng chất xám của toàn dân số Mỹ.
Khi băi bỏ Bộ Giáo dục, Trump đă tước bỏ quyền tiến thân của giai tầng bậc dưới và, do đó, đă bảo vệ thế bề trên của giai tầng thượng lưu. “Thượng phẩm vô hàn môn, hạ phẩm vô thế tộc”. (Phẩm trật cao đâu vào tay kẻ bần cùng, phẩm trật thấp đâu đến tay con nhà hào môn). Nếu Trump thành công th́ nước Mỹ của thế kỷ 21 sẽ quay về Trung Quốc trước thế kỷ thứ 6, khi hệ thống quan chế vận hành theo mô thức thế tập hay cử tuyển, trước khi nhà Tùy (581-621) cải cách bằng khoa cử.
Khẩu hiệu “American First”, ở đây, là “American Uper Class First”.
Quyết định trên, cùng hàng trăm sắc lệnh đang làm xáo trộn nước Mỹ đều có một mẫu số chung là “anti DEI”, tức chống lại một xă hội Mỹ đa dạng (Diversity), công bằng (Equity) và ḥa nhập (Inclusion) [3].
DEI cũng là tiêu chí của xă hội Tây phương mà người Việt chúng ta thụ hưởng rất nhiều sau tháng 4 năm 1975: Những thuyền nhân có thể nào được định cư rồi ḥa nhập và tiến thân bằng con đường học vấn ở Mỹ hay các nước Tây phương khác, nếu không có chính sách DEI?
Nhưng, như đă nói, chủ trương này lại khiến giới thượng lưu da trắng phát sợ bởi sự thành đạt không c̣n là độc quyền của họ. Và để đối phó, Trump đang thay mặt họ “thanh tẩy” nước Mỹ bằng một thứ “chuyên chính thượng lưu”.
Trump lên kế hoạch trục xuất hàng chục triệu di dân da màu “không giấy tờ” bất kể những đóng góp kinh tế xă hội của họ. Trump c̣n học Hitler hay Tần Thủy Hoàng làm tṛ đốt sách, xóa bỏ mấy trăm ngàn trang web và cơ sở dữ liệu của chính quyền liên bang v́ liên quan đến chính sách DEI, sắc tộc hoặc giới tính, xóa tên những anh hùng, tử sĩ đă đóng góp xương máu cho nước Mỹ chỉ v́ màu da của ḿnh.
Bây giờ th́ nhiều MAGA quân theo đạo Hồi hay gốc Mỹ La Tinh đă lên tiếng thừa nhận là ḿnh sai, ḿnh ngu [4]. Nhưng, thật lạ lùng, nhiều MAGA quân gốc Việt vẫn “kiên cường bám trụ”!
Trước đây th́ họ, hay cha anh họ, cũng từng là nạn nhân của một “đấu tranh giai cấp” kỳ dị. Đó là cuộc “đấu tranh” với tầng lớp tiểu tư sản có học lănh đạo bên trên, dụ dỗ một đám nông dân đui mù ở dưới để hy sinh cho giai tầng công nhân chẳng liên quan ǵ đến ḿnh [5].
Cách Mạng Tháng Tám năm 1945 là dấu mốc lớn của cuộc đấu tranh này nhưng sự thành công của nó, theo chính Giáo sư Hồ Ngọc Đại, con rể Tổng Bí Thư Lê Duẩn, trong bài nói chuyện tại trường viết văn Nguyễn Du vào năm 1979: “Các bạn có biết v́ sao mà Cách mạng tháng 8 năm 45 thành công không? Ấy là v́ dân ta bấy giờ c̣n ngu quá! Chứ như hôm nay ấy à, c̣n lâu!” [6].
Nghĩa là, theo Giáo sư Đại, sau 34 năm th́ dân ta đă hết ngu. Nhưng chưa chắc. Không nhất thiết phải tính chuyện năm 2016, cho qua 2020, thậm chí cả năm 2024, chỉ tính thời điểm tháng Ba năm 2025 này thôi, những MAGA Việt vẫn chưa chịu nhận ra phải trái.
Họ vẫn tôn sùng cái tên thực dân đă liên tiếp giáng đ̣n vào người lao động và người da màu, đă đứng về phía một nước lớn để hiếp đáp một nước yếu, đă thừa cơ hoàn cảnh bị xâm lược mà liên tiếp gây sức ép lên một nước đang cần sự giúp đỡ của ḿnh mà ṿi vĩnh tài nguyên theo lối ăn trên đầu, trên cổ.
Họ đang theo đuổi một cuộc chiến kỳ quái nhất khi phất cao lá cờ của kẻ chỉ nhắm đến việc tước đoạt hết quyền lợi của ḿnh, sổ toẹt vào nhân phẩm của ḿnh, khinh khi màu da của ḿnh!
Lặp lại lời Giáo sư Đại th́ quá thừa, điều tôi muốn nhắc là lời của một nhân vật trong Green-book, cuốn phim nói về nghệ sĩ dương cầm da đen Mỹ, Donald Shirley (1927 –2013).
Đó là một nghệ sĩ tài năng với tầm vóc quốc tế nhưng bị kỳ thị đến độ, khi được mời đến tŕnh diễn tại một nhà hàng ở miền Nam nước Mỹ, đă bị cấm, không được phép ăn tối ở đây, nếu cần ăn để có sức mà tŕnh diễn th́ nhà hàng có thể chiếu cố, bày một cái bàn trong xó của nhà kho, v́ lẽ nhà hàng không tiếp khách da màu. Tên phim lấy từ sách The Negro Motorist Green Book, phát hành từ năm 1936 đến 1966, hướng dẫn người da đen di chuyển xuyên bang t́m chỗ ăn và chỗ trọ.
Trong cuộc tṛ chuyện về những bất công mà nghệ sĩ này chịu đựng, Tony Lip, một người Mỹ gốc Ư trong vai tài xế, kiêm cận vệ, trong chuyến lưu diễn của Shirley vào năm 1962, đă nhại lời của Tổng thống Kennedy: “Đừng thắc mắc đất nước đă làm ǵ cho bạn, hăy thắc mắc những ǵ mà bạn có thể tự làm cho chính ḿnh”. (Don’t ask what your country can do for you, ask what you can do for yourself).
Rồi đây, nếu cuộc đấu tranh giai cấp và anti-DEI của Trump thành tựu, liệu những MAGA da vàng của chúng sẽ phải tự hỏi ḿnh những câu hỏi của những người da đen vào thập nhiên 1960, những người không được quyền học tại những trường hay bước lên những xe bus chỉ dành cho người da trắng, thậm chí không được ngồi vào bàn ăn của những nhà hàng mà chính ḿnh được mời đến để tŕnh diễn âm nhạc?
_________
Tham khảo:
1. Huy Đức (2012) Bên Thắng Cuộc, Osin book, trang 226-227
2. Vũ Thư Hiên, Đêm giữa ban ngày, Văn nghệ, 1997. (Chương 15)
6. Những thành phần lănh đạo “cách mạng vô sản” đều là giới trung lưu ( “tiểu tư sản”), từ Nguyễn Ái Quốc đến Trần Phú, Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai, Vơ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng v.v…
Trích: “Tôi c̣n nhớ một “sự cố”: không hiểu v́ sao mà người đầu tiên đến nói ngay đầu khóa một (1979) là anh Hồ Ngọc Đại. Anh Đại th́ ta biết rồi, anh ăn nói sắc sảo mà ngang tàng, chẳng nể ai, chẳng kiêng bất cứ điều ǵ. Đang giữa câu chuyện thao thao, anh đột nhiên dừng lại và hỏi: Các bạn có biết v́ sao mà Cách mạng tháng 8 năm 45 thành công không? Ấy là v́ dân ta bấy giờ c̣n ngu quá! Chứ như hôm nay ấy à, c̣n lâu!… Tôi gọi cậu bảo vệ: Ra đóng ngay cổng trường ngoài kia lại, kẻo công an vào tóm đầu tất cả thầy tṛ chúng ta bây giờ. Nghĩ lại cho kỹ, cho thật, Hồ Ngọc Đại đă không nói sai”.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Ông Trump đă gây tranh căi ầm ĩ khi sử dụng h́nh ảnh giả để đấu tố Nam Phi về t́nh trạng “đàn áp người da trắng” khi hội kiến Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa vào ngày 21/5/2025 tại Ṭa Bạch ốc.
Tổng thống đương nhiệm của nước Mỹ này — một tỷ phú, một “đại phú ông” — lại làm tôi nghĩ đến những bần cố nông hung hăng đấu tố trên đất nước chúng ta một thời.
Mà là những cảnh đấu tố ngớ ngẩn nhất, nếu không nói là ngu ngốc nhất, nói theo ông Trần Huy Liệu, người từng là Bí thư Tổng bộ Việt Minh, Bộ trưởng tuyên truyền rồi Viện trưởng Viện Sử học của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Ḥa.
Như cảnh đấu tố “tên địa chủ Nguyễn Văn Bính” vào ngày 18/3/1953 tại Đồng Bẩm (huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên) mà ông Liệu đă cẩn thận ghi chép trong nhật kư.
Cuộc đấu tố diễn ra trên sân khấu, có căng khẩu hiệu “Đả đảo và trừng trị xứng đáng tên địa chủ cường hào gian ác Nguyễn Văn Bính”.
Xin mở ngoặc ở đây, tiếng Việt có lẽ bị bọn bần cố nông này làm hỏng ngay từ những khẩu hiệu chính trị sặc mùi “chuyên chính” này. Đă nói trừng trị th́ nên là “trừng trị đích đáng”, c̣n chữ “xứng đáng” th́ nên dành cho những việc như “tưởng thưởng, khen thưởng” v.v…
Trở lại với nạn nhân, thời Pháp thuộc ông Bính làm lư trưởng rồi phó chánh tổng nhưng sớm “giác ngộ cách mạng”, là người đầu tiên trong vùng được kết nạp vào đảng và ngay sau Cách mạng tháng Tám (1945) được bổ nhiệm làm Chủ tịch ủy ban hành chính kháng chiến xă, rồi sau đó lên làm ủy ban huyện.
Nhưng đến năm 1953 th́ ông bị mang ra đấu tố làm thí điểm, cùng đợt với bà Nguyễn Thị Năm. Tổng chỉ huy của cuộc đấu tố tại đây là Hoàng Xuân Việt.
Trần Huy Liệu tả cảnh tố ngu:
‘Ngu ngốc đến nỗi khi nhắc đến những việc làm thời Pháp thuộc của Bính, rồi hỏi “mày đă dựa vào thế lực nào?” là có ư chỉ vào thế lực thực dân đế quốc, cái đó đă đành. Tới khi hỏi những việc làm của Bính bằng danh nghĩa chính quyền của ta, cũng cứ gạn hỏi “mày đă dựa vào thế lực nào”. Và nếu quên câu hỏi này th́ lại có người nhắc hỏi. Đă thế, không cho “phạm nhân” được trả lời, v́ trả lời tức là “ngoan cố” [1].
Nếu mức ngu này là một th́ lời đấu tố sau đây mới là ngu mười, ngu một trăm, một ngàn:
“Ngoài ra không thiếu những điều vô lư đến ph́ cười. Có người tố Bính đă quyên tiền của ḿnh để đóng cho Việt Minh trước cuộc Cách mạng tháng Tám… Có người tố Bính đă làm thịt lợn đăi du kích mà con lợn đó là lợn nhà của Bính” [2].
Họ “tố cáo tội ác của tên địa chủ Tổng Bính” nhưng không hề ư thức rằng nạn nhân này đă làm những ǵ.
Giống hệt như Trump. Trump trưng ra bằng chứng để đấu tố Nam Phi mà không biết bằng chứng đó từ đâu, và những ǵ đang thực sự diễn ra tại Nam Phi.
Trong tư cách chủ nhà, Trump đă “phục kích” vị khách ngoại giao của ḿnh khi trưng ra bức ảnh, nói rằng đây là bằng chứng “không thể chối căi” về việc người da trắng, đặc biệt là nông gia, đang bị “diệt chủng có hệ thống” ở Nam Phi.
Tuy nhiên chỉ mấy tiếng đồng hồ sau th́ báo chí phanh phui rằng, tấm h́nh trên chẳng hề dính líu đến Nam Phi. Tấm h́nh Trump trưng ra, thực chất, được cắt ra th́ đoạn phim quay tại Goma, thuộc Congo, quay cảnh chôn cất tập thể sau một vụ tấn công đẫm máu của phiến quân M23 (March 23 Movement).
Nhưng vấn đề không chỉ là tấm h́nh. Như đài CNN đă khẳng định: “Có nhiều tội phạm bạo lực ở Nam Phi. Tuy nhiên ở đó không hề có t́nh trạng diệt chủng với những nông gia da trắng” [3].
Dẫu bạo lực tràn lan th́ tại xứ sở này, đó chủ yếu là bạo lực h́nh sự chứ không phải là bạo lực với lư do chủng tộc. Nạn nhân, đại đa số là người da đen. Theo số liệu thống kê chính thức của Nam Phi th́ từ tháng 4 đến tháng 12/2024, đă xảy ra 19.696 vụ sát nhân, trong đó chỉ có 36 vụ liên quan đến các nông gia da trắng, tức chỉ chiếm 0.18%.
Trump cũng đưa ra một bằng chứng giả khác: Người da trắng Nam Phi đang tràn ngập nước Úc để xin tỵ nạn, do sợ bị tàn sát.
Dĩ nhiên một số nông gia và thương nhân Nam Phi đă sang Úc định cư để có cuộc sống ổn định hơn, rời xa đất nước đầy bất ổn v́ bạo lực, tuy nhiên họ chỉ định cư như những di dân tự do, những nhà đầu tư, với số lượng nhỏ.
Họ chưa hề “tràn ngập” nước Úc như những người tỵ nạn.
Trên thực tế th́ đó chỉ là ư kiến của nguyên Bộ trưởng Nội vụ Peter Dutton vào năm 2018, khi Úc bổ sung thêm 12.000 suất tỵ nạn cho nạn nhân của nội chiến tại Syria và nạn nhân của cuộc thánh chiến do giáo phái tử thân ISIL gieo rắc ở Iraq. Lúc này ông Dutton đề nghị Bộ Ngoại giao Úc nên phân bổ bớt các “suất tỵ nạn” này cho các nông gia Nam Phi.
Dutton là người cực hữu và pḥ Trump. Có thể hiểu rằng khi đưa ra ư kiến trên, ông ta không ưa người Trung Đông và chú ư đến người da trắng Nam Phi v́ yếu tố “đồng chủng, đồng văn”. Tuy nhiên, đề nghị của ông Dutton lúc đó không được Bộ Ngoại giao Úc xem xét.
Cần nhắc thêm là, trước đó, năm 2008, nguyên Bộ trưởng Di trú Kevin Andrews – cùng đảng Tự Do với Dutto – bị tố cáo là đă thầm lặng ra lệnh cho nhân viên của ḿnh hăy ưu tiên người Thiên Chúa Giáo khi cứu xét đơn xin tỵ nạn [5].
Đây là thời đại thông tin và những lời dối trá trắng trợn đều có thể bị phanh phui chỉ sau vài tiếng đồng hồ. Thế nhưng, tại sao Trump vẫn tự tin trưng ra những tin giả như thế ngay giữa Ṭa Bạch ốc, ngay trước các ống kính truyền h́nh để đấu tố một vị quốc khách?
Phải chăng là Trump đang mắc bệnh tâm thần, lẫn lộn giữa giả và thật?
Cảnh Trump lẫn lộn trong đấu tố này làm tôi nghĩ đến cảnh đấu tố “tên địa chủ cường hào gian ác Nguyễn Văn Bính” ở Thái Nguyên khi những bần cố nông lẫn lộn giữa “ta” và “địch”. Từ nhật kư của Trần Huy Liệu, tôi mạn phép diễn nôm:
– “Tôi xin tố, tên địa chủ Nguyễn Văn Bính đă bắt con heo của nhà nó để làm thịt đăi du kích của ta!”
– “Tôi xin tố, tên Việt gian Nguyễn Văn Bính đă đứng ra quyên tiền của nhân dân để ủng hộ Việt Minh!”
Tiện thể, tôi nhắc lại sự lẫn lộn mà những thân nhân của tôi từng chứng kiến, trong các buổi đấu tố sau tháng 4 năm 1975, từng được tôi kể lại nhân dịp 30 tháng 4:
– “Tôi xin tố, cộng sản bắn chết chồng tôi!”
– “Tôi xin tố, cộng sản bắt con ḅ của tôi làm thịt!”
– “Chế độ ta có ưu điểm là yên b́nh, tối nào đồng bào cũng đều được ngủ ngon. Chế độ Mỹ ngụy có khuyết điểm là để Việt Cộng pháo kích và gài ḿn, không đêm nào được ngủ yên mà ra đường th́ phập phồng lo sợ!”
Đó là chuyện xưa. Cái quan trọng bây giờ là sự lẫn lộn của nhiều người Việt Nam chúng ta: Da vàng mà tưởng da ḿnh trắng lắm, sẽ được chiếu cố như những người da trắng ở Nam Phi…
__________
Tham khảo:
1. Trần Chiến (2016) Cơi người – chân dung Trần Huy Liệu, Nhà xuất bản Trẻ, trang 258. Trần Chiến là con trai của Trần Huy Liệu.
Đây là phong trào Leaving MAGA (LMAGA), một tổ chức phi lợi nhuận mà giám đốc điều hành là Rich Logis, có đầu óc cực hữu, ủng hộ đảng Cộng Ḥa, từng bỏ phiếu cho Trump nhưng rồi th́ sáng mắt khi thấy được nước Mỹ ra sao dưới quyền lănh đạo của Trump.
Phong trào tập hợp những cử tri khuynh hữu, từng nuôi ảo tưởng về Trump và nay th́ đă “tàn cơn ảo mộng”. Nó cũng giống như những người Việt yêu nước phải quay đầu “dinh tê” (rentrer): Sau khi xếp bút nghiên, rời thành thị lên rừng chống ngoại xâm nhưng rồi khám phá đây chỉ là một thứ nội xâm, thôi th́ chỉ biết về thành.
Vỡ mộng với Trump th́ họ “dinh tê” nhưng c̣n những kẻ vẫn say đắm cơn mê th́ sao? Những cựu MAGA quân này đặt ra mục tiêu “giải Trump” cho họ, nhắm vào những thân nhân, bạn bè.
Lại nói theo ngôn ngữ của Bác sĩ Hồ Văn Châm hay ông Hoàng Đức Nhă trong chương tŕnh Chiêu Hồi năm nào là phải vận động để thân nhân c̣n mê măi trong đội MAGA quân kia “quay về với chính nghĩa Cộng Ḥa”.
Mà để vận động họ quay về th́ phải nắm rơ tại sao họ đi sai đường.
Rich Logis cho rằng, có ba nguyên nhân chính: “Tin sai (misinformation) và phản tin (disinformation); khuynh hướng tin rằng ‘phía bên kia” (Dân Chủ) là tệ hại nhất; hiểu sai về chủ nghĩa tư bản và thị trường tự do, dẫn đến sự bất măn tràn lan trong vấn đề tài chính.
Theo Rich Logis th́ những MAGA quân này cũng có sự tự ái nên cách tốt nhất để thuyết phục họ là đừng nên có thái độ lên lớp. Ông đưa ra 5 bước giải Trump:
1. T́m những mẫu số chung để bắt đầu câu chuyện.
2. Không công kích.
3. Đưa ra cơ hội ḥa giải với gia đ́nh và bạn bè.
4. Thay v́ tranh căi nhau, nên biết tiến và thoái với thái độ tương kính.
5. Sau khi tạo ra vài tiến triển – thường chỉ đạt được sau một vài cuộc trao đổi – đặt vấn đề là họ có muốn nghe về sự hối hận của những cựu ủng hộ viên của Trump hay không.
Phổ biến những câu chuyện hối tiếc này là một trong những công việc của LMAGA [1].
Rich Logis cho rằng, tiến tŕnh “giải Trump” sẽ diễn ra một cách từ từ từ, từng bước một, rồi đến một lúc đó, những ủng hộ viên của Trump sẽ đột ngột nhận thức được rằng những xáo trộn và hỗn loạn mà Trump tạo ra là có hại cho giới thu nhập thấp và giới trung lưu Mỹ và, tệ hơn hết, là cho các tiểu doanh nghiệp.
Nhận xét này làm tôi nghĩ đến đoạn đối thoại khô khốc giữa hai nhân vật trong “The Sun Also Rises” của Ernest Hemingway:
‘How did you go bankrupt?’ Bill asked. (Bill hỏi: ‘V́ sao anh bị phá sản?’)
‘Two ways,’ Mike said. ‘Gradually and then suddenly.’ (Mike trả lời: ‘Hai cách, từ từ rồi đột ngột’).
Hy vọng là MAGA cũng đang tuột dốc trong sự phá sản như thế để, đến một lúc nào đó, nó sẽ lăn đùng ra chết, đột ngột, bất th́nh ĺnh.
Về bản chất, cách dùng người của Trump không khác ǵ cách của các lănh tụ cộng sản. Nếu nói theo ngôn ngữ toán học th́ khác dấu và hoàn toàn giống ở “trị tuyệt đối”.
Nếu về cá nhân các lănh tụ cộng sản trọng dụng những kẻ trung thành với ḿnh th́ trong chính sách chung, chế độ cộng sản ưu tiên thành phần công nông và những kẻ có “lư tưởng xă hội chủ nghĩa”.
Trump cũng trọng dụng những kẻ trung thành với ḿnh, những kẻ thuộc “giai cấp” tỷ phú và những thành phần cực hữu [1].
Mặt khác, như có thể phân tích, cách dùng người của các lănh tụ cộng sản – từ cấp trung ương đến cấp địa phương – thể hiện cách vận hành của chế độ cộng sản.
Chế độ này phát triển theo khuôn khổ những “kế hoạch 5 năm” vạch ra trong các đại hội đảng, rồi đến lượt, các kế hoạch này được chia nhỏ để tiến hành hay thúc đẩy theo các “phong trào thi đua”.
Đặc biệt, khi bị sa vào t́nh trạng khủng hoảng, suy thoái, chỉ tiêu kế hoạch có thể không đạt được, thế là họ bắng nhắng… phát động phong trào. Cũng có lúc những lănh tụ này thấy sự nghiệp chính trị của ḿnh sao mà… nhạt quá, phải làm cái ǵ đó cho xôm tụ, thế là moi óc ra t́m cái ǵ đó để… phát động phong trào, cho xôm.
Nếu “vinh quang” của lănh tụ tối cao ở trung ương phụ thuộc vào thành tựu của các kế hoạch 5 năm th́ đường thăng tiến của các lănh tụ thấp hơn lại phụ thuộc vào những kế hoạch con và sự sôi nổi và “hoành tráng” của các “phong trào thi đua”.
Do đó, những cán bộ có khả năng “phát động phong trào” thường có cơ hội thăng tiến, v́ được việc và dễ lọt mắt xanh cấp trên.
Nhưng thường th́ đây là những kẻ chỉ có tài vặt, tài làm ảo thuật chứ không phải thực tài. Đó là tài ăn nói, tài bày vẽ, tài văn nghệ, tài “hiện thực hóa” ư đồ của cấp trên về mặt tŕnh diễn để có những bản báo công đẹp, chứ không hẳn là tài kinh bang tế thế. Chính v́ vậy nên, hầu như trong mọi vụ đổ bể hay tai tiếng của các cơ quan nhà nước, các vụ phá sản của những công ty quốc doanh, công chúng mới biết là những quan chức nắm giữ các vị trí trọng yếu tại đây phần đông đều xuất thân từ những cán bộ “phát động phong trào”.
Như Vơ Kim Cự, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, là kẻ chịu trách nhiệm trực tiếp trong vụ ô nhiễm Formosa vào năm 2016 khi Công ty Fomorsa của Đài Loan ngang nhiên xả thải ở Vũng Án, làm ô nhiễm cả một vùng biển rộng lớn, khiến cá chết hàng loạt từ Hà Tĩnh đến Quảng B́nh, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế. Nh́n lại đường quan lộ th́ Cự chính là kẻ được chiếu cố do có tài hưởng ứng trong nền chính trị “phát động phong trào” từ khi chỉ c̣n là một Bí thư huyện đoàn:
“Khi ấy, Đoàn Thanh niên phát động phong trào thanh niên lập nghiệp; đang là bí thư Huyện Đoàn Cẩm Xuyên, ông Cự mạnh dạn đi đầu thành lập một xí nghiệp thanh niên phát triển kinh tế. Ông Hà Quang Dự (lúc đó là Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn) khi về làm việc với tỉnh Đoàn, đi khảo sát mô h́nh của Vơ Kim Cự đă nhận xét “cậu này hăng hái…”. Sau đó, ông Hà Quang Dự trao đổi với ông Nam (Dương Xuân Nam, tổng biên tập báo Tiền Phong) nên t́m cách giúp Vơ Kim Cự vượt qua khó khăn ban đầu, phát triển kinh tế, thắp sáng nhân tố mới, tạo sức lan toả trong thanh niên. “Báo Tiền Phong cho Vơ Kim Cự vay một số tiền đáng kể thời điểm đó để xây dựng xí nghiệp…”, ông Nam nói. Sau này, ông Nam và báo Tiền Phong, T.Ư Đoàn tiếp tục quan tâm giúp đỡ chàng thanh niên hăng hái Vơ Kim Cự trong công tác Đoàn cũng như phát triển xí nghiệp thanh niên và trong cuộc sống” [2].
Chúng ta thấy ǵ?
Bí thư Trung ương Đoàn Hà Quang Dự “phát động phong trào” và phong trào có “thành công tốt đẹp” th́ Dự mới có bệ phóng để tiến thân.
Cự nắm ngay cơ hội, ra mắt tŕnh diễn ngay với “xí nghiệp thanh niên phát triển kinh tế” dù vốn liếng chẳng có mấy đồng, nhưng cần ǵ, cái chính là Cự lọt mắt xanh của Dự.
Mà Dự cũng biết rơ “xí nghiệp” của Cự là thứ hữu danh vô thực nên mới ra lệnh báo Tiền Phong ứng tiền cho vay, dù tớ báo không phải là ngân hàng. Nghĩa là Dự cần Cự mà Cự cũng cần Dự.
Thành tích chính trị của Dự phụ thuộc vào bản báo công từ “phong trào” này, mà để báo công cho hay th́ phải cần những người như Cự, như là “nhân tố mới” để “tạo sức lan tỏa”.
Họ không nói nhưng có thể nhận ra rằng cái xí nghiệp của Cự cũng chẳng làm nên cơm cháo, phải sinh tồn nhờ vào sự chiếu cố đặc biệt của cấp trên: “Sau này, ông Nam và báo Tiền Phong, T.Ư Đoàn tiếp tục quan tâm giúp đỡ chàng thanh niên hăng hái Vơ Kim Cự..”
Đây là mối quan hệ cộng sinh và nó đă h́nh thành nên một liên minh chính trị lâu dài, ít ra cho đến khi Cự rơi đài.
Như vậy th́ tài “phát động phong trào” chỉ là tài tŕnh diễn, tài đón gió, tài chứng tỏ sự “hăng hái” khi hưởng ứng ư đồ cấp trên. Trong trường hợp trên th́ việc “thanh niên lập nghiệp” có thực sự hữu ích, có bền vững lâu dài hay không, không quan trọng. Quan trọng là cái “khí thế” tạo ra và những báo cáo thật đẹp để cấp trên hài ḷng.
Nhờ vậy mà sau này Dự mới thăng tiến, trở thành Bộ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Thể dục thể thao, Chủ tịch Ủy ban Olympic Việt Nam.
Và Cự cũng vậy, từng bước đi lên rồi trở thành ông vua đất Hà Tĩnh. Nhưng do chỉ có tài tŕnh diễn, tài đón đầu với ư đồ của cấp trên mà không có tầm nh́n của một nhà quản trị, một người xây dựng chính sách, Cự mới bị những tài phiệt Đài Loan qua mặt để tàn phá môi trường sinh thái của đất nước.
Trở lại với Trump, có thể thấy, Trump tập hợp quanh ḿnh những kẻ trung thành, những nhà tài phiệt và những nhân vật truyền thông, là người có tài tŕnh diễn. Thậm chí cả Bộ trưởng Quốc pḥng Pete Hegseth cũng là người dẫn chương tŕnh của đài truyền h́nh Fox, nghĩa là Trump muốn t́m những tay chân có khả năng “phát động phong trào”.
Dùng người như thế th́ cách khoe khoang công trạng cũng thế: Trump cũng giống hệt các lănh tụ cộng sản ở cách báo công.
Làm ǵ, đi đâu, tổ chức hội nghị nào, bao giờ các lănh tụ cộng sản ta cũng “thành công tốt đẹp” cả.
Trump cũng vậy, nh́n từ cuộc thương chiến với Trung Quốc, với Canada rồi nỗ lực ḥa giải giữa Nga và Ukraine v.v… Trump bao giờ cũng giở giọng “thành công tốt đẹp” nhưng liên tục xuống nước.
Thậm chí như mới đây, sau khi huênh hoang về vai tṛ của ḿnh trong nỗ lực tiến tới giải pháp ngưng bắn “ngay lập tức” tại Ukraine, Trump lại ngây ngô thú nhận rằng không biết hai bên đă bàn với nhau những chuyện ǵ. (The US president said Russia and Ukraine would now hold direct talks because “they know details of a negotiation that nobody else would be aware of”). Nghĩa là: “Tổng thống Mỹ cho biết, Nga và Ukraine hiện sẽ đàm phán trực tiếp v́ ‘họ biết chi tiết về cuộc đàm phán mà không người nào biết’.” [3]
Lời của Trump cũng trớt quớt như hiệu lực ngưng bắn “ngay lập tức” bởi hiện tại hai bên vẫn đánh nhau ầm ầm.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
