NATO đau đầu nghĩ cách với Ukraine để tránh chọc giận Tổng thống Trump

[miro1510]

Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại La Hay dự kiến sẽ được tổ chức ngắn gọn, hạn chế thảo luận về Ukraine và các cuộc họp được sắp xếp theo cách Tổng thống Volodymir Zelensky có thể tham dự mà không khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump khó chịu.

Dù tổng thống Ukraine được cho là sẽ tham dự hội nghị bằng hình thức nào đó, NATO vẫn chưa xác nhận có mời nhà lãnh đạo này hay không.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp ngắn với Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky tại Vatican, ngày 26/4. (Ảnh: Reuters)

Các nhà ngoại giao cho biết, ông Zelensky có thể dự bữa tối trước hội nghị thượng đỉnh nhưng sẽ không tham dự sự kiện chính. Chưa rõ tuyên bố hội nghị có gọi Nga là mối đe dọa hay bày tỏ ủng hộ Ukraine hay không.

Tất cả các bước được tính toán thận trọng để tránh chọc giận Washington, sau khi cả thế giới sốc trước cuộc cãi vã gay gắt giữa nhà lãnh đạo Mỹ và Tổng thống Ukraine tại Nhà Trắng hồi tháng 2.

Các thành viên châu Âu của NATO muốn tiếp tục thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với Ukraine, nhưng họ cũng muốn tránh làm phật lòng nhà lãnh đạo nổi tiếng thất thường của Mỹ, sau khi ông nhiều lần thể hiện thái độ không mặn mà với liên minh quân sự này.

Nếu Zelensky không tham dự sự kiện của NATO bằng hình thức nào đó, điều này sẽ bị coi là "thảm họa với dư luận”, một nhà ngoại giao cấp cao của NATO nói với Reuters.

Kể từ khi cuộc xung đột nổ ra cách đây 3 năm, ông Zelensky thường xuyên dự hội nghị thượng đỉnh của NATO với tư cách khách mời danh dự, nơi các thành viên liên minh cam kết cung cấp hàng tỷ đô la vũ khí cho Kiev và chỉ trích Nga.

Các lãnh đạo NATO liên tục hứa một ngày nào đó Ukraine sẽ gia nhập liên minh. Nhưng kể từ khi chính quyền Tổng thống Trump thay đổi cách tiếp cận với Ukraine, tổ chức gồm 32 thành viên không còn đưa ra những quan điểm mạnh mẽ và thống nhất về cuộc xung đột nghiêm trọng nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến 2.

Ông Trump đã loại trừ khả năng trao tư cách thành viên NATO cho Ukraine, chấp thuận một trong những yêu cầu chính của Mátxcơva. Sau khi khiển trách ông Zelensky tại Phòng Bầu dục vào tháng 2, ông Trump giảm hỗ trợ quân sự và tình báo cho Ukraine

Lời mời không rõ ràng

Ông Trump dự kiến giành được một chiến thắng ngoại giao lớn trong kỳ hội nghị lần này, khi các thành viên NATO chấp nhận đòi hỏi của ông về tăng chi tiêu quốc phòng, từ mức 2% GDP hiện nay lên 3,5%. Cam kết chi thêm 1,5% cho cơ sở hạ tầng và phòng thủ mạng sẽ nâng tổng mức cam kết ngân sách lên 5% như nhà lãnh đạo Mỹ yêu cầu.

Còn ông Zelensky có thể phải bằng lòng với lời mời chỉ dự bữa tối trước hội nghị thượng đỉnh do Vua Hà Lan Willem-Alexander chủ trì mà không được dự sự kiện chính thức nào.

Một nhà ngoại giao cấp cao của NATO cho biết, một bữa tối làm việc giữa các bộ trưởng ngoại giao hoặc quốc phòng có thể sẽ được tổ chức để thay thế.

Ngày 4/6, Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết đã mời Ukraine tham dự hội nghị thượng đỉnh, nhưng tránh trả lời câu hỏi rằng ông có mời ông Zelensky hay không.

Sau cuộc gặp ông Rutte đầu tuần này, ông Zelensky viết trong bài đăng trên mạng xã hội X rằng "điều quan trọng là Ukraine phải có đại diện đúng mức" tại hội nghị thượng đỉnh để “gửi tín hiệu đúng đến Nga”.