Khi nhắc đến diếp cá, chúng ta thường nghĩ ngay đến phần lá và thân dùng làm rau sống hoặc nước ép giải nhiệt. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, phần rễ cây diếp cá ẩn sâu dưới ḷng đất lại chứa đựng những công dụng vượt trội, được Đông y đánh giá cao hơn cả lá và thân trong một số trường hợp.
Thanh nhiệt, giải độc vượt trội
Theo đông y, rễ cây diếp cá có tính mát, vị cay và hơi đắng, đi vào các kinh phế, can, tỳ. Đặc biệt, rễ diếp cá được cho là có tác dụng thanh nhiệt giải độc mạnh mẽ hơn so với phần thân và lá. Điều này giúp cơ thể loại bỏ các độc tố tích tụ, làm mát cơ thể, rất hữu ích trong các trường hợp nóng trong, mụn nhọt, hoặc các bệnh liên quan đến nhiệt.
Lợi tiểu, tiêu thũng hiệu quả
Rễ diếp cá sở hữu khả năng lợi tiểu mạnh mẽ. Điều này có nghĩa là nó giúp cơ thể đào thải lượng nước dư thừa, giảm sưng phù (tiêu thũng) do tích nước. Đặc tính này rất có lợi cho những người bị phù nề, bí tiểu, hoặc các vấn đề về đường tiết niệu. Các hợp chất như quercitrin và isoquercitrin trong diếp cá được cho là đóng vai tṛ quan trọng trong tác dụng lợi tiểu này.

Rễ rau diếp cá có cực nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe. Ảnh: China South of The Clouds
Hỗ trợ điều trị nhiễm trùng đường hô hấp và tiết niệu
Nhờ đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm vốn có của diếp cá, rễ cây diếp cá được sử dụng trong các bài thuốc dân gian để hỗ trợ điều trị các chứng nhiễm trùng. Đặc biệt, nó được biết đến với khả năng hỗ trợ các vấn đề về nhiễm trùng đường hô hấp (như viêm phế quản, viêm phổi) và nhiễm trùng đường tiết niệu. Khả năng thanh nhiệt, giải độc và lợi tiểu càng làm tăng hiệu quả trong việc đẩy lùi các tác nhân gây bệnh.
Hoạt huyết tiêu ứ, giảm sưng đau
Trong y học cổ truyền, rễ diếp cá c̣n có tác dụng hoạt huyết tiêu thũng, hành khí hóa ứ. Điều này có nghĩa là nó giúp cải thiện lưu thông máu, tán ứ huyết, từ đó giảm sưng đau do bầm tím, chấn thương hoặc các t́nh trạng viêm sưng cục bộ. Đây là một công dụng ít được biết đến nhưng rất quư giá của rễ diếp cá.
Cải thiện t́nh trạng trĩ và táo bón
Mặc dù lá diếp cá đă nổi tiếng với công dụng trị trĩ và táo bón, nhưng rễ diếp cá cũng đóng góp vào việc này. Với khả năng thanh nhiệt, nhuận tràng và lợi tiểu, rễ diếp cá giúp làm mềm phân, giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, từ đó cải thiện các triệu chứng của bệnh trĩ và giảm t́nh trạng táo bón.
Kiểm soát đường huyết
Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy rễ diếp cá có khả năng hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Các hoạt chất trong rễ diếp cá có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm hấp thu glucose, mặc dù cần thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để xác định rơ cơ chế và hiệu quả lâm sàng. Đây là một tiềm năng hứa hẹn cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ.
Tăng cường hệ miễn dịch
Rễ diếp cá chứa các hợp chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương của gốc tự do, từ đó tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài, giảm nguy cơ mắc các bệnh thông thường như cảm cúm, ho.
Cách sử dụng rễ cây diếp cá
- Sắc nước uống: Rửa sạch rễ diếp cá (có thể dùng tươi hoặc phơi khô), sau đó sắc lấy nước uống hàng ngày.
- Ép lấy nước cốt: Rửa sạch rễ, cho vào máy xay sinh tố với một chút nước, xay nhuyễn rồi lọc lấy nước cốt. Bạn có thể thêm mật ong hoặc đường phèn để dễ uống hơn, và một lát chanh để giảm mùi tanh đặc trưng.
- Kết hợp trong các bài thuốc: Rễ diếp cá có thể được kết hợp với các loại thảo dược khác theo chỉ dẫn của thầy thuốc Đông y để tăng cường hiệu quả điều trị cho từng t́nh trạng bệnh cụ thể.
VietBF@ sưu tập