Hội nghị thượng đỉnh G7: Vươn mình vượt thách thức

[Romano]

Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Canada là cơ hội để nhóm tái khẳng định vai trò trong bối cảnh thế giới đứng trước hàng loạt thách thức.Ngày 15-17/6, lãnh đạo Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) sẽ gặp nhau tại khu vực Kananaskis, thành phố Calgary, tỉnh Alberta, Canada.

Bối cảnh đặc biệt
Một điểm đặc biệt của Hội nghị thượng đỉnh G7 lần thứ 51 đến từ lịch sử. Sự kiện đánh dấu 50 năm kể từ Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên được tổ chức năm 1975 tại Pháp, với Canada gia nhập nhóm năm 1976. Thú vị ở chỗ, không chỉ là thành viên thứ bảy của khối, đây cũng là lần thứ bảy nước này đăng cai Hội nghị thượng đỉnh G7.

Một chi tiết khác đáng chú ý là bốn trong bảy lãnh đạo quốc gia thành viên lần đầu dự sự kiện này gồm Thủ tướng nước chủ nhà Mark Carney và những người đồng cấp Keir Starmer (Anh), Friedrich Merz (Đức) và Ishiba Shigeru (Nhật Bản). Hội nghị năm nay đánh dấu sự trở lại của ông Donald Trump trên cương vị Tổng thống Mỹ sau sáu năm vắng bóng. Lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU), Ấn Độ, Australia, Brazil, Mexico, Nam Mỹ và Ukraine cũng được mời dự.

Quan trọng hơn, Hội nghị thượng đỉnh năm nay diễn ra trong bối cảnh thế giới trải qua một giai đoạn đặc biệt biến động. Đầu tiên, xung đột tại Ukraine, Trung Đông cùng nhiều điểm nóng đe dọa nghiêm trọng nền hòa bình thế giới.

Thứ hai, thay đổi chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đòi hỏi các quốc gia phải chủ động thích ứng để giảm thiểu tác động, tận dụng cơ hội để tiếp tục tăng trưởng.

Thứ ba, thế giới chứng kiến sự mở rộng của Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS), củng cố vị thế của một diễn đàn dành cho các thị trường mới nổi.

Thứ tư, lạm phát, chiến tranh thương mại, nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng… khiến kinh tế toàn cầu bất ổn hơn. Chính sự tan rã của hệ thống Bretton Woods và khủng hoảng năng lượng toàn cầu những năm 1970 đã thúc đẩy sự hình thành của G7, nhóm các nền kinh tế do Mỹ dẫn dắt để duy trì đồng thuận nhất định về chính sách toàn cầu.

Cuối cùng, quan hệ nội khối G7 gặp nhiều sóng gió, nổi bật là giữa Mỹ với Canada, Đức và EU. Năm 2018, chính tại Canada, ông Trump đã rút Mỹ khỏi Tuyên bố chung do bất đồng về thuế quan với chủ nhà. Đó là chưa kể tới quan hệ trắc trở giữa Canada và khách mời Ấn Độ liên quan tới cái chết của nhà hoạt động người Sikh Hardeep Singh Nijjar, nhân vật bị chính quyền Thủ tướng Narendra Modi coi là khủng bố.

Ngoài ra, việc mời khách mời tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 có thể “làm loãng” Diễn đàn, khiến các thành viên khó thảo luận sâu hơn về những vấn đề then chốt với lợi ích quốc gia.

Tuy nhiên, bối cảnh ẩn chứa nhiều thách thức ấy cũng tạo động lực để G7, sau nửa thế kỷ hoạt động, chuyển mình để thích ứng tốt hơn với biến chuyển của thời đại. Canada, chủ nhà của Hội nghị thượng đỉnh năm nay, có thể ghi dấu ấn với tư cách người khơi mào cho tiến trình đó. Nó cũng là cơ hội để ông Mark Carney tạo điểm nhấn đối ngoại ngay trong những tháng đầu tiên trên cương vị Thủ tướng.

Do đó, Canada đã đặt ra ba nội dung thảo luận chính cho Hội nghị thượng đỉnh G7 Kananaskis. Thứ nhất là Bảo vệ cộng đồng và thế giới - tập trung vào củng cố hòa bình và an ninh, chống lại can thiệp từ bên ngoài, đối phó tội phạm xuyên quốc gia và tăng cường nỗ lực chung chống cháy rừng; trong đó, điều cuối cùng có liên hệ trực tiếp tới tình trạng cháy rừng đang lan rộng tại xứ sở lá phong. Thứ hai là Xây dựng an ninh năng lượng và thúc đẩy chuyển đổi số - tập trung vào củng cố chuỗi cung ứng khoáng sản chủ chốt, thúc đẩy sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ lượng tử để tăng trưởng. Thứ ba là Bảo đảm quan hệ đối tác của tương lai - ưu tiên thúc đẩy đầu tư tư nhân cho cơ sở hạ tầng, tạo việc làm có mức thu nhập cao và xây dựng một thị trường cạnh tranh lành mạnh.

Các nhà phân tích cho rằng, dưới sự dẫn dắt của nước chủ nhà, Hội nghị sẽ ra được Tuyên bố chung. Song chuyên gia Matthew P. Goodman của Hội đồng Quan hệ quốc tế (CFR) có trụ sở tại Washington (Mỹ) cho rằng, tương tự Hội nghị Bộ trưởng Tài chính G7 tại Banff, văn bản này sẽ đề cập một cách thận trọng về vấn đề thuế quan để tránh làm sâu sắc thêm bất đồng giữa Mỹ và các nước thành viên khác. Canada cũng có thể thúc đẩy một “sáng kiến điểm nhấn” như Khung quản lý rủi ro sử dụng AI hay Quỹ phát triển AI phục vụ chống biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, Canada sẽ tích cực trở thành cầu nối giữa các nước G7, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ Mỹ - EU đang căng thẳng. Việc mời lãnh đạo Ukraine, Ấn Độ và Australia tham dự Hội nghị thể hiện cách tiếp nhận bao trùm của Canada, phản ánh nỗ lực của G7 nhằm thích ứng với xu hướng đa cực hiện nay, đồng thời tạo điều kiện để xây dựng tập hợp các quốc gia trong các vấn đề quan trọng.

Ottawa cũng nỗ lực tìm kiếm đồng thuận trong phòng chống can thiệp từ bên ngoài, dập tắt chiến dịch truyền bá tin giả và thúc đẩy việc xây dựng các tiêu chuẩn trong sử dụng AI, lĩnh vực nước này có thế mạnh.

Ngoài ra, chính quyền của ông Mark Carney sẽ tập trung thúc đẩy hợp tác trong bảo đảm chuỗi cung ứng khoáng sản chủ chốt, giảm thiểu sự phụ thuộc vào một quốc gia đơn lẻ, đáp ứng nhu cầu an ninh năng lượng cùng mục tiêu chống biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh hiện nay, cuộc gặp tại Kananaskis có lẽ là một trong những Hội nghị quan trọng nhất của G7. Liệu Canada và các thành viên có thể tận dụng cơ hội này để đưa khối, hiện vẫn chiếm tới 53% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, vươn mình mạnh mẽ sau nửa thế kỷ, đồng thời tái khẳng định vai trò của khối trong một thế giới đầy biến động?