Vũ khí “nhỏ mà có võ” của Ukraine trên chiến trường UAV khốc liệt

[Romano]

Trong bối cảnh thiếu các phương tiện để chống lại các loại máy bay không người lái không thể bị gây nhiễu của Nga, các binh lính Ukraine trên tiền tuyến buộc phải dựa vào một loạt vũ khí thô sơ là súng bắt đạn ghém-shotgun.
Vũ khí tối giản cho cuộc giao tranh hiện đại
Các UAV sử dụng cáp quang, vốn miễn nhiễm với các biện pháp tác chiến điện tử như gây nhiễu hay đánh lạc hướng tín hiệu đang xuất hiện ngày càng dày đặt trên chiến trường và các binh lính buộc phải bắn hạ thủ công.

Ông Vitalii Pervak, Giám đốc điều hành trung tâm đào tạo UAV Karlsson, Karas & Associates tại Ukraine chia sẻ với Business Insider rằng: “Cách hiệu quả nhất để đối phó với UAV là tác động cơ học trực tiếp".Trong bối cảnh chiến tuyến thay đổi liên tục từ nỗ lực tác chiến điện tử của Nga đến tình trạng thiếu thốn vũ khí thường trực của Ukraine, "súng shotgun là lựa chọn tốt nhất", chuyên gia này nhận định.

Dimko Zhluktenko, một người vận hành UAV thuộc Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine, cho biết đơn vị của anh luôn mang theo súng shotgun 12-gauge như một phần trong quy trình tiêu chuẩn cho mọi nhiệm vụ.

Đối mặt với các UAV sử dụng cáp quang, các binh lính Ukraine đều đồng ý rằng: “Súng shotgun là cách đáng tin cậy nhất để bắn hạ UAV loại này".

Ngay cả với các loại UAV thông thường, vốn có thể bị vô hiệu hóa bằng tác chiến điện tử – thì hiệu quả cũng không phải lúc nào cũng đảm bảo. Trong trường hợp các biện pháp tác chiến điện tử thất bại, “lựa chọn cuối cùng chính là khẩu shotgun".

Theo ông Zhluktenko: “Nếu có một chiếc UAV mang chất nổ đang lao về phía bạn và bạn không thể gây nhiễu nó, vậy thì bạn phải bắn hạ nó".

Lợi thế của UAV sử dụng cáp quang
Loại UAV này được nối với mặt đất qua một sợi cáp dài, mảnh, cho phép duy trì kết nối mà không cần dùng sóng vô tuyến, vốn rất dễ bị gây nhiễu.

Sự gia tăng mạnh mẽ của các loại UAV trên chiến trường Ukraine đã kéo theo làn sóng phát triển các biện pháp đối phó. Tác chiến điện tử từng được coi là giải pháp hiệu quả với UAV truyền thống nhưng nay phải đối mặt với những thách thức mới từ UAV sử dụng cáp quang và UAV tích hợp trí tuệ nhân tạo.

Ukraine hiện đang nghiên cứu thêm các phương án khác để ngăn chặn các UAV mới đáng sợ này, chẳng hạn như súng lưới - vũ khí bắn lưới để vô hiệu hóa UAV nhưng loại này chưa phổ biến trong các đơn vị.

Ông Dmytro Slediuk, Trưởng phòng đào tạo tại trung tâm huấn luyện UAV Dronarium ở miền Tây Ukraine - nơi đã đào tạo hơn 15.000 người vận hành cho biết: “Đáng tiếc là hiện chưa có phương tiện chuyên biệt nào để đối phó với UAV sử dụng cáp quang".

“Thay vào đó, binh lính buộc phải sử dụng các giải pháp đơn giản và rẻ tiền", ông Dmytro Slediuk cho hay.

Một cựu binh Mỹ từng chiến đấu ở Ukraine cũng nêu vấn đề này trong một hội nghị về chiến tranh UAV tại Latvia. Theo ông: “Những chiếc máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV), đặc biệt là loại dùng cáp quang, không thể gây nhiễu, gần như không thể bị phát hiện và lao tới với tốc độ hơn 160 km/h".

“Nếu không có súng shotgun trong tay hoặc một khẩu súng bắn lưới - một vũ khí rất thú vị nhưng còn chưa phổ biến thì tình hình thực sự rất tồi tệ", cựu binh lính Mỹ nhận định.

Ukraine gấp rút huấn luyện binh lính
Việc sử dụng súng shotgun để đối phó với UAV đang được đưa vào chương trình huấn luyện của quân đội Ukraine.

Ông Viktor Taran, Giám đốc điều hành trung tâm đào tạo UAV KRUK tại Kiev – nơi đã huấn luyện hơn 8.000 người khẳng định: “Với UAV sử dụng cáp quang, cách duy nhất để hạ chúng là bằng biện pháp thủ công, chẳng hạn như dùng súng shotgun".

Ông Pervak nhấn mạnh: "Súng shotgun có thể đối phó rất hiệu quả với bất kỳ loại UAV nào, bất kể kích thước, tần số hoạt động hay công nghệ truyền dẫn".

Tuy nhiên, hiệu quả của súng phụ thuộc phần lớn vào kỹ năng của người sử dụng. Shotgun là loại súng nòng dài, bắn ra chùm đạn và đạn 12-gauge là loại phổ biến nhất.

Trung tâm đào tạo của ông Pervak, phối hợp với Tiểu đoàn 413 “Raid” thuộc Lực lượng Không người lái Ukraine đã đào tạo 250 binh sĩ và 30 giảng viên từ nhiều đơn vị khác nhau.

Ông Igor Belov - nhà sáng lập PSS by Logics7, công ty Ukraine chuyên phát triển thiết bị mô phỏng huấn luyện vũ khí cho biết đang chế tạo mô hình huấn luyện bắn UAV bằng súng shotgun, cả với UAV thông thường và UAV sử dụng cáp quang.

Công ty ông hiện đã đào tạo binh lính đối phó với nhiều tình huống như UAV bay thấp hoặc UAV tấn công theo bầy đàn.

“Chúng tôi phát triển những sản phẩm mà quân đội thực sự cần. Ưu tiên hàng đầu là đảm bảo chúng hoạt động hiệu quả trong điều kiện thực chiến", ông Igor Belov nói.

Tuy nhiên, ông Dmytro Martsilenko - sĩ quan báo chí của Trung đoàn Tấn công 33 của Ukraine lại thận trọng hơn khi đánh giá: “Chưa có đủ dữ liệu để đánh giá hiệu quả của việc sử dụng shotgun đối phó UAV vì còn thiếu kinh nghiệm thực chiến".

Dù vậy, ông xác nhận: “Hiện các đơn vị đã bắt đầu luyện tập bắn UAV bằng súng shotgun tại thao trường và mỗi đơn vị đều được trang bị súng shotgun".

Một binh sĩ vận hành UAV giấu tên của Ukraine, cũng xác nhận rằng đơn vị của anh được trang bị súng shotgun 12-gauge để sẵn sàng bắn hạ UAV khi cần.

Chiến trường UAV khốc liệt nhất lịch sử hiện đại
Chưa có cuộc xung đột nào trong lịch sử mà UAV lại được sử dụng nhiều như trong xung đột Nga - Ukraine. Chúng được dùng để trinh sát, đánh bom cảm tử, thả lựu đạn hoặc dẫn bắn cho các loại hỏa lực khác.

Mật độ UAV dày đặc khiến chiến trường trở nên phức tạp hơn bao giờ hết, đến mức các binh lính khó phân biệt đâu là UAV của ta, đâu là của địch.

Cuộc xung đột này ghi nhận sự tham gia của nhiều loại UAV, từ quadcopter, octocopter truyền thống, đến UAV cáp quang, UAV tích hợp AI, đạn tuần kích và nhiều loại đạn dược khác.

Trong số đó, có UAV có thể bị chặn bằng tác chiến điện tử, có UAV phải dùng súng máy hạng nặng để hạ, hoặc có UAV đòi hỏi hệ thống đánh chặn chuyên biệt nhưng những hệ thống này cực kỳ đắt đỏ.

Ukraine hiện chỉ có số lượng hạn chế các hệ thống phòng không tầm cao và không thể mãi dùng tên lửa trị giá hàng triệu USD để đánh chặn UAV chỉ đáng giá vài chục nghìn USD.

Do đó, quân đội Ukraine đang tăng cường sử dụng chính UAV để đánh chặn UAV của đối phương - một giải pháp rẻ hơn và hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, trên tiền tuyến, trong những trận giao tranh UAV mang tính chiến thuật, các binh lính Ukraine vẫn luôn giữ súng shotgun bên mình.