|
Trung Quốc và Nga định vị ḿnh là tiếng nói của lư trí, kêu gọi hạ nhiệt xung đột mà Hoa Kỳ đang cân nhắc tham gia — đây là những quan điểm mà Tập Cận B́nh và Vladimir Putin muốn thể hiện trong cuộc điện đàm hôm thứ Năm.
Khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cân nhắc việc tham gia cùng Israel trong cuộc tấn công Iran, cuộc xung đột đang leo thang nhanh chóng giữa hai kẻ thù không đội trời chung ở Trung Đông đă mang đến cho Bắc Kinh và Moscow một cơ hội khác để tự coi ḿnh là một sự thay thế cho sức mạnh của Hoa Kỳ.
Trong cuộc gọi của ḿnh, Putin và Tập lên án mạnh mẽ các hành động của Israel, gọi đó là hành vi vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc và các chuẩn mực khác của luật pháp quốc tế, theo Điện Kremlin. (Tất nhiên, vấn đề nan giải nhất là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế của Nga trong cuộc chiến đang diễn ra với Ukraine — mà Bắc Kinh liên tục từ chối lên án.)
Trong bài đọc của Bắc Kinh, Tập đă đưa ra giọng điệu điềm tĩnh hơn và không lên án Israel một cách rơ ràng — không giống như bộ trưởng ngoại giao của ông, người đă làm như vậy trong cuộc gọi với người đồng cấp Iran vào tuần trước.
Thay vào đó, nhà lănh đạo Trung Quốc thúc giục các bên tham chiến, "đặc biệt là Israel", ngừng bắn càng sớm càng tốt để tránh leo thang hơn nữa và lan rộng ra khu vực.
Và đáng chú ư, trong một thông điệp ngầm gửi tới Trump, Tập Cận B́nh nhấn mạnh rằng "các cường quốc" có ảnh hưởng đặc biệt đến các bên trong cuộc xung đột nên nỗ lực "làm dịu t́nh h́nh, chứ không phải ngược lại".
Bắc Kinh từ lâu đă cáo buộc Washington là nguồn gốc gây bất ổn và căng thẳng ở Trung Đông — và một số học giả Trung Quốc hiện đang lợi dụng cuộc khủng hoảng Iran để nhấn mạnh quan điểm đó.
Liu Zhongmin, một chuyên gia về Trung Đông tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải, cho rằng sự bùng phát mới nhất là do sự bất ổn do nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Trump tạo ra và bản chất hỗn loạn, cơ hội và giao dịch trong chính sách Trung Đông của ông.
"(Trump) đă làm suy yếu nghiêm trọng thẩm quyền và uy tín của chính sách Hoa Kỳ tại Trung Đông, làm xói ṃn vị thế lănh đạo và h́nh ảnh của Hoa Kỳ trong số các đồng minh, đồng thời làm suy yếu khả năng đe dọa và ngăn chặn các đối thủ trong khu vực", Liu viết trên phương tiện truyền thông nhà nước tuần này.
Hoa Kỳ muốn một 'cuộc chiến dai dẳng' khác ở Trung Đông?
Một số nhà b́nh luận trực tuyến Trung Quốc đă lưu ư rằng Trump dường như đang trên bờ vực kéo Hoa Kỳ vào một cuộc chiến tranh vĩnh cửu khác ở Trung Đông.
Vào đầu nhiệm kỳ thứ hai của ḿnh, các quan chức thân cận với Trump đă nhiều lần nhấn mạnh rằng Washington cần phải chuyển hướng sự tập trung và nguồn lực của ḿnh sang việc chống lại tham vọng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương. Tuy nhiên, sau năm tháng, các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza vẫn tiếp diễn — và Trump hiện đang cân nhắc sự tham gia của Hoa Kỳ vào cuộc xung đột Israel-Iran.
Bắc Kinh không muốn chứng kiến một cuộc chiến tranh toàn diện chống lại Iran có thể lật đổ chế độ này. Dưới thời Lănh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei, Iran đă nổi lên như một thế lực đáng gờm ở Trung Đông và là đối trọng quan trọng đối với sự thống trị của Hoa Kỳ — ngay khi Trung Quốc đang nỗ lực mở rộng dấu ấn ngoại giao và kinh tế của riêng ḿnh trong khu vực.
Vào năm 2023, Bắc Kinh đă giúp làm trung gian cho sự xích lại gần bất ngờ giữa hai đối thủ truyền kiếp là Ả Rập Xê Út và Iran — một thỏa thuận báo hiệu tham vọng trở thành một thế lực mới trong khu vực của họ.
Trung Quốc từ lâu đă ủng hộ Iran thông qua việc nhập khẩu dầu liên tục và giữ vị trí tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Trong những năm gần đây, hai nước đă tăng cường quan hệ chiến lược, bao gồm cả việc tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung với Nga. Bắc Kinh hoan nghênh Tehran gia nhập Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và BRICS - các nhóm do Trung Quốc và Nga đứng đầu để thách thức trật tự thế giới do Hoa Kỳ lănh đạo.
Iran cũng là một nút thắt quan trọng trong Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, cơ sở hạ tầng toàn cầu và động lực đầu tư của nước này. Quốc gia này nằm gần cảng Gwadar chiến lược - một tiền đồn BRI quan trọng ở Pakistan giúp Trung Quốc tiếp cận Ấn Độ Dương - và giáp với Eo biển Hormuz, một điểm nghẽn quan trọng đối với hoạt động nhập khẩu dầu của Trung Quốc từ Vịnh Ba Tư.
Giống như Nga, Trung Quốc đă đề nghị trở thành một bên trung gian tiềm năng trong cuộc xung đột Israel-Iran, đóng vai tṛ là một bên môi giới ḥa b́nh và là một giải pháp thay thế cho vai tṛ lănh đạo của Hoa Kỳ.
Trong cuộc điện đàm với Putin, Tập Cận B́nh đă đưa ra bốn đề xuất chung để giảm căng thẳng, bao gồm giải quyết vấn đề hạt nhân Iran thông qua đối thoại và bảo vệ dân thường, theo thông tin từ Trung Quốc.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị của Tập Cận B́nh đă có một tuần bận rộn trên điện thoại, nói chuyện với những người đồng cấp của ḿnh ở Iran, Israel, Ai Cập và Oman trong một loạt các hoạt động ngoại giao.
Tuy nhiên, vẫn chưa rơ Bắc Kinh sẵn sàng và có thể làm ǵ khi thực sự làm trung gian cho cuộc xung đột. Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh của Israel ở Gaza, Trung Quốc đă đưa ra một lời đề nghị tương tự và cử một đặc phái viên đến khu vực này để thúc đẩy các cuộc đàm phán ḥa b́nh — những nỗ lực cuối cùng đă mang lại rất ít kết quả cụ thể.
Làm trung gian ḥa b́nh ở Trung Đông là một nhiệm vụ khó khăn, đặc biệt là đối với một quốc gia có ít kinh nghiệm hoặc chuyên môn trong việc ḥa giải các cuộc xung đột dai dẳng, khó giải quyết - trong một khu vực bị chia rẽ sâu sắc, nơi mà họ thiếu sự hiện diện có ư nghĩa về chính trị hoặc an ninh.
Và trong một cuộc xung đột mà Trung Quốc nắm giữ đ̣n bẩy đáng kể - cuộc chiến ở Ukraine - Tập Cận B́nh đă đưa ra sự bảo vệ ngoại giao và hỗ trợ kinh tế rất cần thiết để giúp duy tŕ nỗ lực chiến tranh của Putin, ngay cả khi Trung Quốc vẫn tiếp tục tự coi ḿnh là một nhà môi giới ḥa b́nh trung lập.
Tuy nhiên, vào thời điểm mà sự lănh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ đang bị giám sát ngày càng chặt chẽ, đặc biệt là trong mắt Nam Bán cầu, việc tự coi ḿnh là tiếng nói kiềm chế trong cuộc xung đột Iran có thể được coi là một chiến thắng mang tính biểu tượng cho Bắc Kinh.
|
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
