Cơ quan giám sát LHQ mất dấu 400kg vật liệu chế tạo bom hạt nhân của Iran

[Romano]

Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi tiết lộ cơ quan này hiện không rõ 400kg uranium đã được làm giàu đến 60% tinh khiết của Iran đang ở đâu.Uranium được làm giàu ở mức độ cao (HUE) là một trong những viên ngọc quý của chương trình hạt nhân Iran. Nếu được làm giàu tới mức 90% tinh khiết, số uranium trên đủ để sản xuất 10 đầu đạn hạt nhân.

Theo báo Guardian, trước đây, IAEA đã giám sát từ xa số uranium trên, vốn được lưu trữ sâu bên dưới khu phức hợp Isfahan. Tuy nhiên, kể từ sau các cuộc không kích ngày 13/6 của Israel và cuộc tấn công ngày 22/6 của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran, cơ quan giám sát của Liên Hợp Quốc (LHQ) đã mất dấu số vật liệu trên.

Do uranium được làm giàu ở mức cao có thể lưu trữ và vận chuyển trong các thùng chứa kích thước bằng bình khí lặn, nên việc vận chuyển vật liệu này khắp đất nước trên những chiếc xe chở khách rất dễ dàng. Các quan chức Iran công khai tuyên bố đã chuyển kho HUE trước khi nước này hứng chịu các vụ tập kích của Israel và Mỹ.

Phó Tổng thống Mỹ JD Vance thừa nhận, Washington không biết số HUE của Tehran ở đâu. Ông Vance cam kết, trong những tuần tới Mỹ sẽ biết rõ cần làm gì với số nguyên liệu này. "Đó là một trong những điều chúng tôi sẽ thảo luận với người Iran", ông Vance nói.

Ian Stewart, giám đốc điều hành chi nhánh Trung tâm nghiên cứu không phổ biến vũ khí hạt nhân James Martin (CNS) tại Washington nhấn mạnh: "Số vật liệu đủ để chế tạo 10 vũ khí hạt nhân hiện không được kiểm soát và IAEA không biết chúng ở đâu. Đây phải là mối quan ngại chính".

Các chuyên gia hạt nhân lưu ý, Iran có thể dễ dàng biến lượng dự trữ HEU làm giàu ở mức 60% của mình thành vật liệu đủ để chế tạo vũ khí. Kể từ khi ông Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân đa phương vào năm 2018, IAEA vẫn chưa thể giải trình về tất cả các thành phần máy ly tâm của Iran.