Mỹ có thể đang tìm cách gạt SpaceX khỏi dự án Vòm Vàng

[june04]

Giới chức Mỹ đang tìm ứng viên thay thế SpaceX trong dự án phát triển lá chắn Vòm Vàng, dường như do rạn nứt quan hệ với Elon Musk.

Reuters hôm 22/7 dẫn ba nguồn tin am hiểu tình hình cho biết chính phủ Mỹ đang tìm kiếm thêm đối tác tham gia dự án lá chắn tên lửa "Vòm Vàng" do Tổng thống Donald Trump khởi động. Công ty Project Kuiper của Amazon và một số nhà thầu quốc phòng lớn tại Mỹ đã được liên hệ.

SpaceX vẫn là ứng viên hàng đầu nhờ năng lực phóng tên lửa vượt xa những đối thủ còn lại trên thị trường, nhưng tỷ trọng của họ trong chương trình có thể bị thu hẹp, hai nguồn tin cho biết. Các quan chức quốc phòng Mỹ đã liên hệ với một số công ty phóng tên lửa mới nổi như Stoke Space và Rocket Lab.

"Trong tương lai, mỗi đợt phóng vệ tinh sẽ được đấu thầu riêng biệt và chúng tôi phải tạo điều kiện cho những đối tác khác ngoài SpaceX", một quan chức Mỹ tiết lộ.

Giới chức Mỹ và SpaceX chưa bình luận về thông tin.


Mô phỏng tên lửa trong dự án Vòm Vàng của Mỹ. Ảnh: Lockheed Martin

Thông tin được đưa ra giữa lúc quan hệ giữa Tổng thống Trump và tỷ phú Elon Musk xấu đi do bất đồng về đạo luật chi tiêu ngân sách và giảm thuế, đỉnh điểm là cuộc tranh cãi và công kích cá nhân trên mạng xã hội ngày 5/6.

Động thái này cũng đánh dấu bước chuyển đổi chiến lược của chính phủ Mỹ, nhằm thoát khỏi tình trạng phụ thuộc quá nhiều vào công ty SpaceX của Musk. Hai mạng lưới vệ tinh của SpaceX, gồm Starlink và Starshield, đang giữ vai trò then chốt trong cấu trúc liên lạc của quân đội Mỹ.


Các nguồn thạo tin hồi tháng 4 cho biết SpaceX cùng hai công ty quốc phòng Palantir và Anduril đang tìm cách thuyết phục Nhà Trắng giao cho họ đảm trách những phần quan trọng nhất trong dự án Vòm Vàng.

Nhóm đã lên kế hoạch chế tạo và phóng 400-1.000 vệ tinh, tạo thành mạng lưới phát hiện và truy dấu tên lửa toàn cầu. Họ còn vạch ra ý tưởng chế tạo 200 vệ tinh vũ trang, có thể tiêu diệt tên lửa đối phương bằng đạn đánh chặn hoặc vũ khí laser.

Sau khi xuất hiện thông tin SpaceX là ứng viên hàng đầu để xây dựng các thành phần then chốt trong Vòm Vàng, Elon Musk viết trên mạng xã hội rằng công ty của ông "chưa từng tìm cách đấu thầu hợp đồng nào liên quan" và ưu tiên của hãng vẫn là "đưa nhân loại lên sao Hỏa".

Các tập đoàn quốc phòng lớn như Northrop Grumman, Lockheed Martin và L3Harris cũng đang đàm phán để hỗ trợ dự án Vòm Vàng về công nghệ cảnh báo và theo dõi tên lửa, hoặc công nghệ đánh chặn từ ngoài không gian.

Project Kuiper của Amazon đến nay đã phóng 78 vệ tinh, với mục tiêu triển khai 3.000 vệ tinh quỹ đạo thấp quanh Trái Đất. Ông chủ Amazon Jeff Bezos tháng 1 nói rằng Kuiper "chủ yếu phục vụ thương mại", nhưng cũng thừa nhận mạng lưới vệ tinh chắc chắn sẽ có ứng dụng quốc phòng.


Tàu SpaceX Starship cất cánh từ Starbase Texas vào tháng 10/2024 để thực hiện chuyến bay thử nghiệm Starship Flight 5. Ảnh: AFP

Tổng thống Trump khởi động dự án Vòm Vàng chỉ một tuần sau khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai. Tướng Michael Guetlein, tư lệnh Quân chủng Vũ trụ Mỹ, sẽ lãnh đạo chương trình này với quyền hạn toàn diện.

Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã chỉ thị cho tướng Guetlein thành lập nhóm điều phối dự án trong vòng 30 ngày, trong 60 ngày phải trình bày bản thiết kế sơ lược và nộp kế hoạch triển khai đầy đủ sau 120 ngày. Kế hoạch triển khai cần có nội dung chi tiết về mạng lưới vệ tinh và trạm điều khiển mặt đất.

Nếu vượt qua các thách thức về kỹ thuật và chính trị, Vòm Vàng có thể định hình lại cục diện an ninh toàn cầu. Hệ thống lá chắn tên lửa từ không gian sẽ buộc các đối thủ của Mỹ tăng cường chạy đua phát triển những vũ khí tấn công mới, hoặc bước vào cuộc chạy đua quân sự hóa không gian.