Rào chắn bao cát ở Alaska chặn lũ kỷ lục, cứu hàng trăm ngôi nhà

[goodidea]

Ngày 13/8, giới chức bang Alaska (Mỹ) cho biết các rào chắn kiểu bao cát mới được xếp dọc một con sông ở thủ phủ bang Alaska đã chặn được mực nước lũ kỷ lục và ngăn thiệt hại lan rộng sau khi một con đập băng tại sông băng Mendenhall gần đó vỡ, xả lượng lớn nước mưa và băng tan xuống hạ lưu.


Rào chắn lũ Hesco ngăn cách một khu dân cư với sông Mendenhall. Ảnh: Anchorage Daily News

Theo hãng tin AP, nước đã tràn ra một số tuyến phố, sân nhà và vào một số căn nhà ở thành phố Juneau sau khi sông Mendenhall dâng cao vào đầu ngày. Tuy nhiên, mực nước đã rút và đến chiều, giới chức đã mở lại các khu vực bị ảnh hưởng. Nhiều người dân đã sơ tán trước khi nước đạt đỉnh. Không có báo cáo thiệt hại như hai năm trước khi lũ lụt lan rộng và một số ngôi nhà bị cuốn trôi.

Những rào chắn này gây tranh cãi khi một số chủ nhà trong vùng lũ phản đối vì chi phí cao và cho rằng giới chức nên tìm giải pháp lâu dài hơn. Tuy vậy, lãnh đạo thành phố Juneau, bà Katie Koester, nói trong cuộc họp báo: “Rào chắn thực sự đã bảo vệ cộng đồng của chúng ta. Nếu không có rào chắn đó, chúng ta sẽ có hàng trăm ngôi nhà bị ngập”.

Sông băng Mendenhall cách Juneau khoảng 19 km, nơi có 30.000 dân ở Đông Nam Alaska và là điểm hút khách du lịch nhờ vị trí gần và lối đi bộ dễ tiếp cận. Nhà ở vùng ven thành phố nằm cách hồ Mendenhall vài km. Hồ này ở ngay dưới chân sông băng và nhiều nhà hướng ra sông Mendenhall, nơi đón dòng nước lũ.

Juneau chỉ có thể tiếp cận bằng thuyền và máy bay, nằm cách Anchorage – thành phố lớn nhất Alaska – khoảng 917 km về Đông Nam. Trận lũ này sẽ không ảnh hưởng đến hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Anchorage vào ngày 15/8.

Lũ từ hồ chứa đã trở thành mối lo thường niên từ năm 2011 và trầm trọng hơn những năm gần đây. Nguyên nhân là một sông băng nhỏ gần sông băng Mendenhall rút đi do khí hậu ấm lên, để lại một hồ chứa hứng nước mưa và băng tan mỗi mùa xuân và hè, được chắn bởi sông băng.

Khi áp lực nước đủ lớn, dòng nước sẽ chảy qua hoặc chảy dưới đập băng, vào hồ Mendenhall rồi xuống sông Mendenhall.

Thành phố Juneau từng trải qua hai năm liên tiếp lũ kỷ lục 2023 và 2024, khi nước lũ lan sâu hơn vào thung lũng Mendenhall. Năm 2024, gần 300 căn nhà bị hư hỏng.

Theo Đại học Alaska Southeast và Trung tâm Khoa học Thích ứng Khí hậu Alaska, một đợt vỡ hồ chứa lớn có thể xả khoảng 57 tỷ lít nước, tương đương gần 23.000 bể bơi tiêu chuẩn Olympic. Trong trận lũ năm 2024, lưu lượng sông Mendenhall bằng khoảng một nửa thác Niagara.

Trước lo ngại của chủ nhà, năm nay, giới chức thành phố Juneau phối hợp với các cơ quan bang, liên bang và bộ lạc để dựng đê tạm dọc khoảng 4 km bờ sông nhằm ngăn lũ lan rộng. Khoảng 10.000 hàng rào Hesco, tức là các bao cát gia cố khổng lồ, được triển khai để bảo vệ hơn 460 tài sản.

Hội đồng thành phố Juneau yêu cầu chủ nhà trong vùng lũ chi trả 40% chi phí, tức là khoảng 6.300 USD mỗi hộ trong 10 năm. Ngoài ra, một số ít chủ nhà đóng góp 50.000 USD để gia cố bờ sông. Khoảng 1/4 cư dân phản đối chính thức, nhưng không đủ để dừng dự án.

Hai chủ nhà đã kiện, cho rằng chính quyền chiếm dụng đất để dựng hàng rào mà không bồi thường.

Ngày 12 và 13/8, ở một số nơi, nước rò vào sân qua các ống thoát lắp dưới hàng rào. Ở chỗ khác, cây trôi trên sông va vào và làm hỏng hàng rào.

Bà Ann Wilkinson Lind, sống bên sông Mendenhall, cho biết nước rò qua ống cống nhỏ dưới hàng rào sau nhà và ngập sâu tới đầu gối trong khoảng trống dưới nhà. Dù thiệt hại không nghiêm trọng, nhưng bà vẫn thấy khó chịu khi hệ thống bảo vệ lại để xảy ra ngập.

Quân đoàn Công binh Mỹ đang bắt đầu nghiên cứu điều kiện khu vực và xem xét phương án lâu dài như xây đê. Tiến trình dự kiến kéo dài nhiều năm này khiến một số cư dân bức xúc vì cho rằng quá chậm.

Theo các nhà nghiên cứu, lũ do vỡ hồ chứa sẽ còn tiếp diễn chừng nào sông băng Mendenhall vẫn là đập băng chặn hồ, có thể kéo dài thêm 25 đến 60 năm nữa.

VietBF@sưu tập