Từ chối 2 tỉ, ngư dân trao tượng thần khỉ 800 năm cho Nhà nước

Một người ngư dân vớt được tượng thần khỉ có niên đại 800 năm, được giới buôn đồ cổ trả giá 2 tỉ nhưng ngư dân Dương Đình Lục không bán, trao lại cho Nhà nước quản lý.

Ngày 22-8, UBND tỉnh Quảng Ngãi có văn bản xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với tượng thần khỉ Hanuman. Bảo tàng Tổng hợp tỉnh được giao tiếp nhận, bảo quản. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm hướng dẫn, phối hợp các đơn vị liên quan và thực hiện chi thưởng cho ông Dương Đình Lục, ngụ xã Vạn Tường, tỉnh Quảng Ngãi.

Tượng thần khỉ Hanuman được ông Lục phát hiện vào tháng 3-2021 tại vùng biển thôn Tuyết Diêm 3, xã Bình Thuận (nay là xã Vạn Tường, tỉnh Quảng Ngãi) trong lúc đi câu cá.

Vị trí phát hiện tượng thần khỉ cách bờ khoảng 50m, ở độ sâu 4m. Tượng rất nặng, ông Lục phải huy động người thân thuê xe cẩu trục vớt đưa về nhà.

Thấy bức tượng lạ, nhiều người hiếu kỳ kéo đến xem. Thông tin này đến tai giới buôn đồ cổ. Một thời gian sau, nhiều người đến hỏi mua bức tượng với giá cao nhưng ông Lục không bán.

Từ chối khi có người trả giá tượng thần khỉ 2 tỉ đồng

"Có người đến hỏi mua với giá 2 tỉ đồng. Họ nói tôi đồng ý là sẽ giao tiền và đưa bức tượng đi ngay lúc đó. Có điều tôi thấy bức tượng này có yếu tố tâm linh nên tôi không bán" - ông Lục nói.

Sau đó, chính quyền địa phương biết tin ông Lục trục vớt được cổ vật nên vận động ông giao nộp cho nhà nước. Năm 2023, ông Lục bàn giao tượng cho Bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi để nghiên cứu, xác định giá trị cổ vật.

"Vợ chồng tôi làm nông, kinh tế rất khó khăn. Nếu có lựa chọn lần nữa, tôi vẫn không bán tượng thần khỉ dù có người trả giá cao. Chỉ mong mình mạnh khỏe là được…" - ông Lục nói thêm.

Theo ông Lục, vùng biển ông vớt được tượng thần khỉ là nơi từng phát hiện nhiều xác tàu cổ đắm. Trong các con tàu cổ chứa đầy cổ vật. Nhiều người dân địa phương đã vớt được các loại đồ gốm có giá trị cao.

Tượng thần khỉ có niên đại 800 năm

Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi sau đó lập hội đồng giám định. Kết quả cho thấy tượng thần khỉ Hanuman làm bằng đá sa thạch hạt mịn, có niên đại thế kỷ XI-XII, cao 84cm, ngang 40cm, nặng 150 kg. Tượng gồm bệ đá bát giác cao 14cm và thân tượng cao 70cm, trong tư thế ngồi.

Tượng thần khỉ Hanuman là tác phẩm điêu khắc độc đáo, có giá trị lịch sử và văn hóa nên cần được nghiên cứu, bảo tồn và trưng bày để công chúng tham quan. Các chi tiết như khối đầu tròn, mắt lồi, sống mũi cao, miệng rộng, cùng hoa văn vòng tròn, tua lục lạc quanh bụng mang phong cách điêu khắc văn hóa Champa muộn, đồng thời chịu ảnh hưởng nghệ thuật Khmer.

Hanuman là vị thần khỉ trong Ấn Độ giáo, nhân vật trung tâm của sử thi Ramayana, tượng trưng cho sức mạnh, lòng trung thành và trí tuệ. Hình tượng Hanuman được người Champa thờ phụng rộng rãi, thể hiện rõ trong nhiều di tích, đền tháp dọc miền Trung.