Thí nghiệm độc đáo này đă thu được loạt kết quả quan trọng.
Vào tháng 3 năm 2015, một trong những thí nghiệm khoa học độc đáo nhất trong lịch sử khám phá không gian đă chính thức bắt đầu. Phi hành gia NASA Scott Kelly đă bay lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) để thực hiện một sứ mệnh kéo dài 340 ngày, mục đích là để các nhà khoa học t́m hiểu xem việc sống trong môi trường không trọng lượng trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến cơ thể con người như thế nào.
Ở lại Trái đất, người anh em sinh đôi của ông, Mark Kelly, một cựu phi hành gia, đóng vai tṛ là "đối chứng" hoàn hảo. Hai anh em có cùng một bộ gen, cùng một lối sống, nhưng lại sống trong hai môi trường hoàn toàn khác biệt. Sau một năm, kết quả đă hé lộ những sự thật chấn động, vượt xa mọi dự đoán.
Cái giá phải trả để chạm tới những v́ sao
Trong suốt một năm trên quỹ đạo, Scott đă phải đối mặt với hàng loạt thách thức về thể chất và tâm lư. Sống trong một không gian chật hẹp, chịu đựng bức xạ vũ trụ, và đối phó với việc thiếu ngủ liên tục đă trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày.
Các nhà khoa học đă thu thập hàng trăm mẫu xét nghiệm, từ máu, nước tiểu, phân cho đến các mẫu da và tóc, gửi về Trái đất bằng các tàu chở hàng. Ngay khi Scott trở về, những mẫu xét nghiệm cuối cùng của ông được so sánh với các mẫu tương tự của Mark, và những sự khác biệt đă xuất hiện ngay lập tức.

Mark (trái) và Scott Kelly là 2 anh em sinh đôi cùng trứng, có lối sống giống nhau
Những thay đổi chấn động của cơ thể người ngoài không gian
Kết quả nghiên cứu đă gây ngạc nhiên cho cộng đồng khoa học. Một trong những thay đổi đáng chú ư nhất là ở cấp độ gen. Các nhà khoa học đă phát hiện ra rằng hàng trăm gen của Scott đă thay đổi cách hoạt động sau khi trở về Trái đất. Đặc biệt, có một số gen liên quan đến hệ miễn dịch đă được kích hoạt, cho thấy cơ thể ông đă phản ứng mạnh mẽ với môi trường không gian.
Điều này giúp giải thích tại sao phi hành gia thường dễ bị ốm ngay sau khi trở về Trái đất, v́ hệ miễn dịch của họ hoạt động quá nhạy cảm. Mặc dù phần lớn các gen này đă trở lại b́nh thường sau vài tháng, nhưng một số ít vẫn duy tŕ trạng thái khác biệt, làm dấy lên những câu hỏi mới về tác động lâu dài của du hành vũ trụ.
Một phát hiện khác làm các nhà khoa học kinh ngạc là ở telomere, những đoạn cuối của nhiễm sắc thể có chức năng bảo vệ bộ gen khỏi tổn thương. Thông thường, telomere sẽ ngắn lại theo tuổi tác, một dấu hiệu của sự lăo hóa.
Tuy nhiên, trong suốt thời gian Scott ở trên không gian, các telomere của ông đă dài ra một cách bất ngờ, một hiện tượng chưa từng thấy. Sau khi trở về, chúng nhanh chóng quay lại trạng thái ngắn hơn như b́nh thường, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa thể lư giải đầy đủ về hiện tượng này.

Phi hành gia Scott Kelly đă có rất nhiều thay đổi sau gần 1 năm ở ngoài vũ trụ
Ngoài ra, những thay đổi sâu sắc cũng xảy ra với hệ thần kinh và thị giác. Sống trong môi trường không trọng lượng đă làm thay đổi cấu trúc năo của Scott, đặc biệt là các phần liên quan đến vận động và xử lư thông tin.
Các mạch máu trong năo của ông cũng có dấu hiệu thay đổi. Đồng thời, Scott cũng bị sưng dây thần kinh thị giác, một t́nh trạng phổ biến ở các phi hành gia có thể dẫn đến suy giảm thị lực và được gọi là Syndrom VIS (Visual Impairment and Intracranial Pressure).
Sự hy sinh v́ tương lai loài người
Mặc dù có những thay đổi đáng kể, nhưng tin mừng là các nhà khoa học đă kết luận rằng cơ thể con người có khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Hầu hết các chỉ số sức khỏe của Scott, bao gồm huyết áp, cấu trúc tim và hoạt động gen, đều trở lại b́nh thường trong ṿng vài tháng sau khi ông trở về. Điều này mang lại niềm hy vọng lớn cho các sứ mệnh trong tương lai, đặc biệt là chuyến bay dài ngày tới sao Hỏa, một hành tŕnh có thể kéo dài tới ba năm.

Thí nghiệm của anh em Kelly rất quan trọng với khoa học vũ trụ
Thí nghiệm của hai anh em sinh đôi nhà Kelly không chỉ là một cột mốc quan trọng trong khoa học mà c̣n là một câu chuyện về sự hy sinh cá nhân v́ lợi ích của nhân loại. Dữ liệu quư giá mà họ cung cấp đă giúp chúng ta hiểu rơ hơn về cách bảo vệ sức khỏe của các phi hành gia trước những thách thức của môi trường vũ trụ. Nhờ đó, NASA và các cơ quan không gian khác có thể phát triển những biện pháp đối phó hiệu quả hơn, đảm bảo rằng những người dũng cảm tiếp theo đặt chân lên sao Hỏa sẽ có một hành tŕnh an toàn và thành công hơn.
VietBF@ sưu tập