Giun dò bom mìn tốt hơn chó

Giun Caenorhabditis elegans vừa gia nhập vào đội ngũ những "nhà chuyên gia dò phá bom mìn".

Đó là kết quả nghiên cứu từ Tổ chức Nghiên cứu khoa học và công nghiệp khối thịnh vượng chung tại Australia.

Khả năng phát hiện thuốc nổ tốt hơn chó

Loài giun Caenorhabditis elegans có khả năng dò tìm chất nổ.

Trong một bài báo được công bố vào tháng trước, các nhà khoa học thuộc Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp khối thịnh vượng chung tại Australia đã trình bày tác dụng của một loại giun có tên khoa học là Caenorhabditis elegans.

Caenorhabditis elegans dài chưa tới 1mm, sống ký sinh trong bùn, có khả năng phát hiện những hợp chất hóa học có trong chất nổ. Nếu nghiên cứu thành công, việc do tìm bom mìn sẽ dễ hàng hơn với chi phí rẻ hơn.

Giun tròn không phải là sinh vật đầu tiên được đưa vào thử nghiệm khả năng do tìm bom mìn dựa vào khả năng cảm nhận mùi rất tốt. Trước đó, chó, chuột, lợn, bò, côn trùng, vi khuẩn và thậm chí các loài thực vật cũng được sử dụng để tìm vật liệu nổ. Trong số đó, khứu giác của loài chó vẫn được đánh giá là tuyệt vời nhất.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Stephen Trowell – người đứng đầu nhóm nghiên cứu, chiếc máy sử dụng những con giun Caenorhabditis elegans có khả năng nhận biết mùi vượt trội. "Với những kết quả thí nghiệm đúng như mong đợi", tiến sĩ Stephen Trowell vui vẻ nói thêm.

Những con giun tròn có thể ngửi được những mùi hóa chất như nitroglyceride và cyclohexanone thông qua các tuyến thơm bên cạnh miệng được gọi là amphids. Hai chất hóa học này được tìm thấy trong không khí xung quanh thuốc nổ C4 tự chế. Mỗi amphid có mười hai loại cơ quan nhận cảm khác nhau để chuyển tiếp các tín hiệu đến não.

Tiến sĩ Trowell tin rằng có thể tách những cơ quan cảm nhận này từ giun tròn và kết hợp chúng thành một thiết bị kiểm tra cầm tay. Việc của các nhà khoa học là kết nối cơ quan cảm nhận của giun với các thiết bị phát tín hiệu điện, dùng để phát tín hiệu cảnh báo.

Sự hoài nghi từ phía các chuyên gia

Khả năng của Caenorhabditis elegans làm những kẻ đánh bom lo lắng? Nhiều người không tin vào điều đó.

Glen Rains là một trong số những nhà khoa học hoài nghi tính khả thi của dự án. Ông là một kỹ sư sinh học và nông nghiệp thuộc ĐH Georgia ở Athens, từng huấn luyện ong nhận biết chất nổ và bệnh dịch trên thực vật.

Glen Rains nói: “Cuộc thảo luận thường chỉ xay quanh khả năng hoạt động của thiết bị điện tử, trong khi cơ chế phát hiện mùi thường thay đổi rất nhanh”.

Những khó khăn về công nghệ

Caenorhabditis elegans dưới ống kính hiển vi.

Một trong những trở ngại của tiến sĩ Trowell và nhóm nghiên cứu là khi phân tách hợp chất protein ra bên ngoài giun tròn vẫn phải giữ nguyên các đặc tính của chất. Tuy nhiên, điều này là rất khó khăn. Chất protein sau khi được phân tách từ giun tròn có thể bị biến tính, Jeffrey Tomberlin, một nhà côn trùng học tại Texas A & M thuộc CĐ Station, nhận biết.

Giun tròn có cơ quan nhận cảm mùi có độ nhạy cao nhưng chúng không thể nhận biết được tất cả mọi thứ. Khi nghiên cứu của tiến sĩ Trowell công bố trên tạp chí PLoS ONE vào đầu tháng chín, nhóm nghiên cứu cho biết giun Caenorhabditis elegans chỉ phát hiện được những loại chất nổ tự chế đơn giản.

Tiến sĩ Trowell nói: “Caenorhabditis elegans không phát hiện được chất nổ quân sự cao cấp. Chúng chỉ nhận ra đa số các trường hợp đánh bom thông thường.”

Chính phủ Australia ủng hộ

Caenorhabditis elegans là một nghiên cứu có triển vọng ứng dụng cao.

Mặc dù vấp phải sự hoài nghi từ giới khoa học, nhưng tiến sĩ Trowell nhận được sự ủng hộ và sự quan tâm lớn của chính phủ. Bộ Quốc phòng Australia mới đây đã cấp kinh phí cho phòng thí nghiệm để xây dựng một nguyên mẫu của thiết bị dò bom mìm bằng mùi.

Cùng lúc, nhóm nghiên cứu đã đệ đơn xin cấp bằng sáng chế công nghệ vào tháng 1/2011. Vấn đề còn lại chỉ là thiết bị mới của Trowell có hoạt động tốt hay không. Nhóm nghiên cứu cũng đang mở rộng phạm vi ứng dụng của giun tròn: kiểm tra chất lượng rượu và thực phẩm, phát hiện bệnh từ hơi thở của con người.

“Mặc dù công nghệ có thể chưa làm thỏa mãn giấc mơ của con người, nhưng vấn đề chính chỉ là: Chúng ta có dám mơ hay không”, Jeffrey Tomberlin nói.

Nam Hùng
(theo Popsci)