Châu Âu bế tắc trong giải quyết khủng hoảng

Liệu những luật lệ mới của khu vực sử dụng đồng Euro giải quyết được những vấn đề của khu vực này được không?


Liệu những luật lệ mới của khu vực sử dụng đồng Euro giải quyết được những vấn đề của khu vực này được không?

Vậy là đã hơn một năm kể từ khi các thị trường tài chính không còn mặn mà với đồng Euro và đe dọa sự tồn tại của nó, Châu Âu vẫn vật lộn để ổn định hệ thống và phục hồi lòng tin vào một đồng tiền duy nhất.

Trong hội nghị thượng đỉnh tại Brussels ngày 11/03, 17 nhà lãnh đạo của khu vực sử dụng đồng Euro đã có những bước tiến về cơ cấu các gói trợ giúp cho các thành viên của lien minh châu âu đồng thời đưa ra những luật lệ mới để phối hợp các chính sách kinh tế của mình.

Nhưng những bóng đen phủ bóng xuống cái gọi là Hiệp định của đồng Euro làm nảy sinh câu hỏi liệu các nhà lãnh đạo châu Âu đã bốc đúng thuốc cho căn bệnh của đồng tiền này hay chưa? Ireland và Hy Lạp đã bị trói buộc bởi các gói trợ giúp nhằm giúp họ phục hồi tình trạng tài chính, vì thế nên thật khó trả lời là khi nào và làm thế nào để họ có thể trả được những món nợ khổng lồ.

Trong ngắn hạn, khu vực đồng euro không có khả năng bị sụp đổ. Tại hội nghị thượng đỉnh, các nhà lãnh đạo đã đồng ý mở rộng phạm vi và quy mô của quỹ các gói trợ giúp, tăng mức độ cho vay từ 250 tỷ Euro (350 tỷ USD) lên 440 tỷ Euro (615 tỷ USD) cho các quốc gia đang trong khủng hoảng.

Và họ cũng đồng ý về cơ bản quỹ ổn định đồng Euro sẽ thay thế nó vào năm 2013 khi quỹ này lớn hơn một chút ở mức 500 tỷ Euro (700 tỷ USD) và sẽ được trang trải thông qua sự kết hợp các bảo lãnh tín dụng và voonns tiền mặt.

Thủ tướng Angela Merkel đã nói: “Nó sẽ làm mạnh hơn các cam kết chính trị cho sự ổn định của đồng Euro. Tôi hy vọng rằng điều này sẽ gửi một thông điệp tích cực tới toàn thế giới về đồng Euro sẽ là đồng tiền chủ chốt.”

Những biện pháp này tạo ra “bức tường lửa” cần thiết. Điều mà khu vực đồng euro cần là một khoảng thời gian dài hơn để khu vực này phát triển ổn định hơn và với viễn cảnh rằng các khoản nợ- trong đó khoản nợ của Hy Lạp chiếm tới 140%GDP sẽ thực sự được trả.

Đây thực sự là một cuộc mặc cả lớn: để có thêm tiền trợ giúp cho các thành viên thuộc khu vực sử dụng đồng euro, Thủ tướng Đức Merkel muốn các nước này phải đồng ý thực hiện các chương trình kinh tế nghiêm túc nhằm tái cơ cấu lại theo đúng tiêu chuẩn chung làm cho họ trở nên cạnh tranh hơn.

Bà Merkel coi hiệp định này là cách để hài hòa hóa các vấn đề ngân sách, thuế và các chính sách xã hội bằng việc yêu cầu các nước nhận tiền tăng tuổi nghỉ hưu, kết thúc việc ấn định lương với lạm phát, và đồng ý nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về ngân sách.

Thực tế đây là một chương trình nghị sự nhằm làm cho phần còn lại của khu vực sử dụng đồng euro gần giống với Đức, với số nợ và thâm hụt ngân sách thấp kỷ lục và với nền kinh tế năng động nổi tiếng trên thế giới.

Mặc dù được Tổng Thống Pháp Nicolas Sarkozy hậu thuẫn, hiệp định này được nhìn nhận một cách rộng rãi là những nỗ lực bắt buộc lồng vào các ưu tiên của Đức cho phần còn lại của khu vực sử dụng đồng euro.

Bỉ, Áo, Tây Ban Nha, Ireland và Bồ Đào Nha đều cho rằng các đề xuất được đưa ra khó để đưa vào các quyết định kinh tế quốc gia. Một số khác lại chỉ trích rằng thật không hợp lý khi buộc các nền kinh tế vốn lỏng lẻo của châu Âu phải theo mô hình của Đức.

Ông Danial Gros, giám đốc của trung tâm nghiên cứu các chính sách của Châu Âu, nhận xét: “Mặc dù cơ chế mới về phối hợp chính sách kinh tế đã có thể hữu ích để thúc đẩy các thành viên khu vực sử dụng đồng euro chấp nhận chính sách kinh tế nhạy cảm hơn, cho đến tân gần đây khi Ireland và Tây Ban Nha được coi là điểm sáng của các nền kinh tế cạnh tranh.”

Ông nói thêm: “Và không còn nghi ngờ gì nữa việc phối hợp các chính sách kinh tế chặt chẽ hơn sẽ ngăn chặn sự phát triển bong bóng của các nền kinh tế mới nổi. Thị trường tài chính ở mức độ nào đó, không quan tâm nhiều đến việc phối hợp thực hiện các chính sách kinh tế của khu vực sử dụng Euro. Họ chỉ cần quan tâm các khoản nợ hiện tại sẽ được trả như thế nào ngày hôm nay mà thôi”

Đối mặt với những sự phản đối như vậy, những đề xuất của thủ tướng Đức Merkel đã dội một gáo nước lạnh xuống hội nghị thượng đỉnh tuần trước, khi chỉ đưa ra các vần đề về hạn chế lương, tăng tuổi nghỉ hưu, cam kết cải cách thị trường lao động, thắt chặt ngân sách, và hài hóa hóa thuế công ty.

Hội nghị thượng đỉnh đã được kết thúc bẳng tuyên bố đề cập tới sự phối hợp các chính sách kinh tế có chất lượng cao trong khu vực sử dụng đồng Euro. Nhưng đây vẫn là những cam kết mang tính tự nguyện và hiệp định này không bao gồm những điều khoản ràng buộc hay cưỡng chế.

Tuy nhiên, khoảng lùi này không làm nản chí Thủ tướng Merkel khi bà Merkel đưa ra thời điểm mà Ireland và Hy lạp phải tìm kiếm cách nới lỏng các điều kiện của gói trợ giúp. Các nhà lãnh đạo khác thuộc khu vực sử dụng đồng euro chấp nhận ở mức thấp hơn lãi suất áp dụng cho Hy Lạp và Athen về phần mình chấp nhận sẽ giảm bớt số tiền nợ bằng cách bán bớt một số tài sản của chính phủ trị giá khoảng 50 tỷ Euro.

Nhưng bà Merkel phản đối lời đề nghị của Ireland, khi đề nghị rằng Dublin phải đảm bảo mức lãi suất thấp hơn chỉ bằng cách tăng thuế công ty ở mức 12,5%, gấp đôi mức các thành viên liên minh châu Âu áp dụng và thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của EU. Bà Merkel nói: “Chúng tôi rất không đồng tình với những gì người Ireland đề nghị”, sau cuộc gặp gỡ có liên quan đến việc chuyển giao quyền lực căng thẳng với thủ tướng mới được bầu Enda Kenny.

Tuy nhiên, tất cả điều này vẫn để trống câu trả lời cho những câu hỏi về khu vực đồng Euro, đặc biệt là về chủ quyền không bền vững và các khoản nợ ngân hàng của nhiều thành viên.

Jacques Cailoux, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Euro tại Royal Bank tại London, cho rằng: “Không một biện pháp nào được công bố ở đây sẽ giúp làm giảm nợ ở một vài khu vực sử dụng đồng euro. Nhưng tại thời điểm này, đây là những giải pháp duy nhất mà 17 nhà lãnh đạo khu vực sử dụng đồng euro đạt được sự đồng thuận”.

Hà My
Theo Time