Hành trình gian nan về đất thiêng linh địa cổ Lạng Sơn

Cả một đoạn đường không một bóng người, chỉ nghe rừng dội lại tiếng kêu của muông thú, nghĩ đến cảnh ngủ lại qua đêm khiến chúng tôi ai nấy đều… hãi.

Tờ mờ sáng hôm sau, khi chúng tôi tỉnh giấc thì chú Tạ đã chuẩn bị đâu vào đấy: mũ tai bèo bạc phếch sương gió, tay lăm lăm con dao quắm sắc nhọn và chiếc gậy để chống chọi với con đường đá trơn trượt chênh vênh… Chúng tôi chuẩn bị thêm ít nước uống và thức ăn khô hăm hở theo chân người dẫn đường tìm đến khu trầm tích linh thiêng.

Men theo quốc lộ 4B, bẻ tay lái vượt qua những con dốc mấp mô chúng tôi dừng chân tại trường Tiểu học thôn Lặp Pịa. Gửi xe máy tại nhà dân bản, khoác ba lô trên vai, chúng tôi tiếp tục hành trình…



Con đường mòn bám chênh vênh theo sườn núi cao chót vót vắng dấu chân người nên cỏ dại mọc lấn cả lối đi, thi thoảng chú Tạ lại phải vượt lên dùng con dao quắm phạt ngang để mở lối.



Hành trình lên tới khu linh địa cổ đầy gian nan với những sườn núi nhấp nhô và bãi đá trơn trượt...





Nhưng cũng không thiếu những cảnh sắc kỳ vĩ đẹp như một bức tranh.

Khi đặt bước chân men men theo con đường mòn của người Dao đi hái thuốc, đi săn thú, chỉ vẻn vẹn vừa một dấu chân người, chúng tôi ai nấy mới “thấm thía” lời cảnh báo của chú Tạ.

Nhìn theo đường chỉ tay theo hướng “chim bay” của người dẫn đường, từ lúc chúng tôi bỏ xe xuống cuốc bộ lên đến vùng địa linh chỉ cách khoảng 3, 4 km nhưng cảm giác như dài vô tận.

“Nếu đi vào mùa khô thì dễ hơn nhiều, có thể men theo các khe suối, bởi nước chảy bao giờ cũng tìm con đường ngắn nhất. Nhưng đi vào mùa mưa phải lần lên các gò cao để tránh suối lớn và chống trơn trượt”, chú Tạ giải thích.

Có lúc men theo đường mòn, có lúc đi xuyên qua cánh rừng, có khi lại đổ đèo thăm thẳm rồi lại băng lên những cửa ải kỳ vĩ, thậm chí có đoạn dốc cao dựng đứng phải… bò khiến chúng tôi ai nấy đều toát mồ hôi. Dù chẳng lạ gì cảnh băng rừng, leo núi, nhưng phân nửa đám thanh niên chúng tôi theo chân chú Tạ đều “thở không ra hơi”, nhìn lên đỉnh núi mây mù xa vời vợi phía trước mà trong đầu cứ lan mãi cái ý nghĩ bỏ cuộc giữa chừng…

Tôi đứng tựa vào gốc cây thở dốc, năn nỉ chú Tạ cho dừng chân giây lát. Người đi rừng lão luyện khi ấy đã bỏ chúng tôi một đoạn khá xa, quay người lại bắc tay làm loa. “Đi lên đây rồi nghỉ”.

Vừa nghỉ ngơi, hớp ngụm nước cho cái cổ họng khát khô, chú Tạ đã đứng dậy giục chúng tôi lên đường. Người “hoa tiêu” của đoàn bước phăm phăm về phía trước, vừa không ngừng giục giã: “Nhanh chân lên nào! Mới được một phần ba đoạn đường thôi. Cứ đi với tốc độ rùa bò này thì có khi tối nay phải ngủ lại khu linh địa!”.

Cả một đoạn đường không một bóng người, chỉ nghe rừng dội lại tiếng kêu của muông thú, nghĩ đến cảnh ngủ lại qua đêm khiến chúng tôi ai nấy đều… hãi.

Tuy vất vả, nhưng cảnh sắc nên thơ dọc đường đi khiến dân phóng sự vốn nổi tiếng “lãng đãng” chúng tôi lắm lúc phải dừng lại xuýt xoa. Khu rừng nguyên sinh với hàng trăm loại cây cỏ, hoa lá với đủ các loại màu sắc. Đứng từ trên lưng chừng núi, phóng tầm mắt ra xa cả một khung cảnh nên thơ với trùng trùng điệp điệp núi non mờ mờ trong sương trắng, những áng sông ngòi uốn lượn như một nét thư pháp điệu đà vẽ lên nền núi xanh mơn mởn, đẹp như một bức tranh. Thi thoảng trên con đường băng rừng, chúng tôi lại thấy những con sóc nhỏ, hươu nai như níu chân người…

Những thi vị ấy khiến cuộc hành trình cũng bớt gian nan hơn, chẳng mấy chốc chúng tôi đã lặng người nhìn theo hướng chỉ tay của chú Tạ: “Đây rồi, đến khu linh địa rồi!”.



Khu linh địa cổ dần hiện ra sau lớp sương mờ ảo.



Chú Tạ, người "hoa tiêu" của đoàn

Theo lời anh Nông Đức Kiên, Phó giám đốc bảo tàng Lạng Sơn, toàn bộ khu di tích linh địa phân bổ trên sườn đồi núi dốc với diện tích 24.400m2 liền khoảnh rộng 120m, dài 220m. Sau lưng tựa vào đỉnh Mẫu Sơn, hai bên là khe suối vẫn đọng những vũng nước ngọt.

Bên dưới nắng chói chang nhưng trên khu linh địa vẫn mát lạnh. Đứng ở vị trí những phế tích của nền kiến trúc cổ mà ta nhìn xuống chân núi có thể thu vào tầm mắt muôn trùng nước non, có thể nhìn thấy cả giang sơn trong một bức tranh gấm vóc. Đúng như thế đắc địa “Tả thanh long, hữu bạch hổ” mà chú Tạ đã kể với chúng tôi trước đó.

Anh Kiên cũng cho hay, từ khoảng thời gian từ 2002 đến 2004, con đường độc đạo chúng tôi vừa men theo vẫn thường xuyên in dấu chân của cố giáo sư sử học Trần Quốc Vượng, cây đại thụ của nền sử học Việt Nam. Đoàn khảo cổ do GS. Vượng đứng đầu đã tiến hành khảo cổ và gửi bài thông báo những phát hiện mới về khảo cổ học toàn quốc tổ chức tại Hà Nội tháng 9/2003.

“Hiện khu đền cổ còn thấy rõ 3 phần với vết tích tường, cửa, bàn thờ, đá chân cột, gạch xây. Hầm mộ đá được dựng bằng những hòn đá được khai thác tại chỗ, với cấu trúc và quy mô lớn có vòm che và có nhiều khả năng theo kiểu “trong quan ngoài quách” cách đây hàng nghìn năm.

Một hầm mộ đá khác có quy mô nhỏ hơn được dựng theo kiểu trác thạch, bằng cách lợi dụng hai tảng đá tự nhiên hai bên và ở trên đậy bằng một phiến đá. Vẫn còn thấy vết tích gia cố gắn nắp che mộ bằng vôi.

Bên ngoài lẫn trong lớp đất đá xếp tạo thế mui rùa của hầm mộ phát hiện một số mảnh sành, sứ của nhiều giai đoạn và quốc gia khác nhau.

Quá trình khảo cổ đã thu được trên 1000 di vật như: gốm, sứ, đồ thờ cúng… Tuy nhiên, phần lớn trong số chúng đã bị hư hỏng hoặc vỡ nát. Rất có thể trước đoàn khảo cổ đã có người đến đây và lấy đi những hiện vật quý giá, biến nơi này thành hoang phế”, anh Kiên cho hay.





Hai hầm mộ đá trong khu linh địa.



Người xây dựng khu linh địa hiện vẫn là một ẩn số.



Rất nhiều di vật khi được khảo cổ đã bị hư hại nghiêm trọng. Ảnh tư liệu

Khu linh địa thiêng liêng liệu có trở thành phế tích?

Trở về từ cõi mây gió mịt mù trên đỉnh núi cao nghìn mét, nhìn khu trầm tích với ngổn ngang sỏi đá mà đầu óc tôi cứ vơ vẩn không yên.

Hiện khu linh địa vẫn được những người dân nơi đây coi là mảnh đất đầy linh thiêng, là chốn của thần thánh. Nhưng nếu cứ để mặc cho sương gió tàn phá, cỏ dại chen lấn, liệu rằng bao nhiêu năm nữa người đời sẽ quên những huyền tích về mảnh đất đầy huyễn hoặc này?

Là người từng bền bỉ, miệt mài băng rừng, vượt dốc, ăn lương khô, ngủ lán trại đẫm sương, uống nước suối khe ròng rã nhiều ngày, hẳn đó cũng là một trong những trăn trở của vị giáo sư đáng kính Trần Quốc Vượng…



Nhìn khu linh địa với ngổn ngang gạch đá khiến những người nặng tình với mảnh đất vùng biên viễn không khỏi chạnh lòng.

Lê Trang
Theo Bưu Điện Việt Nam