Câu chuyện về chiếc Bentley cổ nhất thế giới

Đó là chiếc Bentley 3-Litre 1921 Chassis #3 vừa được bán đấu giá ở mức 875.000 USD.

Trước tiên, cần làm rõ khái niệm “xe Bentley cổ nhất”. Chiếc xe Bentley cổ nhất còn tồn tại trên thế giới hiện nay là Experimental Chassis #2, hay EXP2, đang nằm tại nhà máy Bentley ở Crewe, Anh quốc. Đây là chiếc thứ 2 trong 3 chiếc xe thử nghiệm mà kỹ sư Walter Owen Bentley làm trước khi bắt đầu sản xuất phiên bản để bán cho khách hàng.

Khi chiếc xe sản xuất thử nghiệm ra mắt tại Triển lãm ô tô Olympia năm 1919 đã thuyết phục được doanh nhân Welshman Ivor Llewelyn móc hầu bao để đặt cọc. Cái tên Ivor Llewelyn có thể xa lạ, nhưng con trai ông, diễn viên Desmond, người đóng vai Q trong loạt phim về điệp viên James Bond từ “From Russia with Love” năm 1963 đến “The World is not Enough” năm 1999, thì rất nổi tiếng.

Vào tháng 8/1921, hai năm sau khi đặt cọc, ông Llewelyn được nhận chiếc Bentley sản xuất đại trà đầu tiên, chiếc Chassis #3. Không phải là 1 hay 2, mà là số khung #3 một phần là chiêu thức PR của hãng, phần khác do phương pháp sản xuất thời kỳ đầu của ngành ô tô. Chiếc Chassis #1 được giao tới tay khách hàng một tháng sau đó, là xe được hứa dành cho một nhà đầu tư của Bentley, cũng chính là nhà cung cấp bugi cho hãng.

Dù không mang số 1, nhưng Bentley 3-Litre Chassis #3 trên thực tế là chiếc xe Bentley sản xuất đại trà đầu tiên của hãng đến tay khách hàng.

Thân xe khá đơn giả, nhưng thanh lịch, với thiết kế mui trần 2 chỗ ngồi.

Chiếc xe này đã được quý ông Thurston Twigg-Smith Jr. người Anh mua lại vào năm 1994 rồi sau đó vài năm đem bán đấu giá. Ông này cũng chính là người sở hữu một chiếc Bentley 4.5-Litre đời 1928.

“Tôi biết đến chiếc xe này qua một tạp chí của câu lạc bộ những người lái xe Bentley. Nha sĩ của tôi cũng là một nhà kinh doanh xe Bentley cổ và có chiếc Chassis #3 từ cuối thập niên 80. Tôi thường tới cửa hàng của ông ấy và thích mê những chi tiết cổ của xe. Khi nghe nói vị nha sĩ ly hôn, tôi đã nghĩ rằng vợ ông sẽ có quyền sở hữu những chiếc ô tô. Và đúng như vậy, khi đó tôi đã đề nghị mua lại chiếc xe - khi đó đã bị tháo rời một phần và không còn hoạt động. Bà ấy đã đồng ý bán cho tôi. Đó là vào năm 1994,” ông Thurston Twigg-Smith Jr. kể lại.

Ngay cả khi bị tháo rời một số bộ phận, chiếc xe vẫn rất đáng chú ý. “Tôi nghĩ, phần đặc biệt nhất của chiếc Chassis #3 là đã tồn tại trong tình trạng gần như nguyên bản.”

Biểu trưng trên mũi xe

Tình trạng nguyên bản là điều không dễ thấy ở những chiếc xe được đóng thân vỏ thủ công từng chiếc (coachbuilt), vì những người đủ khả năng mua một chiếc xe nguyên bản thường đủ khả năng làm lại thân vỏ xe, và đa số vẫn làm như vậy.

Chuyên gia Paul Hagenancủa công ty đấu giá Gooding đã giúp ông Twigg-Smith chuẩn bị việc bán đấu giá chiếc Bentley 3-Litre, cho biết: “Với các xe tính năng vận hành cao ở thời đó, như Bentley, Bugatti và Alfa, chuyện hoán đổi thân vỏ và động cơ là bình thường. Đặc biệt sau chiến tranh, mọi người người thường tháo vỏ ô tô - không có nhiều xe từ thập niên 20 - 30 còn tồn tại đến thời hậu chiến. Dường như chẳng an quan tâm đến việc giữ thứ gì đó nguyên bản. Nhưng đến thập niên 30 và 40, thân xe nguyên bản trở nên đặc biệt đáng chú ý, và trong khoảng 10 năm trở lại đây thì rất có giá trị. Vì vậy, việc chiếc xe này được giữ trong tình trạng nguyên bản suốt 90 năm qua là một điều đặc biệt.”

Trong số ba chiếc xe sản xuất thử nghiệm để làm mẫu của Bentley, chỉ có chiếc EXP2 còn tồn tại và nó đã được làm lại thân vỏ hơn một lần. Trong số 5 chiếc đầu tiên được sản xuất để bán cho khách hàng, chỉ có chiếc số 3 và số 5 còn tồn tại, nhưng chỉ có chiếc số 3 (Chassis #3) là nguyên bản từ năm 1921.

Việc phục chế chiếc Chassis #3 mất hàng năm và khá khó khăn vì vào năm 1921, Bentley chỉ mới bắt đầu sản xuất xe để bán cho khách hàng và chưa tiêu chuẩn hoá các nhà cung cấp linh kiện, phụ tùng.

Gương chiếu hậu nguyên bản

Ông Hagenan cho biết, Bentley đã làm việc với nhiều nhà cung cấp phụ tùng khác nhau, như đồng hồ và bộ chế hoà khí, nên những chiếc xe ban đầu xuất xưởng sử dụng những phụ tùng được chế tạo riêng cho loại khung xe đó, hay riêng cho các xe 3-Litre.

Ông Twigg-Smith đã mất nhiều năm khôi phục các catalog và thuê Câu lạc bộ những người lái xe Bentley xác định loại phụ tùng nào dùng cho chiếc xe ông đã mua, và xác định các thông số chính xác của chiếc Chassis #3.

Sau đó, ở chỗ nào có thể, ông không thay phụ tùng mới mà sửa đồ nguyên bản. Catalog của công ty Gooding giới thiệu rằng: “Tất cả các phụ tùng đều là nguyên bản, ngoại trừ trục trước đã được thay bằng loại không có phanh lấy từ xe Chassis 261 (những chiếc 3-Litre đầu tiên không được lắp phanh trước). Thân vỏ xe bằng nhôm là nguyên bản. Đuôi xe được Bentley làm bằng nhôm nhưng đã được làm lại vào năm 1921 bằng thép, khi bà Llewelyn yêu cầu lắp thêm một ghế ngồi phía sau. Ông Twigg-Smith giữ nguyên kết cấu thân xe, nhưng thay phần thép bằng hợp kim.

Sự kỳ công đã mang lại giá trị tuyệt vời cho chiếc xe. “Nó giống như một giấc mơ, và là một minh chứng hoàn hảo cho những gì kỹ sư Walter Owen Bentley muốn có ở những chiếc xe của mình: tốc độ, tiện dụng, có thể chở hai người đi quãng đường dài ở tốc độ cao,” ông Twigg-Smith cho biết.

“Tôi nghĩ rằng điều sẽ khiến hầu hết mọi người ngạc nhiên là việc sang số rất dễ (không cần ly hợp để tăng hoặc giảm số), và bộ phanh ở hai bánh hoạt động hiệu quả ra sao. Khởi động xe là điều khó học nhất, vì cần tuân thủ trình tự chính xác nếu bạn muốn bảo vệ động cơ, cơ bản là do bộ chế hoà khí thuở sơ khai của Smith, thứ chỉ còn ở những chiếc Bentley đời đầu.”

Khi được hỏi là liệu có mẫu xe hiện đại nào của Bentley có gì đó giống với những xe như Chassis #3 không, thì Robin Page, giám đốc thiết kế nội thất của Bentley, khẳng định chắc chắn là có, như kiểu núm tròn có khía, hay kiểu kim đồng hồ bắt đầu ở vị trí 1 giờ, thay vì 12h như thông thường.

Kiểu đồng hồ "1h" của xe Bentley cổ được giữ nguyên trên xe Bentley hiện đại

Tại cuộc đấu giá diễn ra ở sự kiện Pebble Beach (Mỹ) hồi tháng 8, chiếc Chassis #3 được phát giá khởi điểm là 500.000 USD và cuối cùng chốt ở mức 875.000 USD chưa kể các chi phí đấu giá (sau khi cộng hết các chi phí khác, giá trị xe là 962.500 USD). Mức giá này vẫn thấp hơn một chút so với dự kiến ban đầu của công ty Gooding, nhưng cao gấp 3 lần một chiếc 3-Litre thông thường có thể đạt được ở một buổi đấu giá.

“Tôi tin rằng đây là món hời của người thắng đấu giá,” ông Twigg-Smith nói, “Dù không thất vọng, nhưng tôi đã hy vọng chiếc xe được trả giá cao hơn. Tôi cho rằng chiếc xe này hầu như chỉ được biết đến trong cộng đồng những ai lái và quan tâm đến xe Bentley nên không được giới sưu tập quan tâm nhiều trong lần bán đấu giá này. Tôi sẽ chẳng ngạc nhiên nếu nó được bán với giá cao hơn nhiều chỉ sau vài năm nữa.”

Theo dantri