Mai Quỳnh Anh (Nhipcauthegioi) - Ôi giời, các ông ấy họp, bắt treo, chẳng hỏi ư kiến ai cả. Mẹ bảo là tôi không mua đèn mà đau chân không thể trèo lên mà treo được, các ông tự mua và tự treo th́ làm. Thế rồi họ thuê mấy ông cửu vạn bắc thang đến treo đấy chứ, được vài hôm rồi bụi mù đen ś cho mà xem - mẹ tôi thở dài...
Về thăm nhà những ngày đầu tháng 10 thấy Lào Cai được trang hoàng đẹp đẽ nhân dịp tái lập tỉnh. Phố xá rộng răi, thoáng đăng, treo cờ kết hoa.
Thành phố Lào Cai trong sương mù buổi sáng
Các khu dân cư nh́n là lạ khi thấy nhà nào cũng treo đèn lồng đỏ chót đă pha chút bụi đường, một bên đèn th́ có chữ “Kính chào quư khách”, bên kia th́ có cái bản đồ ngoằn nghoèo không hiểu là h́nh thù ǵ với một h́nh tṛn và vài h́nh lượn sóng.
Mọi năm có dịp lễ Tết th́ treo cờ Tổ Quốc, năm nay lại đổi mới ghê.
- Sao tổ dân phố tổ chức treo đèn cho đẹp hả mẹ? - tôi hỏi.
Được lời như cởi tấm ḷng, mẹ tôi cho một tràng:
- Ôi giời, các ông ấy họp, bắt treo, chẳng hỏi ư kiến ai cả. Mẹ bảo là tôi không mua đèn mà đau chân không thể trèo lên mà treo được, các ông tự mua và tự treo th́ làm. Thế rồi họ thuê mấy ông cửu vạn bắc thang đến treo đấy chứ, được vài hôm rồi bụi mù đen ś cho mà xem - mẹ tôi thở dài.
Đèn lồng “kính chào quư khách”
Bà d́ tôi đến chơi, nói oang oang:
- Nhà em nhất định không cho treo, đèn lồng th́ phải treo chỗ cổ kính, đằng này toàn mái bằng, xây kiểu Tây lại đi treo đèn lồng, Tàu chẳng ra Tàu, Tây chẳng ra Tây, trông chẳng ra cái thể thống ǵ!
Thế là kết quả th́ nhà treo nhà không, nh́n lổm nhổm, khó coi, chả ăn nhập vào đâu!
Mẹ tôi kể khi tổ dân phố, dân pḥng họp, họ động viên bà con mua đèn lồng với giá khoảng 150 ngàn để trang trí phố xá nhân dịp tái lập tỉnh ngày 1-10. Dân th́ không đồng t́nh, v́ tự nhiên mất tiền mà chẳng thấy phố xá đẹp hơn, nh́n phản cảm hơn th́ có, v́ nhà treo cao, nhà treo thấp, nhà thụt, nhà tḥ. Thế là họ mang đèn treo trước cho được việc, tiền th́ sẽ t́m cách thu sau. Mẹ tôi nói sẽ không nộp tiền xem họ làm được ǵ.
Treo thấp treo cao
Đi xa nhà đă lâu, tôi không nhớ chính xác ngày tách tỉnh Lào Cai và Yên Bái từ tỉnh Hoàng Liên Sơn (cũ) là ngày nào, nhưng mẹ tôi nhớ là vào 10-10-1991 (trùng ngày Giải phóng Thủ đô). Thế mà bây giờ lại kỷ niệm đúng ngày Quốc khánh Trung Quốc, lại treo đèn lồng khắp nơi giống hệt bên thị trấn Hà Khẩu bên kia sông Nậm Thi.
Người như mẹ tôi, d́ tôi chẳng quan tâm ǵ đến chính trị hay Trường Sa, Hoàng Sa mà c̣n thấy khó chịu, đơn giản v́ nó chẳng đẹp lên tí nào mà họ lại tốn tiền mua đèn, tốn điện bật đèn vào buổi tối th́ đèn lồng mới sáng, và đơn giản là bao nhiêu năm chả ai treo đèn lồng, giờ tự nhiên lại treo là sao?
Mẹ tôi lại thở dài:
- Anh chị con đều là Đảng viên, nếu mẹ làm quá lên rồi ra Chi bộ họ lại làm khó dễ anh chị…
Nhuốm bụi...
Tôi cũng chẳng biết làm ǵ, thôi mong cho qua đợt kỷ niệm rồi tháo đèn xuống, chỉ tổ bụi bám vào th́ c̣n treo đèn làm ǵ nữa.
Bài và ảnh: Mai Quỳnh Anh