Tan hoang rừng nghiến Mai Long

Rừng Mai Long, huyện Nguyên Bình (Cao Bằng) là một trong những khu rừng nổi tiếng với nhiều loại gỗ quý như cẩm chỉ, đinh, nghiến…Trong số này nhiều nhất vẫn là nghiến. Cách đây vài năm, trong một chuyến công tác với Sở giáo dục cao Bằng, tôi còn bắt gặp rất nhiều cây nghiến có đường kính hơn 1-2 m. Và rừng nghiến nguyên sinh ngút ngàn dường như là niềm tự hào mà người dân xã Mai Long vẫn tự hào mỗi khi nói chuyện với khách phương xa về chuyện núi rừng. Tuy nhiên, khoảng 3 năm trở lại đây, do công tác quản lý rừng lỏng lẻo nên niềm tự hào ấy giờ đây chỉ còn trong dĩ vãng, cả một rừng nghiến nguyên sinh bạt ngàn đã bị xóa sổ hoàn toàn.

Những chiếc thớt nghiến là một trong những nguyên nhân khiến rừng nghiến bị phá

Nếu như chỉ đứng ở trên đường nhìn lên thì rừng nghiến Mai Long có vẻ rất bình yên, nhưng khi luồn rừng chui vào mới thấy rừng nghiến bị tàn phá một cách nghiêm trọng. Rất nhiều cây nghiến có đường kính trên 1 m đã bị đốn hạ nằm trơ gốc với cành, lá vừa mới héo. Đáng ngại nhất là lâm tặc không chỉ chặt những cây nghiến to mà ngay cả những cây nhỏ chỉ 20 - 30 cm chúng cũng không tha. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, từ đầu năm 2010 đế nay tình trạng khai thác gỗ nghiến trái phép xảy ra nóng bỏng nhất là tại các xóm Khuổi Hẩu, Lũng Thích, xã Mai Long nhưng không được ngăn chặn kịp thời. Khi các cơ quan chức năng pháp hiện thì rừng nghiến gần như đã tan hoang. Chỉ tính riêng số gỗ nghiến mà lâm tặc chưa kịp mang đi do cơ quan chức năng kiểm đếm và thu giữ đã là 328 khối, khi bán đấu giá thu được gần 2 tỷ đồng. Có thời điểm toàn xã Mai Long có khoảng hơn 100 máy cưa lốc để phục vụ việc khai thác gỗ trái phép. Đối tượng phá rừng chủ yếu là người dân địa phương, họ thường tập chung theo nhóm và bố chí cả người canh gác để đối phó với lực lượng chức năng. Các đối tượng này thường chọn những địa bàn có nhiều nghiến nhưng xa khu dân cư để đốn hạ, cắt khúc hoặc xẻ thành tấm rồi tập kết vào một điểm và chờ đầu lậu đến thu mua.

Một điều làm chúng tôi hết sức khó hiểu là khi làm việc với ông Nguyễn Văn Ngân, Chủ tịch xã Mai Long, ông cho rằng xã đã làm hết trách nhiệm như đã tuyên truyền vận động đến người dân về chính sách bảo vệ rừng, đã làm quy ước hương ước trong thôn, xóm…Ông cho rằng do ý thức người dân chưa cao, cộng với địa hình rộng và hiểm trở nên khó quản lý. Còn khi được hỏi vậy trách nhiệm thuộc về ai thì lãnh đạo xã Mai Long lại cho rằng: Rừng thì đã giao cho xóm nên trách nhiệm phải thuộc về xóm và lực lượng kiểm lâm. Nhất là sự phối kết hợp giữa kiểm lâm và xã cũng chưa cao, khi có sự việc xảy ra cần phối hợp ngay thì kiểm lâm lại không có mặt.

Còn ông Nguyễn Hùng Quốc, Phó hạt trưởng Hạt kiểm lâm Nguyên Bình thì lại khẳng định: Đối với hạt kiểm lâm, trong thời gian qua đã cử cán bộ bán địa bàn chặt chẽ, phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, giáo dục, ngăn chặn và xử lý một số vụ vi phạm lâm luật. Theo luật định, chính quyền xã phải có trách nhiệm trong việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng tại địa phương. Tuy nhiên, còn nhiều xã ở Nguyên Bình chưa làm tốt công việc này. Còn về nguyên nhân rừng Mai Long bị tàn phá trên diện rộng thì ông Quốc lại cho rằng: Vì địa hình phức tạp và hiểm trở, trong khi toàn hạt chỉ có 8 cán bộ, mỗi cán bộ phải quản lý từ 2-3 xã nên không xuể.

Như vậy, có thể thấy xã thì đổ trách nhiệm cho kiểm lâm và lãnh đạo xóm, còn kiểm lâm lại lại cho rằng xã chưa có trách nhiệm trong việc bảo vệ rừng. Còn lực lượng chức năng của huyện chỉ biết sự việc khi người dân trong xã tự tố cáo nhau vì mâu thuẫn quyền lợi (người được làm và người không được làm). Điều đó chứng tỏ cả kiểm lâm và xã đều làm chưa hết trách nhiệm.
Ông Bế Xuân Tiến, Chủ tịch UBND huyện Nguyên Bình thì cho rằng: Trong những năm qua công tác quản lý và bảo vệ rừng luôn được huyện và các cấp ban ngành luôn chú trọng, với nhiều nỗ lực và kiên quyết xử lý nghiêm minh mọi trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, sự phối hợp giữa kiểm lâm và chính quyền xã còn chưa chặt chẽ và hiệu quả nên việc nắm tình hình xử lý còn chưa kịp thời. Trong thời gian tới huyện sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền đến người dân để người dân nâng cao ý thức bảo vệ rừng. Đồng thời tăng cường công tác kiểm tra giám sát và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm lâm luật.

Trên đường từ Mai Long ra thị xã Cao Bằng, bác chủ quán cơm ven đường thì đưa ra một ý kiến khiến chúng tôi ai cũng phải băn khoăn, đại ý là: Nếu dân đói thì đến cỏ mà bán được tiền thì họ cũng vặt sạch chứ đừng nói đến gỗ quý. Cái chính là phải tóm được những kẻ đầu nậu đứng đằng sau... Không có người mua thì ai còn chặt gỗ mà bán nữa. Nhưng quan trọng hơn, từ huyện Nguyên Bình ra đến ngoài thị xã chỉ duy nhất một con đường, nhưng biết bao xe gỗ vẫn đi ra một cách trót lọt thì có thể thấy rằng sự quản lý của cả tỉnh là lỏng lẻo chứ đâu phải chỉ riêng huyện Nguyên Bình.

Xem ra các cơ quan chức năng của huyện Nguyên Bình nói riêng và cả tỉnh Cao Bằng nói chung cần xem xét ý kiến này để có biện pháp hữu hiệu hơn trong công tác quản lý, bảo vệ rừng để sớm chấm dứt tình trạng chảy máu tài nguyên rừng như hiện nay./.

Minh - Hà