Hợp tác từ sức mạnh: Hoa Kỳ, Trung Quốc và biển Đông

Một bản báo cáo có tựa đề hợp tác từ sức mạnh: Hoa Kỳ, Trung Quốc và Biển Đông vừa được Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS) của Mỹ công bố sáng 10 tháng giêng năm 2012 tại Washington DC.


Bản đồ các căn cứ hải quân Hoa Kỳ tại buổi thảo luận bản báo cáo có tựa đề Hợp tác từ sức mạnh: Hoa Kỳ, Trung Quốc và Biển Đông hôm 10/1/2012 tại Washington DC./RFA photo

Tham vọng của TQ

Sự lớn mạnh về quốc phòng của Trung Quốc và tham vọng của nước này tại biển Đông đang khiến Hoa Kỳ và nhiều nước trong khu vực quan ngại. Điều này cũng sẽ được phản ánh trong chiến lược của Mỹ ở Biển Đông. Đây cũng là chủ đề của cuộc thảo luận hôm nay nhân dịp Trung Tâm An ninh Mỹ mới công bố bản báo cáo có tựa đề Hợp tác từ sức mạnh: Hoa Kỳ, Trung Quốc và biển Đông.

Ngay từ bài phát biểu quan trọng mở đầu buổi thảo luận, Đô đốc Jonathan Greenert, tư lệnh hành quân hải quân Hoa Kỳ đã khẳng định Hải quân Hoa Kỳ luôn coi trọng khu vực Tây Thái Bình Dương bao gồm biển Đông. Ông nói:

"Đây là khu vực hết sức quan trọng đối với Hoa Kỳ và hải quân Hoa kỳ không chỉ bây giờ mà từ hơn một thập niên trở lại đây bởi con đường thương mại. Các nền kinh tế lớn, 5 trong số 7 hiệp ước quân sự của Mỹ cũng ở khu vực này. Chúng ta cũng có 25 tàu chiến và 30,000 thủy thủ và gia đình tại khu vực này trong suốt một thập kỷ qua".


Đại sứ Singapore tại Hoa Kỳ, bà Chan Heng Chee cùng hai diễn giả tại buổi hội thảo. RFA photo

Việc duy trì sự có mặt của hải quân Hoa Kỳ tại khu vực tây Thái Bình Dương và biển Đông gắn liền với mối đe dọa tiềm tàng đến từ Trung Quốc như chính Đô đốc Greenert đề cập trong bài phát biểu của mình:

"Trong một thời gian dài sắp tới Trung Quốc sẽ có tiềm năng ảnh hưởng về kinh tế và an ninh không chỉ trong khu vực mà cả thế giới. Sức mạnh về kinh tế của họ đang lớn dần, họ có khả năng đang lớn dần trong khu vực mà trong một số tình huống nhất định, thì những khả năng này của Trung Quốc có thể hạn chế việc tiếp cận vào khu vực này của Mỹ."

Hiện tại Hải quân Hoa kỳ có 284 tàu chiến, con số này thấp hơn 600 tàu chiến dưới thời của tổng thống Ronald Reagan. Với những cắt giảm trong ngân sách quốc phòng gần đây của Hoa Kỳ và một số tàu chiến cũ sẽ không còn được sử dụng, con số tàu chiến của Mỹ có thể giảm xuống còn 250 tàu chiến hoặc thấp hơn thế trong tương lai. Đã có những lo ngại sự lớn mạnh của hải quân Trung Quốc và ảnh hưởng của nước này tại biển Đông, có thể làm suy yếu ảnh hưởng của Hoa Kỳ trong khu vực. Đô đốc Greenert trấn an:

"Đúng là con số tàu chiến là quan trọng nhưng theo tôi điều quan trọng là những tàu này ở đâu mới là vấn đề. Châu Á Thái Bình Dương đang và sẽ tiếp tục là khu vực quan tâm đầu tiên của Mỹ. Sự cắt giảm ngân sách quốc phòng Mỹ sẽ không ảnh hưởng đến những hoạt động của hải quân Mỹ ở Đông Á."

Trong một thời gian dài sắp tới Trung Quốc sẽ có tiềm năng ảnh hưởng về kinh tế và an ninh không chỉ trong khu vực mà cả thế giới.
Đô đốc Greenert

Trong bài phát biểu của mình, Đô đốc Greenert cũng nói đến những đồng minh quan trọng trong khu vực mà Mỹ hướng tới việc thắt chặt quan hệ thông qua các họat động hợp tác hải quân, bao gồm Nhật Bản, Nam Hàn, Úc, Singapore, Indonesia và Ấn Độ.

Riêng đối với Việt Nam, ông nhìn nhận đây là một mối hợp tác tương tác và thận trọng. Đô đốc Greenert cho biết phía Mỹ đang hướng tới những họat động tập trận chung về hải quân của hai nước.

Mục tiêu của Mỹ

Sau bài phát biểu của Đô đốc Greenert là buổi thảo luận với sự tham gia của Giám đốc Trung tâm chiến lược Mỹ mới là ông Richard Danzig, hai tác giả bản báo cáo là ông Patrick Cronin, Giám đốc chương trình an ninh châu Á Thái Bình dương của Trung tâm an ninh Mỹ mới, và ông Robert Kaplan. Tham gia buổi thảo luận còn có đại sứ Singapore tại Hoa Kỳ là bà Chan Heng Chee.

Nhiều câu hỏi được đưa ra liên quan đến báo cáo mới của Trung tâm An ninh Mỹ mới về chiến lược của Hoa Kỳ tại biển Đông, trong đó nhấn mạnh đến một khái niệm là hợp tác vượt trội.


Đô đốc Jonathan Greenert, tư lệnh hành quân hải quân Hoa Kỳ. RFA photo

Các tác giả của bản báo cáo cho rằng trong những thập niên tới, thách thức mà Hoa Kỳ phải đối mặt chính là làm cách nào để duy trì những quy tắc mang tính lịch sử về tự do hàng hải trong khi phải thích nghi với sự lớn mạnh của các quốc gia trong khu vực trong đó có Trung Quốc.

Để bảo vệ những quyền lợi của Mỹ và các đồng minh của Mỹ tại biển Đông, duy trì những quy tắc pháp lý lâu dài, các chuyên gia đưa ra 5 bước cơ bản mà những nhà làm chính sách của Mỹ nên xem xét bao gồm:

- Xây dựng hạm đội tàu chiến với 346 tàu thay vì con số 250 như dự kiến.
- Gia tăng mạng lưới các đối tác chiến lược của Mỹ theo kiểu trục bánh và căm xe giữa các đồng minh tại Đông Á với Hoa Kỳ. Xây dựng mối quan hệ đối tác mạnh mẽ hơn với các đồng minh của Mỹ tại Đông Nam Á phải là mục tiêu lâu dài của Mỹ.
- Tiếp tục duy trì hòa bình và anh ninh tại biển Đông phải là ưu tiên hàng đầu trong chính sách an ninh và ngoại giao của Mỹ, xây dựng các thể chế đa phương, tránh làm Trung Quốc tức giận.
- Thúc đẩy hợp tác kinh tế trong khu vực, tập trung vào thương mại.
- Và bước cuối cùng là phải có được một chính sách đúng về Trung Quốc bao gồm ngoại giao và kinh tế với sự hỗ trợ bởi lực lượng quốc phòng mạnh và một nền kinh tế phát triển.

Châu Á Thái Bình Dương đang và sẽ tiếp tục là khu vực quan tâm đầu tiên của Mỹ. Sự cắt giảm ngân sách quốc phòng Mỹ sẽ không ảnh hưởng đến những hoạt động của hải quân Mỹ ở Đông Á.
Đô đốc Greenert

Bản báo cáo mới của Trung Tâm an ninh Mỹ mới được công bố chỉ chưa đầy một tuần sau khi bộ quốc phòng Mỹ đưa ra bản hướng dẫn về chiến lược quốc phòng Mỹ trong đó nhấn mạnh đến tầm quan trọng của châu Á và nhìn nhận sự lớn mạnh của Trung Quốc là một mối nguy về an ninh cho Mỹ trong thế kỷ 21.

Vào thứ hai tuần này (02 tháng 01), Trung Quốc đã lên tiếng nói rằng bản chiến lược quốc phòng mới của Mỹ là không có căn cứ. Trung Quốc cũng kêu gọi phía Hoa Kỳ nên cẩn thận với việc sử dụng từ ngữ và hành động của mình.

Nhận xét về những lời nói này từ Trung Quốc, Đô đốc Greenert đã nói rất ngắn gọn ‘xin cảm ơn vì những lời khuyên này của quý vị’.

Việt Hà, phóng viên RFA

"Riêng đối với Việt Nam, ông nhìn nhận đây là một mối hợp tác tương tác và thận trọng."
Thận trọng = không tin được. Nó bám đít tàu, làm tiền đồn cho tàu cộng.