Hôm nay Iran công bố thành tựu hạt nhân mới

Một quan chức cấp cao của Iran hôm qua cho biết trên hãng thông tấn Nga rằng, Iran sẽ công bố thành tựu mới trong chương trình hạt nhân của nước này vào ngày hôm nay, khi Iran đưa nhiên liệu hạt nhân tự chế vào một lò phản ứng nghiên cứu tại Tehran.

Cơ sở hạt nhân dưới lòng đất của Iran được chụp từ vệ tinh. Hãng thông tấn RIA của Nga dẫn lời ông Ali Bagheri cho biết Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad sẽ tham dự sự kiện tại lò phản ứng. Lò phản ứng này sắp hết nhiên liệu hạt nhân Argentina cung cấp từ những năm 1990.

Động thái trên cho thấy các lệnh trừng phạt thêm không ngăn được Iran đạt được tiến bộ về kỹ thuật và càng làm cho tiếng nói của nước này có sức nặng hơn trong bất kỳ cuộc đàm phán nào nếu được nối lại với các cường quốc phương Tây.

Các nhà ngoại giao phương Tây trước đây cho rằng đôi khi Iran nói quá những thành tựu hạt nhân của mình, nhằm thách thức các cường quốc phương Tây vốn nghi ngờ Iran đang tìm cách phát triển bom nguyên tử - cáo buộc Iran luôn phủ nhận.

Bài viết trên hãng thông tấn RIA đã hé lộ vài chi tiết song hiện vẫn chưa rõ liệu tiến bộ mới này có liên quan đến tuyên bố vào tháng trước của Iran rằng nước này đã chế tạo và thử nghiệm các thanh nhiên liệu dùng cho các nhà máy điện hạt nhân hay không.

Hôm thứ bảy vừa qua Tổng thống Ahmadinejad cho biết Iran sẽ sớm công bố những tiến bộ mới trong chương trình hạt nhân của mình.

“Nhân tố nhiên liệu, lần đầu tiên được các nhà khoa học Iran chế tạo, sẽ được đưa vào lò phản ứng nghiên cứu ở Tehran, trong sự chứng kiến của Tổng thống”, ông Bagheri, phó thư ký Hội đồng an ninh quốc gia tối cao của Iran cho biết.

Mark Hibbs, chuyên gia về hạt nhân tại Carnegie Endowment for International Peace, lại cho rằng ông không tin tuyên bố của Iran chứng tỏ họ đã sản xuất hàng loạt nhiên liệu hạt nhân. “Chúng ta đang nói về sản xuất ở cấp độ phòng thí nghiệm của một nhân tố cho lò phản ứng”, ông cho hay.

Nhiên liệu đã qua sử dụng có thể tái xử lý để tạo pluton, chất có thể chế tạo bom. Song lo ngại của phương Tây về chương trình hạt nhân của Iran tập trung vào việc làm giàu urani, cũng có thể là nguồn chủ đạo của vũ khí hạt nhân nếu được tinh chế thêm.

Các cường quốc phương Tây lo ngại chương trình làm giàu urani của Iran là bình phong để phát triển các phương pháp xây dựng vũ khí hạt nhân. Những nghi ngờ này cũng được khẳng định trong báo cáo chi tiết của cơ quan thanh sát hạt nhân của Liên hợp quốc vào cuối năm ngoái.

Song phía Iran luôn khẳng định họ đang làm giàu urani để dùng cho mạng lưới các nhà máy điện hạt nhân đã được lên kế hoạch của mình. Lò phản ứng nghiên cứu ở Tehran đã tạo được các chất đồng vị y tế để chữa trị cho các bệnh nhân ung thư.

“Họ muốn chứng tỏ họ có chuyên môn kỹ thuật để làm chủ được chu trình nhiên liệu”, một nhà ngoại giao châu Âu tại Vienna nhận xét.

Hiện chưa có bình luận gì của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế, cơ quan theo dõi hạt nhân của Liên hợp quốc có trụ sở tại Vienna.

Năm 2010, Iran đã khiến phương Tây bất ngờ khi bắt đầu làm giàu urani tới độ tinh khiết 20%, tăng từ mức 3,5% thường thấy cho các nhà máy điện hạt nhân. Điều này đưa họ tiến gần hơn tới mức tinh chế 90% cần thiết để chế tạo vũ khí.

Iran cho biết họ buộc phải có bước tiến này để tạo nhiên liệu cho lò phản ứng nghiên cứu tại Tehran sau khi không đạt được thỏa thuận với phương Tây. “Nhằm cung cấp nhiên liệu cho lò phản ứng nghiên cứu tại Tehran, khi các nước phương Tây chưa sẵn sàng giúp đỡ chúng tôi, chúng tôi đã làm giàu urani ở cấp độ 20%”, RIA dẫn lời ông Bagheri cho biết.

Ông Hibbs cho rằng qua tuyên bố tự chế nhiên liệu Iran chứng tỏ với thế giới rằng chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích hòa bình.

Phan Anh

Theo Reuters