Chồng nghiện, vợ tâm thần, ai có quyền nuôi con?

Nuôi con, chăm sóc con khôn lớn đó là quyền và nghĩa vụ của những người làm bố làm mẹ và pháp luật cũng đã có những điều khoản cụ thể điều chỉnh. Tuy nhiên, cuộc sống luôn có những diễn biến ngoài dự liệu, thế nên có rất nhiều ông bố bà mẹ đã và đang trăn trở, băn khoăn với… quyền được nuôi con của mình.


Cứ nghĩ …đã sợ

Tìm đến Luật sư, chị Nguyễn Vân Anh ở thị trấn Văn Điển trình bày lý do vì sao không muốn để chồng nuôi con. Cách đây gần 4 năm, anh chị cưới nhau và hiện có một con gái hơn 3 tuổi. Chồng chị có công ăn việc làm ổn định, tính tình hiền lành; tuy nhiên, hai trong số những người bạn chơi thân với anh từ thời phổ thông lại mắc nghiện và đề đóm.

Hiểu biết pháp luật sẽ tránh được việc tranh chấp quyền nuôi con.

Lo lắng chồng bị ảnh hưởng, chị đã nhiều lần khuyên can chồng cảnh giác, chọn bạn mà chơi kẻo rồi “gần mực thì đen”, thế nhưng anh không nghe với lý do “việc ai người nấy làm, mình có phải trẻ con đâu mà a dua”.

Thế rồi, lời đồn thổi chồng nghiện và mải mê đề đóm đến tai chị, nhưng chị không tin cho đến khi tận mắt chứng kiến chồng phê thuốc trong nhà tắm gia đình. Đau đớn, chị khóc lóc khuyên can chồng, anh hứa hẹn đủ điều nhưng rồi vẫn chứng nào tật ấy, thậm chí tần suất sử dụng còn nhiều hơn. Không những anh không đưa lương cho vợ mà đồ đạc trong nhà cũng dần ra đi. Quá đau buồn, chị Vân Anh ôm con về ngoại và viết đơn ly hôn.

Biết vợ xin ly hôn, chồng chị Vân Anh ra tối hậu thư: Phải để anh ta nuôi con gái thì mới thuận tình ly hôn. Nhưng theo lời chị, “cứ nghĩ đến cảnh con gái mình sẽ được chồng nuôi tôi đã thấy sợ, vì sớm muộn gì sống với một người bố nghiện ngập đời nó sẽ chẳng ra gì”. Vì chưa thỏa thuận được chuyện nuôi con nên lá đơn ly hôn vẫn chưa được chị Vân Anh gửi ra tòa. Mới đây, nghe tin từ gia đình chồng biết chồng mình có ý định “cướp” con để giành quyền nuôi dưỡng, chị Vân Anh vội vàng tìm đến luật sư xin tư vấn.

Đau lòng lắm, nhưng …

Trong lá thư dài gửi Trung tân tư vấn hôn nhân và gia đình của Hội LHPN tỉnh V., anh Lâm Mai Dũng viết: “Vợ chồng chúng tôi có hai đứa con một trai một gái, đứa đầu được 10 tuổi, đứa thứ hai vừa tròn 36 tháng. Cách đây gần 2 năm, trên đường đi làm về, vợ tôi bị tai nạn giao thông và chấn thương sọ não.

Tuy không mất mạng nhưng kể từ lúc đó đầu óc cô ấy không bình thường và nhiều lúc mất kiểm soát về hành vi và lời nói. Có nhiều hôm đi làm về tôi thấy cô ấy xả nước đổ đầy nhà hoặc trói chân con vào giường để cho mát, để cho con khỏi hư theo lời giải thích của cô ấy. Tôi đã đưa vợ đi chữa trị nhiều nơi, bác sĩ nói bệnh này phải có thời gian, từ từ trí óc cô ấy sẽ ổn định trở lại.

Tuy nhiên, càng ngày bệnh của vợ tôi càng nặng hơn nên tôi đã quyết định xin ly hôn để đưa vợ về nhà ngoại có điều kiện chăm sóc tốt hơn và nhất là bảo toàn sự an toàn cho các con tôi. Tuy nhiên, khi biết chuyện, bố mẹ vợ tôi lên án tôi bạc nghĩa và nói rằng nếu tôi muốn giũ bỏ con gái họ thì phải từ bỏ quyền nuôi con, nếu không họ sẽ kiện đến cùng. Thật tâm tôi không phải là người vô tình như vậy, tước con khỏi mẹ nó tôi cũng đau lòng lắm nhưng đó là việc phải làm. Tôi phải làm thế nào bây giờ? Xin hãy cho tôi một lời khuyên”.

Quyền nuôi con là đương nhiên, nếu…

Trường hợp của chị Vân Anh, Luật sư Hoàng Tuấn Anh - Văn phòng luật Hoàng Kim - tư vấn, theo quy định tại Điều 90, 91 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000, trong trường hợp chồng chị không đồng ý ký vào đơn thì chị có thể làm đơn ly hôn theo yêu cầu của một bên và nộp hồ sơ cho tòa án nhân dân cấp quận huyện nơi hai vợ chồng đăng ký thường trú để được giải quyết.

Còn về vấn đề quyền nuôi con sau ly hôn, theo luật định (Điều 92 Luật HN&GĐ) chị Vân Anh và chồng có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; nếu không thoả thuận được thì Toà án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con.

Nếu như trước tòa chị Vân Anh chứng minh được chồng chị nghiện hút, không đủ khả năng và điều kiện để nuôi dưỡng con thì tòa án sẽ tuyên chị có quyền nuôi đứa con gái đồng thời yêu cầu chồng chị có nghĩa vụ cấp dưỡng hàng tháng cho con. Như vậy, việc cần làm của chị Vân Anh lúc này để chống lại âm mưu “cướp” con của chồng là chị phải nhanh chóng nộp đơn xin ly hôn ra tòa án, và thu thập đủ bằng chứng chứng minh chồng chị nghiện hút cũng như không hội đủ điều kiện để nuôi con trưởng thành.

Cũng tương tự, trường hợp của anh Lâm Mai Dũng, tư vấn viên của Trung tâm tư vấn đã mời anh đến và giải thích các quy định của pháp luật hôn nhân gia đình trong trường hợp cụ thể của gia đình anh. Theo đó, anh Dũng có quyền ly hôn. Khi nộp đơn xin ly hôn nếu anh làm thủ tục tuyên bố vợ mình là người mất năng lực hành vi dân sự, thì anh Dũng sẽ vừa là nguyên đơn vừa là người giám hộ cho vợ trong vụ án ly hôn. Khi thụ lý đơn tòa án sẽ đưa ra xét xử chứ không hòa giải.

Khi xét xử về vấn đề chia tài sản chung, tòa sẽ giải quyết theo nguyên tắc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hai đứa con chưa thành niên và người vợ mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình (Điều 95 Luật HN&GĐ). Về quyền nuôi con, khi anh Dũng làm thủ tục tuyên bố vợ mình là người mất năng lực hành vi dân sự thì để đảm bảo quyền lợi của những đứa trẻ, anh Dũng sẽ là người được quyền nuôi con.

Dương Nhi