Kìm cương lạm phát, kinh tế đình trệ

Năm nay, lạm phát 1 con số là nằm trong tầm tay, song đi cùng với nó là kinh tế suy giảm, sản xuất gặp khó, là tồn kho tăng cao, tiêu thụ chậm. Vấn đề đặt ra là, cứu nền kinh tế, cứu doanh nghiệp bằng cách nới lỏng chính sách hay tiếp tục thắt chặt để kiềm chế lạm phát?

Để tái cơ cấu nền kinh tế, điều kiện tiền đề là phải ổn định kinh tế vĩ mô. Song, khi vẫn còn loay hoay với bài toán lạm phát - tăng trưởng, thì xem ra, câu chuyện cải cách sẽ không dễ dàng.

Việt Nam đã xuất siêu 220 triệu USD trong quý I/2012, trong khi cùng kỳ năm ngoái, lại nhập siêu tới 3 tỉ USD. Không biết nên buồn hay nên vui với con số ấy? Lẽ thường, khi cán cân thương mại chênh lệch theo hướng có lợi hơn cho chiều xuất, thì nên vui mới phải.

Song dường như, ngay cả Thứ trưởng thường trực Bộ Kế hoạch và Đầu tư Cao Viết Sinh, người luôn đau đáu với tỉ lệ nhập siêu quá lớn của Việt Nam thời gian qua, mặc dù cho rằng, đó là một kết quả “ấn tượng”, nhưng cũng không khỏi băn khoăn khi một số mặt hàng nhập khẩu giảm mạnh.

“Nhập khẩu nguyên liệu sản xuất giảm mạnh như vậy, thì những quý tới sản xuất sẽ ra sao, tăng trưởng kinh tế sẽ thế nào? Nên giữ nhập siêu ở mức bao nhiêu là hợp lý?”, Thứ trưởng Sinh đã tham vấn ý kiến của các chuyên gia kinh tế như vậy.

Kiểm soát chặt lạm phát rất dễ làm suy giảm hoạt động sản xuất Ảnh: Hồng Thúy

Song, câu chuyện hiện thời - nghĩa là trong ngắn hạn - của nền kinh tế Việt Nam không chỉ dừng ở một câu hỏi như vậy, mà còn ở chỗ phải giải quyết mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng ra sao? Lạm phát bao nhiêu là đủ và tăng trưởng thế nào là hợp lý, bởi chỉ cần 1 điểm phần trăm tăng trưởng mất đi, sẽ kéo theo đó là mất việc làm và ảnh hưởng đến an sinh xã hội.

Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng sau 3 tháng đầu năm chỉ dừng ở con số 2,55% và đó là một trong những lý do để các chuyên gia kinh tế cho rằng, lạm phát năm nay sẽ ít có cơ hội để vọt lên 2 con số, thậm chí còn có thể ở mức thấp (khoảng 6-7%).

Song theo ông Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, không nên kéo lạm phát xuống thấp như vậy, bởi như thế sẽ rất nguy hiểm cho nền kinh tế. Lý do là vì, đi cùng với kìm cương lạm phát, sẽ là tiếp tục các chính sách thắt chặt và điều này, sẽ gây khó khăn cho hệ thống doanh nghiệp, cho toàn nền kinh tế.

“Năm ngoái, chúng ta đã có một cú phanh quá gấp, khi tăng trưởng dư nợ tín dụng chỉ là 13,24%, trong khi mức trung bình của 5 năm trước là 33%, nên đã tác động trầm trọng đến nền kinh tế. Doanh nghiệp không chỉ gặp khó khăn vì lãi suất cao, mà còn vì đã quá yếu sau mấy năm chịu tác động của khủng hoảng, nên không thể hấp thụ được vốn”, ông Ngoạn nói và bày tỏ sự quan ngại rằng, năm nay, tăng trưởng kinh tế sẽ khó đạt mục tiêu đề ra.

“Ngay cả con số 5,5 - 5,9% mà chúng tôi dự báo cách đây ít lâu cũng khó có khả năng đạt được. Có ý kiến cho rằng, dù quý I, tăng trưởng GDP chỉ là 4%, song sang quý II, sẽ đạt được khoảng 5,7 - 5,9%, nhưng lịch sử nền kinh tế Việt Nam, chưa bao giờ có mức tăng trưởng vượt trội như vậy sau một quý”, ông Ngoạn phân tích và nêu tới 5 dấu hiệu để khẳng định, nền kinh tế đang bị đình trệ. Đó là sản xuất sụt giảm, hàng tồn kho cao; vốn đầu tư giảm sút; tiêu dùng tăng rất thấp; tạo việc làm mới thấp và tính theo số thuế thu được, thì cả sản lượng và doanh thu của doanh nghiệp đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái.

Có cùng quan điểm, chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng chưa bao giờ nền kinh tế khó khăn đến thế. “Kịch bản đang lặp lại quá nhanh, nhưng năm nay, thậm chí còn khó hơn, bởi cầu của nền kinh tế xuống rất nhanh. Diễn biến này trái với năm 2009, lúc đó tiêu dùng còn khá xêng xang. Cái gốc của vấn đề chính là vì năm 2011, chúng ta đã siết tín dụng quá mạnh, khiến một nền kinh tế quen sống bằng máu tín dụng như Việt Nam khựng lại”, ông Ánh nhận định.

Câu chuyện dường như khá rõ, lạm phát 1 con số là nằm trong tầm tay, song đi cùng với nó, là kinh tế suy giảm, là sản xuất gặp khó, là tồn kho tăng cao, tiêu thụ chậm. Vấn đề đặt ra là, cứu nền kinh tế, cứu doanh nghiệp bằng cách nới lỏng chính sách hay tiếp tục thắt chặt để kiềm chế lạm phát?

Đã có không ít đề xuất về các giải pháp để thoát khỏi tình trạng đình trệ hiện nay. Song vấn đề quan trọng là, theo Thứ trưởng Cao Viết Sinh, phải hỗ trợ doanh nghiệp làm sao để không ảnh hưởng tới quá trình tái cơ cấu, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. “Doanh nghiệp yếu, không có năng lực mà vẫn được cứu để tồn tại, thì không thể tái cơ cấu”, Thứ trưởng Sinh nói.

Trên một khía cạnh khác, theo ông Đào Văn Hùng, Học viện Chính sách và Phát triển, ngay từ bây giờ, phải lo cho điều hành cho vĩ mô tổng thể năm 2013, chứ nếu không, rất có thể, một chu kỳ khác lại lặp lại. “Dấu hiệu cải cách kinh tế vĩ mô quá chậm chạp. Chúng ta đang kiểm soát được lạm phát, nhưng lại để xảy ra các vấn đề về suy giảm sản xuất. Phải làm sao để nền kinh tế thực sự ổn định và phát triển bền vững hơn, chứ không chỉ là chạy theo các vấn đề trong ngắn hạn”, ông Hùng nói.

Cái ổn định và bền vững hơn mà ông Hùng nói, đó chính là việc tái cơ cấu nền kinh tế, mà Chính phủ đang quyết tâm thực hiện. Song, khi mà ngay cả Đề án Tái cơ cấu kinh tế, đang được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cũng chưa tìm được yếu tố cốt lõi nhất, căn cơ nhất để thực hiện tiến trình quan trọng này, thì xem ra, câu chuyện cải cách kinh tế sẽ không hề dễ dàng.

Theo Báo Đầu tư