Lựa chọn cho an ninh quốc gia?

Quyết tâm phát triển vũ khí hạt nhân của người Ấn

Rất nhiều quốc gia trên thế giới coi vũ khí hạt nhân là một tấm khiên bảo vệ đất nước trước những mối đe doạ ngoại bang, Ấn Độ cũng không ngoại lệ.

Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc đã mang lại rất nhiều điều mới mẻ cho toàn nhân loại: tái cơ cấu quốc gia, sự thay đổi trong mối quan hệ quốc tế, việc xuất hiện của những kỹ thuật mới… Trong giai đoạn từ năm 1945 đến 1947 đã có 3 sự kiện diễn ra, khiến hiểm hoạ hạt nhân trở nên thường trực tại khu vực Nam Á .

Ngược dòng lịch sử

Sự kiện quan trọng nhất và là động lực chính cho chương trình hạt nhân của Ấn Độ là việc nước Anh Ấn bị phân tách làm đôi, thành 2 quốc gia Ấn Độ và Pakitstan vào ngày 14-15/8/1947. Những mâu thuẫn luôn thường trực giữa 2 cộng đồng bùng phát thành những cuộc chiến tranh trên quy mô lớn, buộc cả 2 bên nghĩ tới một giải pháp tự phòng vệ - và chỉ có vũ khí hạt nhân mới thực sự là quân bài chiến lược, giữ 2 nước ở thế cân bằng.

Những tranh chấp về vấn đề lãnh thổ khi làm “láng giềng” với Trung Quốc tại biên giới phía Bắc cũng là động lực cho chương trình hạt nhân Ấn Độ. Cuộc chiến Trung - Ấn năm 1962 chứng minh, ngoài bản thân mình, Ấn Độ không thể dựa vào ai, cũng như Ấn có một mối đe doạ thường trực bên hông.

Một lý do được ít người quan tâm nhưng lại luôn “sôi trong máu” người Ấn Độ, đó là việc Liên Hợp Quốc lựa chọn thành viên thường trực của Hôị đồng Bảo an năm 1945 và từ đó đến nay không hề thay đổi. Với số dân tương đương, với cùng diện tích đất đai, cùng trình độ phát triển kinh tế, nhưng Ấn Độ bị gạt “ra rìa”, trong khi Trung Quốc lại được lựa chọn.

Không còn sự lựa chọn nào khác để chứng minh sức mạnh của mình, Ấn Độ “tìm sự công bằng” bằng việc phát triển vũ khí hạt nhân, như lời của người sáng lập chương trình này Raj Ramanna thì: “Với chúng tôi, điều đó (phát triển vũ khí hạt nhân) là vấn đề uy tín. Và chỉ khi làm được điều đó thì mới công bằng với quá khứ của cha ông”.

Vì những lý do trên mà dù hiện nay đã là một trong những nước có nền kinh tế khá lớn, là nước đông dân nhất nhì thế giới, Ấn Độ vẫn kiên quyết trở thành thành viên của câu lạc bộ hạt nhân thế giới.

“Không là nước đầu tiên sử dụng vũ khí nguyên tử”

Ấn Độ bắt đầu những nỗ lực đầu tiên trong việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ hạt nhân khá sớm.

Nhà bác học Homi Jehangir Bhabha đã thành lập viện nghiên cứu hạt nhân vào năm 1944, 3 năm trước khi Ấn Độ giành độc lập.

Đến tháng 12/1945, Viện nghiên cứu căn bản Tata được thành lập và sau khi thông qua đạo luật Năng lượng nguyên tử vào 15/4/1948, Viện Năng lượng nguyên tử Ấn Độ được hình thành.

Thủ tướng Ấn Độ lúc đó tuyên bố: “Chúng tôi phát triển năng lượng hạt nhân không vì mục đích chiến tranh, mà vì mục đích hoà bình. Nhưng nếu bị buộc phải sử dụng nó vì mục đích nào khác thì chúng tôi cũng sẽ dùng”.


Nhà bác học Homi Jehangir Bhabha (phải)-người khởi xướng chương trình hạt nhân Ấn Độ bên cạnh Thủ tướng Ấn Độ lúc đó là ông Jawaharlal Nehru.

Năm 1954, sở năng lượng nguyên tử được thành lập, đánh dấu bước ngoặt trong quá trình phát triển năng lực vũ khí hạt nhân của Ấn Độ.

Chương trình hạt nhân của nước này có những bước phát triển nhanh chóng. Chỉ trong vòng 2 năm từ 1954 đến 1956, ngân sách dành cho năng lượng hạt nhân đã tăng 12 lần. Đến năm 1958, Sở năng lượng nguyên tử đã chiếm 1/3 ngân sách nghiên cứu của Ấn Độ.

Năm 1955, lò phản ứng thử nghiệm đầu tiên của Ấn Độ, lò Apsara với công suất 1 MW đã được xây dựng với sự giúp đỡ của Anh. Sau 1 năm đàm phán, Ấn Độ đã có được lò phản ứng thử nghiệm nước nặng cỡ nhỏ 40 MWt Cirus từ Canada.

Tháng 9/1955, với chương trình “nguyên tử vì hoà bình”, Mỹ đồng ý cung cấp cho Ấn Độ 21 tấn nước nặng để vận hành lò Cirus.

Thay vì sử dụng nhiên liệu từ Canada, Ấn Độ đã xây dựng kế hoạch tự sản xuất uranium để có thể hoàn toàn kiểm soát được việc sản xuất pluton. Kế hoạch này, dưới sự chủ trì của nhà khoa học Brahm Prakash đã phát triển được những công nghệ cần thiết để sản xuất ra nhiên liệu thiết yếu cho lò phản ứng.

Theo một số nguồn tin, lò phản ứng Cirus được xây dựng với ý định sản xuất pluton dùng làm vũ khí. Nó quá lớn khi dùng cho mục đích nghiên cứu bởi có thể sản xuất đủ pluton cho 1 đến 2 quả bom nguyên tử trong 1 năm.


Cirus-nơi sản xuất hơn một nửa lượng pluton làm giàu trong kho dự trữ của Ấn Độ.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng Ấn Độ cố tình xây dựng lò phản ứng hạt nhân này nhằm đáp ứng nhu cầu vũ khí hạt nhân của mình.

Là một quốc gia giàu tài nguyên về thorium-1, nguyên liệu cần thiết cho lò phản ứng tái sinh nhưng lại thiếu về uranium, vì vậy ngay từ đầu Ấn Độ đã chú trọng đến việc tái sử dụng nguyên liệu.

Năm 1958, Thủ tướng Nehru thông qua dự án Phoenix nhằm xây dựng nhà máy hạt nhân có công suất 20 tấn nhiên liệu/năm để có thể đáp ứng được nhu cầu hoạt động của Cirus. Nhà máy hạt nhân này được xây dựng dựa trên chương trình Purex và với sự giúp đỡ của công ty Vitro International của Mỹ.

Theo Tập san của các nhà khoa học nguyên tử, Ấn Độ bắt đầu phát triển vũ khí nhiệt hạch từ những năm 1980.

Năm 1989, trong một bản điều trần trước Uỷ ban các vấn đề Thượng viện, giám đốc CIA, William H. Webster cho biết: “Các chứng cứ đều chỉ ra rằng Ấn Độ đang quan tâm đế năng lực vũ khí nhiệt hạch”. Họ đang làm sạch lithi, sản xuất triti và tách đồng vị lithi. Ấn Độ cũng đã thu được berili làm sạch từ Tây Đức".

Dù đã đạt được nhiều thành tựu về hạt nhân nhưng chính quyền Ấn Độ vẫn tuyên bố chính sách “không là nước đầu tiên sử dụng vũ khí nguyên tử” và xây dựng học thuyết “ngăn chặn ở mức tối thiểu”, tuy không loại trừ khả năng dùng vũ khí hạt nhân cho mục đích trả đũa.

Hiền Thảo
theo đv