Tháng Tư về, ḷng người lại xôn xao kư ức của ngày tháng cũ.
H́nh ảnh của những đoàn tàu đi tản từ miền Trung vào Phú Quốc, h́nh ảnh của đoàn người di tản từ Ban Mê Thuộc về Sài G̣n, h́nh ảnh của đường phố Sài G̣n trong ngày thay đổi lịch sử, dường như không thể nào nhạt nḥa trong tiềm thức những người đă trải qua thời khắc đó, cho dù đă 37 năm trôi qua.
Mời quư thính giả nghe câu chuyện của một số người dân Little Saigon, có người từng ở Phú Quốc, có người ở Ban Mê Thuộc, có người ở Sài G̣n, kể về những hồi ức của họ trước và ngay sau ngày 30 tháng 4 năm 1975 tại nơi họ sống ngày ấy, qua loạt bài phóng sự của thông tín viên Ngọc Lan.
Ngày cuối cùng của tháng Tư đă không trôi qua nhẹ nhàng như bao ngày tháng khác.
Ngày cuối cùng của tháng Tư vẫn hay lôi tuột kư ức người Little Saigon về một thời điểm, một thời khắc, đă xa lắm rồi, đă lâu lắm rồi nhưng vẫn không sao quên được dù cái nh́n của ngày hôm nay về ngày hôm xưa, của 37 năm trước, đă b́nh tĩnh và lắng đọng hơn.
1975-Tháng Tư đầy biến động
Dân chúng quá sợ, đă bỏ chạy khi thấy các đơn vị quân đội rút khỏi Huế. Photo by Trần Khiêm.
Bà Xuân Trần, người phụ nữ gần 70 tuổi, sống ngay khu Little Saigon từ năm 1993, cho biết thời điểm tháng 4, 1975, bà cùng gia đ́nh đang sống ở đảo Phú Quốc, nơi chồng bà, một người lính hải quân, đang làm việc. Tại đây, những ngày trước 30 tháng 4, bà Xuân có dịp chứng kiến những chiếc tàu đưa người di tản từ miền Trung vào Phú Quốc, chứng kiến cảnh người di tản bị đói khát, chết chóc, bị cướp bóc thảm thương, tội nghiệp.
Bà Xuân kể lại trong sự xúc động:
“Chưa tới ngày 30 tháng 4, những người di tản từ Đà Nẵng, Nha Trang, Qui Nhơn, họ đổ xô ra ngoài Phú Quốc, nghĩa là đông lắm. Người dân Phú Quốc nấu cháo, nấu thức ăn, nước uống cho vô từng bịch ni long đem tới đó để đứng trên cầu tàu, ai lên th́ đưa mỗi người một bịch. Nhưng có người lên cầm được cái bịch đồ ăn rồi th́ người ta nói ‘con ơi sao con không sống để mà con uống, con chết rồi!’ Thảm lắm! Thảm thật là thảm!”
Với ông Dân Huỳnh, hiện đang sống tại thành phố Garden Grove, th́ những ngày trước tháng 4 lịch sử cũng là những ngày tháng không quên với người thanh niên Sài G̣n mười tám đôi mươi khi đó.
Chưa tới ngày 30 tháng 4, những người di tản từ Đà Nẵng, Nha Trang, Qui Nhơn, họ đổ xô ra ngoài Phú Quốc, nghĩa là đông lắm.
Bà Xuân Trần
Ông Dân Huỳnh hồi tưởng lại những ngày tháng đó:
“Từ năm 1973, lúc 16 tuổi, đang là học sinh trường Hồ Ngọc Cẩn, tôi đă ở trong phong trào liên đoàn thanh niên học sinh sinh viên Gia Định. Phong trào đó rất dữ dội và mạnh mẽ trong chiến tranh. Tuy nhiên, ngay trong nội bộ đă chia 3 phe rơ rệt. Đó là phe trung lập, quốc gia, và cộng sản. Tôi là người trung lập, lúc đó gọi là thành phần thứ ba.
Khoảng 10 ngày trước 30 tháng 4, có 2 người trong liên đoàn, mà tôi c̣n nhớ là anh Công và anh Thắng, hai người đó đứng về phe cộng sản và thực sự lộ rơ bộ mặt của họ. Họ đă đến nhà t́m tôi, khi đó tôi đang học lớp 12, các anh đă thuyết phục tôi đứng về phía họ, và đưa tôi một cọc truyền đơn để đi rải dưới đường phố, để kêu gọi lính VNCH và nhân dân tự vệ bỏ súng, nhưng tôi đă từ chối, v́ tôi không nghĩ là họ cùng quan điểm xă hội với tôi.
T́nh h́nh xă hội càng lúc càng hoang mang, rối ren, từ giữa tháng 4 là chẳng c̣n ai muốn đến trường nữa hết bởi c̣n tâm trí đâu mà chúng tôi học nữa. Những người trong liên đoàn cũng vậy. Họ ră hết và mạnh đường ai nấy đi thôi.”
Chuyến di tản kinh hoàng
Cuộc triệt thoái của quân đội VNCH và dân chúng ra khỏi Huế. Dân và quân, người theo xe, kẻ đi bộ, vượt đèo Hải Vân hướng về Đà Nẳng. Ảnh của cựu phóng viên ABC, Trần Khiêm.
Trong khi đó, bà Hạnh Phan, hiện đang là cư dân thành phố Garden Grove, vào thời điểm ấy mới 23 tuổi, đang là một cô giáo trẻ t́nh nguyện lên dạy học tại Pleiku, đă trải qua một cuộc di tản “khốc liệt” kéo dài ‘cả tháng trời” để về Sài G̣n.
Bà Hạnh nhớ lại, “Từ giữa tháng Ba, t́nh h́nh đă bắt đầu hỗn độn, có người đă di tản. Nhiều gia đ́nh học tṛ cũng rủ đi, nhưng theo lời người hiệu trưởng, tôi vẫn ở lại bám trường, lúc đó ḿnh trẻ mà nên rất lư tưởng, nghe kêu ở lại là ḿnh ở lại.”
Cho đến một ngày gần cuối tháng 3, cô giáo trẻ đến trường, nhưng trường “không có một bóng người, ông hiệu trưởng cũng đă bỏ chạy từ hồi nào.” Cô chua chát.
Quay trở về nhà trọ, cũng là lúc có lệnh di tản toàn tỉnh, “thế là tôi cũng như mọi người cùng đổ ra đường, chỉ một bộ đồ trên ḿnh, ḥa vào ḍng người ùn ùn chạy trên tỉnh lộ 3 ‘Bảy Kép’ về hướng Tuy Ḥa.” Bà Hạnh kể tiếp.
đoàn người di tản đông không thể tưởng, ḿnh cứ chạy đến đâu th́ người dân từ nơi đó lại tháp tùng vô và cứ thế mà chạy.
Bà Hạnh Phan
Trong kư ức cô giáo Hạnh Phan, “đoàn người di tản đông không thể tưởng, ḿnh cứ chạy đến đâu th́ người dân từ nơi đó lại tháp tùng vô và cứ thế mà chạy.”
Một tháng trong rừng, “hỗn quân hỗn quan.”
Đói khát
Cướp bóc
Hăm hiếp
Chết chóc
Và cả những h́nh ảnh không thể nào quên.
“Có những người di tản bằng xe Honda. Họ chạy đến khi hết xăng th́ vứt bỏ xe lại. Không biết bao nhiêu là xe, tôi chỉ biết những chiếc Honda bị xe công binh đi trước mở đường cán lên bẹp lép, và chồng dày lên nhau từng lớp. Trông rất đáng sợ.”
Quá sợ cảnh tàn sát của cộng sản trong trận Tết Mậu Thân, người dân bỏ nhà cửa, ruộng đất gồng gánh theo đoàn quân di tản. Photo by Trần Khiêm.
Lại có lúc, những chiếc máy bay “hai chong chóng” đáp xuống để xe nhà binh chạy lên, người di tản cũng ùa chạy lên. Máy bay nhắm không thể chứa nổi, cất cánh, chao nghiêng, và người ta từ máy bay rớt xuống…
Bà lại nhớ khi phải qua sông, công binh đi trước bắt cầu, nhưng cầu vừa giăng xong th́ lại bị Việt Cộng bắn đứt, dân đành đu ḿnh theo xe lội nước qua sông…
Bà Hạnh kể, như thể h́nh ảnh của 36 năm trước đang hiển hiện trước mắt.
Bà Hạnh không nhớ ḿnh đă làm sao để có thể tồn tại trong suốt cả tháng trời di tản trong rừng như thế. Cứ đi, cứ chạy. Lúc bằng chân, khi leo lên xe, đủ loại xe, xe nào ngang qua cho nhảy lên th́ ḿnh cứ lên.
Không c̣n biết sợ. Không c̣n biết lo. Không c̣n cảm xúc.“Tôi c̣n không thể nào nhớ ḿnh có hành kinh hay không nữa. Kinh khủng quá!” bà Hạnh lắc đầu như muốn xua đi kư ức.
Ṛng ră một tháng trời, bà Hạnh Phan cũng đă đặt chân đến Sài G̣n 4 ngày trước khi ḷng người ghi nhận một sự thay đổi lớn.
Ngọc Lan, thông tín viên RFA
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Người Việt Little Saigon và kư ức tháng 4 (Phần 1)
