Khả năng ‘đảo chính cung đình’ đang đến gần ở Syria

Khi con số người chết lên tới hơn 17.000 và đào ngũ đã xảy ra ở cấp thân cận với Tổng thống Assad, một cuộc "đảo chính cung đình" có nhiều khả năng sắp xảy ra.

Hai vụ đào tẩu gần đây nhất - một đại sứ Syria tại Iraq và một vị tướng người Sunni xuất thân từ một gia đình danh giá - có thể không mang lại sự kết thúc của chế độ Assad, nhưng lại là những nhân vật đào tẩu cấp cao nhất cho đến nay và báo trước những điều còn tồi tệ hơn.

Nhà lãnh đạo Syria tiếp theo? Ảnh BBC News

Chuẩn tướng Manaf Tlas, trốn đến Pháp thông qua Thổ Nhĩ Kỳ tuần trước, đã được nhiều phần tử đối lập ca ngợi như một nhà lãnh đạo Syria tiếp theo. Ông này xuất thân từ một gia đình Hồi giáo Sunni có ảnh hưởng nhất trong chế độ hiện nay. Trong nhiều thập kỷ, cha ông từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng và đã có công củng cố sự cai trị của gia tộc Assad. Không những thế, Chuẩn tướng Manaf Tlas lại không hề tham gia vụ đàn áp đẫm máu hiện nay và có thể nhận được sự tín nhiệm của quân nổi dậy, đặc biệt là những người Hồi giáo Sunni vốn chiếm đa số ở Syria.

Hơn nữa, có vẻ như ông vẫn còn có sự hậu thuẫn của chính quyền hiện hành. Nếu không, làm thế nào mà ông đưa được cả gia đình rời Damascus sang Thổ Nhĩ Kỳ, rồi qua Pháp, một cách bình an vô sự. Một người quen của tướng Manaf Tlas nhận xét: “Không một ai cản trở ông ấy ra đi và cũng không có ai bảo ông ta ở lại”.

Sự đào tẩu của Chuẩn tướng Manaf Tlas xem ra khá phù hợp với các giả thiết của giới ngoại giao và quân sự về Syria. Nó cũng làm nổi bật một động lực quan trọng khác trong chế độ Syria, một động lực có thể dẫn đến một cuộc đảo chính cung đình trong tương lai gần.

Về phần mình, Tổng thống Syria Bashar al-Assad có lẽ cũng đã ngộ ra rằng ông ta không thể bám lấy quyền lực mãi mãi.

Từ lâu, hãng phân tích tình báo Stratfor của Mỹ đã cho rằng tất cả các cường quốc nước ngoài can dự vào cuộc khủng hoảng Syria - bao gồm Mỹ, Saudi Arabia, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và Nga - hiện đang tìm kiếm một nhân vật thế thích hợp để thay thế Tổng thống Assad. Điều này có thể là sự đồn đoán vào thời điểm hiện tại, nhưng nó không phải là không thể xảy ra, khi sự hiện diện quân sự mạnh mẽ của Nga và Iran ở Syria (chưa kể đến sự tập trung binh lực của phương Tây sát biên giới) cuối cùng sẽ làm tăng áp lực buộc Tổng thống Assad ra đi và thay vào đó là một nhà lãnh đạo mới được các bên chấp nhận.

Trong một phân tích gần đây, hãng Stratfor viết: “Chế độ Assad hiện giống như một khối băng đang tan. Cốt lõi Alawite của khối băng này vẫn còn nguyên vẹn vì những người thiểu số này lo ngại hậu quả của việc mất quyền lãnh đạo vào tay người Sunni vốn chiếm đa số. Hiện chưa có các vụ đào tẩu hàng loạt, ảnh hưởng xấu đến việc chỉ huy và kiểm soát trong quân đội và báo hiệu khối băng này đang tan rã. Nhưng mạng lưới bảo trợ của người Hồi giáo Sunni bao quanh cái lõi Alawite đang dần dần tan chảy. Càng tan chảy, khối băng này càng trở nên mỏng manh và khiến cho cái lõi Alawite cũng bị dần tan biến. Đến lúc đó, chế độ Assad sẽ phải đối mặt với một cuộc đảo chính cung đình”.

Bất chấp việc đang “khua gươm, gióng trống” hiện nay, phương Tây cùng các thế lực đồng minh ở Trung Đông, đang tìm kiếm một nhân vật thay thế Tổng thống Assad và chỉ giới hạn hoạt động trong khuôn khổ bí mật hỗ trợ cho phiến quân. Tuy nhiên, nếu tình hình Syria sa vào hỗn loạn như ở Bosnia trước đây, một cuộc can thiệp quân sự lật đổ chế độ Assad là khó có thể tránh khỏi. Cuộc can thiệp này có sứ mệnh chính trị là nhằm cô lập Iran.

Không phải ngẫu nhiên mà Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton nhấn mạnh rằng nếu các cường quốc không sớm đạt được một sự thỏa hiệp, chiến dịch quân sự có thể sớm trở thành một sự lựa chọn ưa thích.

Minh Bích (theo Asia Times Online)