Vì sao Trung Quốc truy tố vợ Bạc Hy Lai vào thời điểm này?

Quyết định truy tố vợ chính trị gia “ngã ngựa” Bạc Hy Lai vì tội giết người, theo giới phân tích, là thể hiện quyết tâm của lãnh đạo đảng Trung Quốc, muốn đặt kết thúc vụ bê bối phủ bóng xuống cơ quan này trước cuộc chuyển giao quyền lực vào cuối năm.

Ông Bạc Hy Lai và vợ Cốc Khai Lai.

Trung Quốc hôm qua 26/7 tuyên bố vợ ông Bạc Hy Lai, bà Cốc Khai Lai và một phụ tá của họ đã bị buộc tội đầu độc doanh nhân Anh Neil Heywood, người được phát hiện chết trong phòng khách sạn ở thành phố Trùng Khánh, tây nam Trung Quốc vào tháng 11 năm ngoái.

Đây là diễn biến mới nhất trong vụ bê bối đã “quật ngã” một trong những nhà lãnh đạo chính trị cấp cao nhất của Trung Quốc và theo giới phân tích nó cũng phơi bày chia rẽ sâu sắc ở trong nội bộ Đảng Cộng Sản Trung Quốc ngay trước thềm cuộc chuyển giao lãnh đạo một thập niên mới diễn ra một lần vào cuối năm nay.

Ông Bạc, con trai của một nhà cách mạng đáng kính, đã gây được tiếng vang khắp nước trong cuộc truy quét gắt gao các phần tử tội phạm ở Trùng Khánh và chiến dịch “hồng vệ binh”, được truyền lửa bằng bài hát quần chúng dưới thời Mao Trạch Đông. Ông cũng được cho là có tham vọng gia nhập vào bộ chính trị, cơ quan gồm 9 thành viên cấp cao trong đảng Cộng sản Trung Quốc.

Số phận ông Bạc Hy Lai đã được định đoạt?

Giới phân tích cho rằng tuyên bố truy tố ngày hôm qua cho thấy ban lãnh đạo cấp cao của đảng Cộng sản Trung Quốc đang mong muốn giải quyết dứt điểm vụ Bạc Hy Lai trước khi một ban lãnh đạo mới được bầu vào cuối năm nay. Và đây cũng là chỉ dấu cho thấy đã họ đã đạt được nhất trí về số phận của ông Bạc.

“Sẽ không có thêm ngạc nhiên nào nữa. Họ đang cố gắng chuyển hướng tập trung sang bà Cốc Khai Lai, vì vậy rất có khả năng ông Bạc Hy Lai sẽ không bị xử mạnh tay”, Willy Lam, một chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Trung Quốc của Hồng Kông cho hay. “Đây là điều quan trọng cho sự đoàn kết trong đảng, vì sự hòa thuận trước đại hội đảng”.

Rất nhiều học giả cho rằng thông báo truy tố cho thấy ông Bạc, người đang bị Đảng Cộng sản Trung Quốc điều tra vì “vi phạm quy định của đảng” – cụm từ thường được quy là tham nhũng, sẽ được tha bổng trước các cáo buộc hình sự.

Các học giả cũng cho rằng đây rất có thể là kết quả của một thỏa thuận giữa các phe phái bên trong đảng trước đại hội, thời điểm những quan chức cấp cao nhất của Trung Quốc sẽ chuyển giao các vị trí trong đảng của họ cho một thế hệ lãnh đạo mới.

“Với những vụ việc như thế này được đem gia giải quyết vào thời điểm hiện nay, tôi cho rằng sẽ có một cuộc “lèo lái” xuôi chèo tới đại hội đảng lần thứ 18”, chuyên gia quan hệ quốc tế Đại học Boston, Mỹ, ông Joseph Fewsmith bình luận.

“Có thể sẽ có một số ngã giá thêm, nhưng hầu hết đã xong xuôi”.

Ông Bạc không liên quan gì đến vụ việc của vợ?

Joseph Cheng, nhà phân tích chính trị tại Đại học Thành phố Hồng K ông, cho biết quyết định của Đảng Cộng sản Trung Quốc là để thể hiện một mặt trận thống nhất trước cuộc chuyển giao quyền lực. Tức là vụ xét xử bà Cốc sẽ “chứng tỏ rằng vụ việc không có liên quan gì đến ông Bạc Hy Lai”.

“Tôi cho rằng với giới chức trách, những cân nhắc chính trị sẽ quan trọng hơn so với việc đảm bảo một phiên tòa công bằng”, ông bình luận thêm.

Tuyên bố truy tố vào ngày hôm qua do Tân Hoa xã đăng tải cho biết đã có bằng chứng “không thể chối cãi và cắc chắn” cho thấy bà Cốc đã đầu độc ông Heywood, sau khi ông này đe dọa con trai bà, sau một vụ tranh cãi vì “những lợi ích kinh tế”.

Doanh nhân người Anh này được biết đã có mối quan hệ làm ăn với ông Bạc và vợ từ nhiều năm trước đó.

Báo chí nhà nước Trung Quốc cũng nhấn mạnh vụ ông Bạc Hy Lai bị cách chức cùng phiên tòa xét xử bà Cốc là bằng chứng cho thấy không một lãnh đạo nào thoát khỏi trừng phạt nếu làm sai.

Bài xã luận bằng cả tiếng Anh và Trung trên tờ Thời báo Hoàn cầu vào ngày hôm nay cho hay phiên tòa sẽ là phép thử “xem liệu nguyên tắc tất cả mọi người đều công bằng trước pháp luật có thực sự đứng vững được hay không”.

Bắc Kinh cũng bị London gây áp lực để đảm bảo công lý được thực thi khi công dân Anh bị sát hại.

Tuy nhiên, giới phân tích khẳng định lời lẽ trong tuyên bố trên Tân Hoa xã cho thấy bà Cốc chắc chắn đã được khẳng định phạm tội. Nếu bị kết tội giết người, bà phải đối mặt với án tử hình, mặc dù án này thường được giảm trong trường hợp bị cáo là những nhân vật cao cấp.

Hiện chưa rõ khi nào phiên tòa sẽ được tiến hành ở thành phố Hợp Phì, miền đông Trung Quốc. Tuy nhiên các chuyên gia trong đó có cả ông Cheng ở Trường đại học thành phố Hồng Kông, cho biết nhiều khả năng sẽ vào tháng tới.

“Ban lãnh đạo muốn giải quyết vụ việc một cách công khai, nhằm đối phó với áp lực trong đảng cũng như trong dân trước đại hội đảng”, ông nhận định.

Phan Anh

Theo AFP