Leo thang ở biển Đông, Trung Quốc khiến quốc tế lo ngại

(ĐVO) Các hành động đơn phương ở Biển Đông gần đây của Trung Quốc khiến dư luận quốc tế e ngại.

Mỹ, Nhật cùng chỉ trích Trung Quốc

Gần đây, Trung Quốc liên tiếp có các hành động nhằm phô trương sức mạnh quân sự đối với các nước láng giềng có tranh chấp chủ quyền trên biển. Trước động thái này, trong Sách trắng quốc phòng 2012 công bố ngày 31/7, Nhật Bản tuyên bố nước này hết sức lo ngại trước hành động gia tăng hiện diện hải quân trên Thái Bình Dương và tăng cường xây dựng quân đội của Trung Quốc.

“Các hoạt động của hải quân Trung Quốc tiến vào Thái Bình Dương đang trở thành thường xuyên”, Sách trắng quốc phòng Nhật Bản 2012 viết. Nhật Bản cũng bày tỏ quan ngại về việc Trung Quốc “tự coi Biển Đông là của mình” khi thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa”, bầu hội đồng nhân dân và quyết định cho quân đồn trú ở đây.

Đây là lần đầu tiên Nhật Bản dành tới hơn 20 trang trên tổng số 488 trang để nói về “mối lo ngại” Trung Quốc, kể từ khi nước này ra Sách trắng quốc phòng năm 2008. Trước đó, Tokyo chỉ dùng từ “quan tâm” khi đề cập đến các hoạt động của quân đội Trung Quốc.

Nhật Bản và Trung Quốc cũng đang có những tranh chấp chủ quyền đối với quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) trên biển Hoa Đông. Tình hình căng thẳng xung quanh tranh chấp giữa hai nước đối với quần đảo này đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Mới đây, các tàu ngư chính của Trung Quốc đã xâm phạm lãnh hải Nhật Bản gần quần đảo Senkaku trong hai ngày liên tục.

Nghị quyết mang số hiệu S.Res.524 do thượng nghị sĩ John Kerry và một số thượng nghị sĩ Mỹ giới thiệu, lên án các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông. Ảnh: Guardian.

Trong khi đó, sáng 3/8 theo giờ Việt Nam, Thượng viện Mỹ đã chính thức thông qua Nghị quyết mang số hiệu S.Res.524 về tình hình Biển Đông nhằm thể hiện phản ứng trước những động thái mới đây của Trung Quốc. Nghị quyết này gồm cả 3 điểm với nội dung lên án các hành động đơn phương gần đây của Trung Quốc.

Sau khi liệt kê một loạt các hành động gần đây của Trung Quốc như: nâng cấp quản lý Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng nước phụ cận lên thành phố cấp huyện; bổ nhiệm lãnh đạo thành phố để kiểm soát hành chính đối với hơn 200 đảo, bãi cát, đá ngầm và vùng nước 2 triệu km2; Quân ủy Trung ương Trung Quốc quyết định triển khai lính đồn trú tới khu vực này, bản Nghị quyết của Thượng viện Mỹ khẳng định những bước đi này trái với những nguyên tắc đã được thỏa thuận liên quan đến việc giải quyết tranh chấp và cản trở biện pháp hòa bình giải quyền tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Thời gian gần đây, nhiều quan chức ngoại giao và quân sự của Mỹ cũng đã lên tiếng chỉ trích các hành động gây leo thang căng thẳng và nguy cơ xung đột quân sự của Trung Quốc tại Biển Đông.

Cần kiềm chế

Một bài phân tích đăng trên Wall Street Journal của Mỹ viết Trung Quốc đang ngày càng “hung hăng” và Mỹ cần phải có động thái kiềm chế nhằm tạo niềm tin ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

“Hành động đồn trú và triển khai lực lượng quân sự vĩnh viễn của Bắc Kinh ở Biển Đông là một thách thức lớn đối với những bên đang tìm kiếm giải pháp ngoại giao… Đây là minh chứng phản bác lại những lập luận cho rằng sự phát triển quân sự của Trung Quốc trong những thập kỷ gần đây là không mang tính đe dọa và đó chỉ là hành động tự nhiên của một cường quốc đang nổi lên”, bài báo phân tích.

Theo nhận định của bài báo này, bước đi đầu tiên mà Washington cần làm là đe dọa cắt đứt đối thoại quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc cho đến khi có được câu trả lời về quy mô của việc đồn trú này của Trung Quốc. Nếu Trung Quốc tiếp tục gia tăng quy mô đơn vị đồn trú của mình và tiếp tục hăm dọa các nước láng giềng, trong thời gian tới Mỹ cần cân nhắc hoãn cuộc Đối thoại Kinh tế và An ninh hàng năm. Tiếp đến, Washington cũng cần đưa ra một kế hoạch cụ thể nhằm cung cấp thông tin tình báo và viện trợ quân sự cho các quốc gia đang bị đe dọa bởi sự hiện diện quân sự của Trung Quốc.

Trung Quốc ngang ngược xua tàu cá đánh bắt trái phép ở Biển Đông.

Trong bài viết đăng trên website của Viện Nghiên cứu và phân tích quốc phòng ở Ấn Độ hôm 30/7, nhà ngoại giao Ấn Độ RS. Kalha đã điểm lại chuỗi những hành động gây hấn gần đây của Trung Quốc, từ việc thành lập thành phố Tam Sa đến việc cử quân đồn trú tại đây, và chỉ ra rằng Trung Quốc sẽ cực kỳ khó khăn để có thể bảo đảm an ninh cho lực lượng đồn trú.

“Vẫn chưa quá muộn để Trung Quốc nhận ra hành động điên rồ của họ và rút khỏi những hòn đảo không có người ở và tìm kiếm một giải pháp hòa bình theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS)”, ông Kalha cảnh báo.

Trước đó, nhà nghiên cứu Michael Richardson, một học giả có uy tín thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, cũng chỉ đích danh chính sách “ngoại giao pháo hạm” của Trung Quốc sau khi điểm lại các hoạt động gây hấn, bao gồm việc mời thầu thăm dò dầu khí phi pháp tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cử đội tàu cá có quy mô lớn bất thường đến quần đảo Trường Sa của Việt Nam và đặt các tàu hải quân trong trạng thái ứng chiến ở biển Đông.

Ông Richardson khẳng định những hành động của Trung Quốc đã đi ngược lại với những cam kết của Bắc Kinh về việc không theo đuổi bá quyền và kêu gọi: “Điều mà biển Đông cần là một giai đoạn hạ nhiệt, trong đó các nước tranh chấp tránh đối đầu và cân nhắc cách giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, dựa theo luật pháp quốc tế”.

Duy Minh