EuroCham: 'Cải cách đúng, VN sẽ phục hồi'

Phòng Thương Mại Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) vừa đưa ra công bố đầu tháng Tám về môi trường kinh doanh tại Việt Nam, trong đó chỉ số BCI cho thấy Việt Nam bị tụt xuống dưới mức trung bình lần đầu tiên qua hai năm trở lại đây.

Viết tắt của Business Climate Index, tức ‘Chỉ số môi trường kinh doanh’, BCI là chỉ số đánh giá mức độ tự tin vào môi trường đầu tư của các công ty Châu Âu đóng tại Việt Nam.

Chỉ số BCI của Việt Nam đang ở mức thấp nhất từ trước đến giờ. Nguồn: Eurochamber

BBC ngày 8/8 đã có cuộc phỏng vấn với ông Jan Wiehler, giám đốc điều hành lĩnh vực dịch vụ của Eurocham để tìm hiểu vấn đề.

Jan Wiehler: Ý tưởng đằng sau chỉ số này, đó là môi trường đầu tư của Việt Nam được đánh giá qua nhiều thông số và dữ liệu kinh tế khác nhau, tuy nhiên khi hỏi một doanh nghiệp về những thông số, đôi lúc câu trả lời nhận được không phải là tốt nhất.

Chỉ số BCI đơn thuần dựa vào kết quả của hai câu hỏi khảo sát chính, đó là doanh nghiệp đánh giá tình hình kinh doanh của mình như thế nào và hướng đi trong tương lai của họ ra sao.

Hai câu hỏi trên tuy là khá đơn giản nhưng giúp chúng tôi có được nền móng cho những phân tích chuyên sâu hơn.

Thông số BCI không nhất thiết biến chuyển cùng các thông số kinh tế, mà chỉ đơn thuần phản ánh tâm lí của các doanh nghiệp Châu Âu về môi trường kinh doanh tại Việt Nam qua hoạt động kinh doanh thường nhật của họ.

Kết quả khảo sát doanh nghiệp của EuroCham

Khi được hỏi về việc sử dụng vốn trong tương lai của doanh nghiệp:
32% sẽ tăng vốn đầu tư tại VN
33% sẽ giảm đầu tư vốn tại VN.
22% sẽ "giảm đầu tư đáng kể"
Khi được hỏi về môi trường đầu tư tại Việt Nam:
1% cho là xuất sắc
29% đánh giá tốt
30% đánh giá trung bình
40% đánh giá kém và rất kém.

BBC:Theo báo cáo mới nhất của EuroCham, chỉ số BCI của Việt Nam đã sụt giảm xuống mức 48 trên 100 điểm, tụt 8 điểm từ Quý trước đó, và 31 điểm so với đầu năm 2011. Ông có thể cho biết những nguyên nhân chính cho sự tụt hạng này ?

Trong quá khứ, thông số BCI thường tụt hạng khi doanh nghiệp lo lắng về lạm phát và quản lí vĩ mô tại Việt Nam, vốn là hai chủ đề lớn nhất vào năm 2011.
Tất nhiên, cả hai vấn đề nói trên đã dịu đi khá nhiều tuy nhiên vẫn để lại những dư âm nhất định và duy trì tâm lí lo âu trong giới đầu tư.
Một điều ảnh hưởng chỉ số BCI rất lớn, đó là quan ngại của các doanh nghiệp về hoạt động kinh doanh thường nhật khi các đơn đặt hàng toàn cầu nói chung và từ Châu Âu nói riêng đều suy giảm hơn rất nhiều so với trước đây.
Các vấn đề về cơ sở hạ tầng cũng như điện và đường xá cũng như các gánh nặng vì thủ tục hành chính rườm rà phức tạp cũng là các vấn đề lâu tồn tại lâu năm.
Một số những cải cách cơ cấu cần thiết mà rất nhiều người mong đợi đã hoàn toàn không diễn ra cũng ảnh hưởng đến tâm lí nhà đầu tư.

BBC:Có đến 53% các doanh nghiệp nói rằng họ sẽ giảm vốn đầu tư tại Việt Nam, 70% đánh giá môi trường kinh doanh tại Việt Nam từ ‘trung bình’ tới ‘rất kém’ và chỉ 1% đánh giá là ‘rất tốt’. Các doanh nghiệp này nằm trong lĩnh vực nào, thưa ông ?

Công cuộc cải tổ chung của chính phủ vẫn thiếu đi những cải cách quan trọng cần thiết

Một câu hỏi rất hay và cũng rất khó trả lời; bởi vì cuộc khảo sát này được tiến hành trên cơ sở “ẩn danh”, ngoại trừ các tập đoàn lớn từ Châu Âu trong khối thành viên của chúng tôi nằm dưới diện ưu tiên phải phỏng vấn trực tiếp.
Phần lớn các thành viên trong khối các doanh nghiệp Châu Âu mà chúng tôi khảo sát nằm trong lĩnh vực dịch vụ và sản xuất.
Tuy nhiên có một điều rõ ràng rằng, các con số nói trên phản ánh một thực trạng đáng lo ngại vì cách đây hai năm khi chúng tôi mới bắt đầu khảo sát, hầu hết các doanh nghiệp đều đánh giá tình trạng kinh doanh là ‘tốt’ và ‘rất tốt’; rất ít doanh nghiệp đánh giá ‘trung bình’ và hiếm khi có ‘yếu kém’.

BBC:Ông đánh giá thế nào về những giải pháp hiện thời của chính phủ Việt Nam trong việc tái khẳng định môi trường đầu tư?

Tôi nghĩ rằng trước mắt những giải pháp hiện tại là những bước đi đầu đúng hướng.
Điều mà chúng tôi hi vọng, đó là những giải pháp này sẽ sớm có những tác động tích cực đủ lớn lên thị trường để khu vực tư doanh của Châu Âu tại Việt Nam chú ý đến."Những yếu tố cơ bản khiến Việt Nam là một vị trí chiến lược để đầu tư vẫn tồn tại rất mạnh"


Vấn đề lớn nhất đối với các doanh nghiệp đó là lạm phát đã được kiềm chế đáng kể, mặc dù tâm lí lo ngại của thị trường vẫn còn rất lớn với vấn đề này.
Nỗ lực ổn định kinh tế vĩ mô của chính phủ Việt Nam là rõ ràng, nhưng đây không phải là một điều có thể mang lại kết quả trong chốc lát nên doanh nghiệp sẽ phải đợi một thời gian trước khi bất kì sự thay đổi rõ rệt nào xuất hiện.
Tuy nhiên, các vấn đề về cơ sở hạ tầng cũng như thủ tục pháp lí là các vấn đề vẫn bị các nhà đầu tư nước ngoài cho rằng không hề được giải quyết qua nhiều năm.
Một số những cải cách cần thiết rất quan trọng cũng đang vắng mặt trong công cuộc cải cách chung.

BBC:Ông có tin rằng các nhà đầu tư sẽ lại hướng về Việt Nam?

Từ góc nhìn của chúng tôi tại EuroCham, những yếu tố cơ bản khiến Việt Nam là một vị trí chiến lược để đầu tư vẫn tồn tại rất mạnh và đầu tư tại Việt Nam vẫn là một sự lựa chọn hợp lí trên nhiều khía cạnh.
Cũng nên nhớ rằng những suy giảm của sự hấp dẫn đối với môi trường đầu tư Việt Nam từ góc nhìn của doanh nghiệp trong thời gian vừa qua, không những bắt nguồn từ những nguyên nhân tôi đã nói phía trên, mà còn bắt nguồn từ một bối cảnh u ám của kinh tế toàn cầu.
Điều khác biệt ở thời điểm hiện tại so với bốn năm trước đó là trong sự suy thoái của kinh tế toàn cầu, giới đầu tư trở nên thận trọng hơn trước các khoản đầu tư ra nước ngoài.
Các cải cách cần phải được thực hiện để tăng sự cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực, bởi vì hiện tại sự chú ý của giới đầu tư đang hướng về Indonesia và gần đây nhất là Miến Điện trong khu vực Châu Á.
Tuy nhiên nếu các vấn đề cần thiết được giải quyết và khả năng cạnh tranh được củng cố, tôi tin rằng các nguồn đầu tư sẽ quay trở lại Việt Nam.

BBCNews