Biến đổi khí hậu: Những nguy cơ và thảm họa khôn lường

Nếu thế giới không hành động khẩn cấp, nhiệt độ toàn cầu có thể nóng thêm 4 độ C trong thế kỷ 21 và dẫn đến những hậu quả thảm khốc khôn lường

Hành tinh xanh đang kêu cứu. Ảnh icjproject.org

Theo Ngân hàng Thế giới, nếu thế giới không có những hành động khẩn cấp, nhiệt độ Trái đất có thể nóng thêm 4 độ C trong thế kỷ 21, kéo theo hậu quả tàn khốc với các khu vực ven biển và người nghèo.

Để đối phó nguy cơ nhãn tiền này, theo VOV, gần 200 quốc gia trên thế giới đang tụ hội ở Doha để tham dự Hội nghị biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc lần thứ 18 (COP 18) khai mạc ngày 26/11/2012.

Chương trình nghị sự của hội nghị năm nay tập trung thảo luận khung pháp lý mới nhằm giảm lượng phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, trong đó có mục tiêu làm thế nào để gia hạn Nghị định thư Kyoto về biến đổi khí hậu sẽ hết hiệu lực trong năm nay.

Liệu COP 18 có đạt được một thỏa thuận quốc tế mới, cho phép hạn chế nhiệt độ gia tăng trên hành tinh hay không ?

“Báo động đỏ” khắp nơi

Các nhà khoa học cảnh báo nếu mức độ khí gây hiệu ứng nhà kính tiếp tục tăng, nhiệt độ Trái đất sẽ tăng cao tới mức khiến các khối băng vĩnh cửu tan chảy, làm mực nước biển dâng cao thêm nhiều mét.

Biến đổi khí hậu có thể khiến cho mực nước biển dâng cao thêm nhiều mét.

Ảnh environmental-auditing.org

Theo RFI, hai ngày trước lễ khai mạc Hội nghị biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc lần thứ 18 tại Doha (Qatar), Le Figaro đăng bài “Khí hậu: Các tín hiệu báo động khắp nơi đều đỏ”.

Bài viết trên Le Figaro mở đầu với lời phát biểu ngắn của Tổng thống Mỹ Barack Obama ngay sau khi tái đắc cử: “Chúng ta không muốn con cháu chúng ta phải sống trong một thế giới bị đe dọa bởi việc trái đất bị hâm nóng”, trong bối cảnh nước Mỹ vừa trải qua nhiều thiên tai gây thiệt hại nặng nề như cháy rừng, bão lốc... Tuy nhiên Le Figaro đặt câu hỏi: Liệu việc Mỹ quan tâm trở lại đến cuộc chiến chống biến đổi khí hậu có thể thúc đẩy thương thuyết quốc tế hay không?

Từ khắp nơi, tín hiệu báo động đỏ dồn dập gửi về: từ Châu Âu, Ngân hàng Thế giới, Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc, từ các nhà khoa học… Các báo động nhắc nhở rằng nếu chúng ta không kiên quyết giảm lượng khí gây hiệu ứng nhà kính (khí CO2 hay methane), nhiệt độ trái đất sẽ tăng lên rất nhanh, nhanh hơn nhiều so với dự kiến.

Hiện tại, công cụ duy nhất của quốc tế về mặt pháp lý để giới hạn khí thải gây hiệu ứng nhà kính là Nghị định thư Kyoto, sẽ mãn hạn vào cuối năm nay. Tuy nhiên, Nhật Bản, Canada và Nga đã cho biết sẽ không ký tiếp cho việc triển hạn chế tài pháp lý này. Chỉ có Châu Âu, Australia, Thụy Sĩ và Na Uy là sẵn sàng, trong khi tất cả khối các nước này chỉ chịu trách nhiệm có 15% lượng khí thải toàn cầu.

Hội nghị Doha sẽ được coi là thành công, nếu như nó thực hiện được các bước tiến đầu tiên hướng về một thỏa ước mới toàn cầu chống biến đổi khí hậu, định hình vào năm 2015 và có hiệu lực từ năm 2020. Khuôn khổ pháp lý của thỏa ước và sự chia sẻ trách nhiệm giữa các quốc gia là hai vấn đề chủ yếu của các đàm phán tại Doha.

Nhà kinh tế học Nicholas Stern nhấn mạnh: “Việc giảm bớt lượng khí thải mang lại các cơ hội lớn cho sự tăng trưởng…. thúc đẩy một thời kỳ đầy sáng tạo và đổi mới của cuộc cách mạng công nghiệp, đóng góp mạnh mẽ cho sự phát triển của các nước nghèo”.

Về chủ đề này, tờ La Croix có loạt bài giới thiệu để hiểu về Hội nghị biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc ở Doha. La Croix nhấn mạnh đến mong muốn của Châu Âu đạt được một thỏa ước mang tính ràng buộc, với sự tham gia của các nước thuộc nhóm “đang phát triển” hay “đang trỗi dậy”. Đây là điều khó khăn, vì Trung Quốc và Mỹ - hai nước gây ô nhiễm chính - cho đến nay vẫn không muốn tham gia.

Hơn 2/3 diện tích rừng trên thế giới có nguy cơ bị hủy diệt

Cũng liên quan đến biến đổi khí hậu, Le Monde có bài: “Hai phần ba cây cối trên thế giới có nguy cơ bị hủy diệt”, với nhận định “lá phổi của hành tinh” dễ bị tổn thương hơn nhiều trước các biến đổi khí hậu so với các dự đoán khoa học.

Kết luận gây chấn động kể trên rút ra từ một nghiên cứu khoa học đầu tiên về hiện tượng này trên quy mô toàn cầu. Nghiên cứu do Viện Nông học Pháp tiến hành, cùng với các đại học Western Sydney (Australia) và Ulm (Đức), được công bố trên tạp chí khoa học Nature (đưa lên mạng ngày 21/11), cho thấy « sức khỏe

Nhà nghiên cứu Hervé Cochard, Viện Nông học Pháp tóm lại tình trạng sức khỏe đáng lo ngại này như sau: “Tất cả cây cối và tất cả rừng trên trái đất liên tục sống trong tình trạng đe dọa bị kiệt nước. Cần phải có một sự phối hợp toàn cầu để có giải pháp cho các hệ sinh thái đang bị khô kiệt”.

Điều chủ yếu được các nhà nghiên cứu làm sáng tỏ trong nghiên cứu này là hiện tượng nghẽn mạch của nhựa cây. Trong trường hợp khô hạn, để chống lại việc thiếu nước, cây buộc phải gia tăng tốc độ bơm nhựa ra các cành. Tốc độ bơm nhựa càng cao, thì càng có nhiều nguy cơ xuất hiện các bóng khí trong “hệ thống mao mạch” của cây. Sự hình thành các bóng khí cản trở sự lưu thông của nhựa cây. Nghiên cứu cho thấy, các cánh rừng khác nhau trên Trái đất đều ở gần “giới hạn của sự chịu đựng”.


Nhiệt độ nóng lên cũng khiến cây khép lại các lỗ khí, để tránh mất nước. Cũng vì thế mà cây không còn hút được CO2 và quá trình quang hợp bị ức chế, cản trở việc tạo ra dưỡng chất nuôi cây. Cây buộc phải hút kiệt những chất dự trữ cho đến khi kiệt sức. Quá trình hủy diệt của cây còn bị gia tăng bởi sự tấn công của các loài ký sinh….

Hiển nhiên là cây cối có khả năng thích nghi với việc khí hậu nóng lên. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, 40% nhóm các cây rộng lá đã vượt quá mức chịu đựng thông thường và chỉ có 6% các cây có lá hình kim là còn có thể chịu đựng được việc nhiệt độ tăng lên. Cây lá rộng và cây có lá hình kim là hai nhóm cây chủ yếu trên trái đất.

Theo Le Monde, phát hiện bất ngờ gây ngạc nhiên này dẫn đến việc phải xem xét lại các kịch bản về những thảm họa có thể xảy ra, mà cho đến nay vốn chưa được giới khoa học tính đến. Việc cây cối chết đi nhanh hơn tốc độ dự kiến là một mối đe dọa mới, cực kỳ nghiêm trọng và chủ yếu do biến đổi khí hậu gây ra.

Minh Châu (tổng hợp)