Chỉ một cây dương liễu mà hai gia đ́nh phải kiện cáo đến bốn năm mới ngă ngũ. Kỳ quặc là Ṭa án phải “làm lễ” khai quật gốc cây lên t́m chứng cứ….để “giám định” gốc tích.
Kiện v́ danh dự
Ông Nguyễn Ngọc Nga (59 tuổi, ở khối phố An Hà Nam, phường An Phú, TP.Tam Kỳ, Quảng Nam), người thắng kiện khẳng định: “Vợ chồng tôi kiện vợ chồng ông Nguyễn Mân (89 tuổi, hàng xóm) ra TAND TP.Tam Kỳ đ̣i lại cây dương liễu là kiện v́ danh dự của cả gia đ́nh. Kiện cáo kéo dài từ năm 2009 đến nay mới đ̣i lại được danh dự cho gia đ́nh”.
 |
Gốc cây dương liễu được TAND TP.Tam Kỳ khai quật lên t́m chứng cứ để phân xử. |
Năm 1976, vợ chồng ông Nga trồng nhiều cây dương liễu xung quanh nhà, nhưng chỉ c̣n lại một duy nhất. Trải qua bao băo táp mưa nắng nó mới đứng vững vươn ḿnh lên cao như vậy. Để quản lư và làm dấu cây dương liễu, vợ chồng ông Nga phải đi nhặt từng ông táo cũ, b́nh vôi cũ và ḷ nấu trấu cũ bỏ xung quanh gốc cây rồi phả đất lên để không cho người xấu đến chặt phá cây.
“Do túng tiền nên ngày 20/1/2009, vợ chồng tôi kêu ông Sơn đến bán cây dương liễu này lấy tiền. Bất ngờ ông Nguyễn Mân chạy ra ngăn cản ôm cây dương liễu không cho chặt cây. Ông Mân cho rằng, đây là cây của ḿnh”, ông Nga kể lại.
Từ đó cuộc tranh chấp cây dương liễu giữa hai gia đ́nh chỉ cách nhau cái hàng rào khoảng 50m xảy ra quyết liệt. T́m mọi cách, chạy hết đầu đường cuối xóm để kêu gọi người dân làm chứng cây dương liễu là của ḿnh. UBND phường An Phú phải vào cuộc mời hai gia đ́nh lên ḥa giải. Cha con ông Mân đồng ư sung công quỹ và kư vào biên bản, c̣n gia đ́nh ông Nga cương quyết không.
Thế nhưng, biên bản sung công quỹ mà cha con ông Mân kư chưa ráo mực. Bất ngờ vài ngày sau, canh gia đ́nh ông Nga đi ăn giỗ ở xa hết, ông Mân chỉ đạo con trai là Nguyễn Ḥa vác cưa ra đốn hạ cây dương liễu ngă xuống đất, rồi cưa ra 13 đoạn khác nhau để chở về.
Con trai ông Nga nhớ lại: “Cả nhà đi ăn giỗ ở xa nhưng thấy không yên nên nhờ hàng xóm ḍm ngó động tĩnh của cha con ông Mân. Sau đó, người dân báo tin là cây dương liễu đang tranh chấp bị gia cha con ông Mân đốn hạ rồi. Nghe vậy, cha con tôi phải chạy về kéo ra ngăn cản không cho gia đ́nh ông Mân chở cây dương liễu về nhà. Trong lúc giằng co có người ôm gốc dương liễu, người ôm mấy đoạn cây dương liễu bị cưa ra, người ôm lá, người ôm nhánh, cành xô qua kéo lại một hồi”.
Ông Mân cho rằng, cây dương liễu này được ông trồng thời dân công nhưng lại không nhớ rơ năm nào và không biết cây dương liễu được bao nhiêu tuổi.
“Lúc ḥa giải đồng ư sung công quỹ nhưng khi về nhà nghĩ lại, cây dương liễu là của ḿnh, ḿnh có quyền sử dụng nên bảo con trai là Nguyễn Ḥa mang cưa, rựa ra đốn cây dương liễu chở về nhà”, ông Mân bày tỏ.
Ông Nga kể: “Ngang nhiên chặt cây dương liễu xong, cha con ông Mân thách đố gia đ́nh tôi có giỏi th́ đi kiện xem ai ở không đi giải quyết cái cây dương liễu. Bức xúc việc gia đ́nh bị xúc phạm danh dự nên gia đ́nh quyết kiện đến cùng để đ̣i lại danh dự. Vậy là hành tŕnh kiện đ̣i lại cây dương liễu đến bốn năm sau mới ngă ngủ”.
Sau đó, cây dương liễu bị cưa ra 13 đoạn được giao cho gia đ́nh ông Mân bảo quản để chờ phân giải. Cơ quan chức năng giao cho gia đ́nh ông Mân chở 13 đoạn gỗ của cây dương liễu về nhà bảo quản, nhưng bỏ ngoài mưa nắng nên chất lượng chỉ c̣n có 30%, khối lượng gỗ được định giá là 0,7958m3 với số tiền là 405.900 đồng.
Khai quật gốc cây để t́m chứng cứ!
Ngày 29/9/2011, TAND TP.Tam Kỳ đưa vụ án kiện “Tranh chấp quyền sở hữu về tài sản” là cây dương liễu ra xét xử sơ thẩm. Ông Nga yêu cầu “khai quật” gốc cây dương liễu lên để khẳng định cây dương liễu là của ḿnh. V́ gia đ́nh ông đă làm dấu dưới gốc cây bằng ông táo, b́nh vôi và ḷ nấu trấu cũ.
 |
Ông Nguyễn Mân năm nay gần 90 tuổi đă đeo vụ kiện cây dương liễu bốn năm dài. |
Sau đó, TAND TP.Tam Kỳ đă “làm lễ” “khai quật” gốc cây dương liễu có một không hai trước sự chứng kiến của hai gia đ́nh, chính quyền và người dân xung quanh. Ông Nga cam đoan: Khi đào xung quanh gốc cây dương liễu tranh chấp, nếu có b́nh vôi, ông táo và ḷ nấu trấu (phải có ít nhất là hai trong ba loại trên), nhưng phải có rễ cây dương liễu bu xung quanh, đó là cây dương liễu do ông Nga trồng. Nếu không đúng như thế, cây dương liễu thuộc quyền sở hữu của ông Mân.
Tuy nhiên, khi “khai quật” các đương sự bổ sung thêm: “Chỉ thống nhất “khai quật” gốc cây dương liễu trong phạm vi bán kính 1,5m tính từ tim cây dương liễu ra xung quanh”.
Kết quả khai quật được Ṭa sơ thẩm công nhận: “Quá tŕnh “khai quật” trong phạm vi bán kính 1,5m (xung quanh gốc cây dương liễu) cũng đă thu được 12 mănh sành ông táo, b́nh vôi và ḷ nấu trấu bể. Ngoài phạm vi bán kính 1,5m (xung quanh gốc cây dương liễu) cũng thu được 9 mănh sành ông táo, b́nh vôi và ḷ nấu trấu bể và cũng có b́nh vôi c̣n nguyên”.
Các nhân chứng cũng xác nhận cây dương liễu là của ông Nga. Thế nhưng, Ṭa sơ thẩm lại bác đơn khởi kiện của vợ chồng ông Nga và cho rằng cây dương liễu là của ông Mân. Gia đ́nh ông Nga phải đóng án phí 200.000 đồng.
Không chấp nhận Ṭa sơ thẩm tuyên giao cây dương liễu cho ông Mân sử dụng. Gia đ́nh ông Nga quyết kháng án đến cùng để đ̣i lại danh dự và đ̣i lại cây dương liễu của ḿnh.
Sau đó, TAND tỉnh Quảng Nam xử phúc thẩm. Ṭa nhận định, mặc dù phần đất có cây dương liễu đang tranh chấp cả hai gia đ́nh đều chưa được Nhà nước giao quyền sử dụng. Tuy nhiên, ông Mân chỉ đưa ra được chứng cứ “miệng” về cây dương liễu là của ḿnh. Trong khi đó, vợ chồng ông Nga lại chứng minh được cây dương liễu là của ḿnh bằng việc đă làm dấu bằng ông táo, b́nh vôi và ḷ nấu trấu. Điều này đă được chứng minh bằng kết quả “khai quật” của Ṭa sơ thẩm.
Cuối cùng, Ṭa phúc thẩm khẳng định có căn cứ để xác định cây dương liễu là của gia đ́nh ông Nga nhưng bị Ṭa sơ thẩm bác yêu cầu khởi kiện là không khách quan. Vợ chồng ông Mân phải trả cho gia đ́nh ông Nga 405.900 đồng trị giá của cây dương liễu.
Tuy nhiên, khi đă thắng kiện th́ vợ chồng ông Nga lại mang nỗi lo khác là chẳng biết đến khi nào ḿnh mới được thi hành án v́ vợ chồng ông Mân đă gần 90 tuổi.
Thiên Thanh