Tẩm bổ mùa Xuân

Một trong những nguyên tắc chung hết sức quan trọng của phép dưỡng sinh ẩm thực phương Đông là phải “thuận theo tự nhiên”, mà tự nhiên có bốn mùa. Xin giới thiệu những món ăn, bài thuốc của mùa Xuân

Vào mùa Xuân, ngoài việc lựa chọn các đồ ăn thức uống, chúng ta có thể sử dụng một vài món ăn - bài thuốc sau đây:

- Cháo hà thủ ô: Hà thủ ô 30 g, gạo tẻ 100 g, đại táo 3 quả, đường phèn lượng vừa phải. Hà thủ ô cho vào nồi đất sắc kỹ lấy nước rồi bỏ gạo, đại táo và đường phèn vào ninh nhừ thành cháo, chia ăn 2 lần trong ngày. Công dụng: dưỡng gan bổ huyết, ích thận, chống lão hóa, thích hợp với các chứng đầu váng tai ù, tóc bạc sớm, thiếu máu, thần kinh suy nhược, rối loạn lipid máu, táo bón… do can thận hư suy gây nên.

Rong biển là món thuốc, món ăn tốt cho sức khỏe
Ảnh: TƯ LIỆU

- Cháo đảng, gạo đen: Đảng sâm 15 g, bạch phục linh 15 g, gừng tươi 5 g, gạo nếp cẩm
100 g, đường phèn lượng vừa phải. Đảng sâm, phục linh và gừng tươi thái lát; gạo nếp cẩm vo sạch, loại bỏ tạp chất, đường phèn nghiền nhỏ, bỏ tất cả vào nồi, cho lượng nước vừa phải, đun to lửa cho sôi rồi vặn nhỏ lửa đun trong 2 giờ là được, chia ăn 2 lần trong ngày. Công dụng: Bổ trung ích khí, kiện tì dưỡng vị, thích hợp với các chứng cơ thể suy nhược, mệt mỏi rã rời, chán ăn, đi lỏng… do tì vị hư nhược gây nên.
- Cháo trúc diệp: Lá tre 50 lá, thạch cao 150 g, đường cát 50 g, gạo tẻ 250 g. Lá tre rửa sạch đem sắc cùng thạch cao với 3 chén nước, cô lại còn 2 chén để hơi nguội lọc lấy nước, để lắng một lúc, gạn lấy nước trong, cho gạo vào nấu cháo. Cháo được cho thêm đường cát vào là có thể ăn được. Công dụng: Thanh trừ nhiệt tích trong cơ thể.
- Cháo hoa cúc: Hoa cúc vừa phải, gạo tẻ 100 g. Ngay từ mùa thu trước tiết sương giáng, hái hoa cúc về sấy khô hoặc hấp chín rồi phơi khô, cũng có thể hong khô trong bóng râm (phơi âm can), sau đó xay thành bột. Bỏ gạo tẻ vào nấu thành cháo, rồi cho khoảng 10-15 g bột hoa cúc vào, đun sôi lăn tăn là được. Công dụng: Tán phong nhiệt, thanh can hỏa, điều hòa huyết áp, thích hợp với những người bị cao huyết áp, thiếu máu cơ tim, đau đầu do can hỏa, hoa mắt, mắt mờ và mắt đỏ do phong nhiệt.
- Bánh trôi nhân táo: Bột gạo nếp 1 kg, bột gạo tẻ 200 g, hồng táo 500 g, hoàng kỳ 20 g, đường cát 500 g, nước cốt hoa quế, vừng lượng vừa phải. Trộn lẫn bột gạo nếp với bột gạo tẻ, hấp chín. Hồng táo bỏ hạt thái vụn, hoàng kỳ tán bột, đem trộn hai thứ với đường trắng và nước cốt hoa quế làm nhân, gói vào trong bột trộn chín làm thành bánh trôi, lăn vào mẹt vừng cho bám đều bên ngoài, cho nồi đun sôi lên là được. Công dụng: Bổ tì vị, sinh tân dịch, bảo vệ can tạng, tăng cường sức cơ, phòng chống bệnh viêm gan virus, ăn vào dịp Tết Nguyên tiêu (rằm tháng giêng).
- Cao hạch đào mật ong ngũ vị tử: Hạch đào 50-80 hạt, ngũ vị tử 20-30 g, mật ong lượng vừa phải. Hạch đào bỏ vỏ lấy nhân, trộn lẫn với mật ong và ngũ vị tử đã rửa sạch, giã thành hồ nhuyễn rồi đem hấp chín, đựng vào lọ kín dùng dần. Mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 1 thìa cà phê. Công dụng: Ích khí bổ phế, thích hợp với những người hay có cảm giác khó thở, tự đổ mồ hôi, lúc lạnh lúc nóng, dễ bị cảm cúm.
- Canh hoàng kỳ dạ dày heo: Hoàng kỳ 15 g, dạ dày heo 1 cái. Rửa sạch dạ dày heo, bóp muối rồi rửa thật sạch, bỏ vào nước sôi luộc qua, vớt hết bọt và mỡ nổi, cho thêm một ít rượu gạo vào, đun nhỏ lửa chừng 40 phút; hoàng kỳ rửa sạch, cho 6 chén nước lã vào đun cô còn 3 chén; đổ nước hoàng kỳ vào nồi canh dạ dày heo, hầm trong 2-3 giờ, sau đó vớt dạ dày ra, xắt miếng, ăn dạ dày và uống nước canh. Công dụng: Ôn trung tán hàn, thích hợp với những người bị bệnh lý đường tiêu hóa.
-Canh thảo quyết minh, rong biển: Rong biển 20 g, thảo quyết minh 10 g. Cho hai thứ vào nấu với 2 chén nước, cô lại còn một chén, bỏ bã uống canh. Công dụng: Thanh can sáng mắt, thích hợp với người can hỏa đau đầu, cao huyết áp, viêm kết mạc…
- Sữa bò mạch môn: Sữa bò 300 ml, mạch môn 10 g, đường phèn 30 g. Mạch môn rửa sạch, sắc kỹ lấy nước rồi đổ sữa bò vào, đun sôi, hòa với đường cát, uống vào buổi sáng. Công dụng: Bổ hư tổn, ích tì vị, sinh tân dịch, nhuận tràng, thích hợp với những người hay có cảm giác buồn nôn, nghẹn, đái tháo đường, táo bón do hư nhược lao tổn gây ra.
- Dịch thanh bì mạch nha: Thanh bì (vỏ cam non) 10 g, mạch nha tươi 30 g. Thanh bì và mạch nha loại bỏ tạp chất, rửa sạch, bỏ vào nồi, đổ nước, đun to lửa cho sôi rồi dùng lửa nhỏ nấu thêm 30 phút là được, bỏ bã uống nước. Công dụng: ích vị sơ can, tiêu thực hóa trệ, thích hợp với những người hay đau chướng hai bên lườn, đầy bụng, biếng ăn… do bệnh gan gây ra.


BS HOÀNG KHÁNH TOÀN (Trưởng Khoa Y học cổ truyền)
Nguoilaodong