Những "quái kiệt" sở hữu biệt tài kỳ lạ mưu sinh ngày xuân

[Romano]

Xa nhà, xa không khí ấm cúng của gia đình ngày tết, bị giật tiền show diễn bởi những mánh khóe của bầu show "cò con". Đó là những gì nghệ sỹ, võ sư mưu sinh ngày tết thường xuyên đối mặt. Đổ mồ hôi vì khổ luyện, sôi nước mắt vì diễn xuất, cái níu họ với sàn diễn chỉ còn lại là nỗi đam mê ngoài tiền bạc.

Võ sư Kim Tuấn biểu diễn với những chiêu nguy hiểm.

Mồ hôi võ sư, nước mắt nghệ sỹ
Gặp lại võ sư Nguyễn Kim Tuấn người dùng răng bóc vỏ dừa nhanh nhất Việt Nam trong dịp cuối năm, trông anh có vẻ khỏe hơn nhiều. Có lẽ dạo này anh bớt phải chạy đây đó diễn những pha "cạp" dừa, đâm thương cổ họng... Trò chuyện với chúng tôi, anh bảo cỡ tuổi anh chẳng mấy người diễn nữa vì chẳng đủ ăn, còn lớp trẻ mới nổi thì giá nào cũng nhận. Nhiều chuyện oái oăm trong nghề khiến người diễn đôi khi gặp nguy hiểm. Võ sư Kim Tuấn kể: "Có lần tôi đi biểu diễn ở Gia Lai, đang đẩy xe bằng thương tự nhiên có thằng nhỏ chạy xe ngang qua, tài xế ngồi trên xe thắng khựng lại, mũi cây thương đâm ngay vào cổ tôi. Đến lúc rút cây thương ra thì máu phun ra, tôi về nhà tự lấy thuốc đắp vào. Cũng có lần vào năm 2007, tôi biểu diễn trên Gia Lai, có một ông võ sư trực tiếp lên dùng cây sắt đâm vào cổ họng tôi. Ông ấy cứ đẩy như thế 5 phút cây sắt cong thì mới thôi".
Mỗi dịp tết, võ sư Kim Tuấn cũng nhận được nhiều lời mời đi diễn nhưng anh không nhận lời. Anh bảo: "Diễn 14 cái tết rồi, không về nhà, diễn lại bị xù tiền, nỗi cô đơn thì chắc ai cũng hiểu. Nhiều năm nay, tôi cũng đâu có biết tết là gì, cứ đi biểu diễn từ mùng 1 cho đến hết mùng 10 mới về thì tết cũng đã hết. Ngày trước bầu show nói một là một hai là hai, nói giá bao nhiêu là lúc trả sẽ y như vậy. Chứ bây giờ lớp trẻ nó làm ăn chộp giật lắm, nó đâu có đưa tiền cho mình mà kêu thằng lính đưa cho mình, đến hồi mình kêu thì đâu có ai nghe, bầu show thì đi mất dạng".
Với cánh nghệ sỹ ca hát, nghệ sỹ hề cải lương Quốc Thái là người tầm trung cũng từng một thời lăn lộn với nghề. Ông bảo mình là nghệ sỹ tự do nên sự quen biết cũng hạn chế, mấy sân khấu lớn ông ít được diễn. Ông thường đi ở những vùng xa diễn và phải qua bầu show nên công cán chẳng được bao nhiêu. Đến sau này do biểu diễn lâu năm nên những show diễn người ta đã biết đến tên ông, từ đó chủ tự liên hệ với ông luôn chứ không qua bầu show gì nữa. Nghệ sỹ Quốc Thái buồn rầu: "Biểu diễn như chúng tôi giờ cũng vô chừng lắm. Như nghề hát cải lương thì bây giờ mình phải hiểu vị trí mình ở đâu, nó xuống cấp rồi nên mình đâu có đòi hỏi được, tùy ý họ muốn bồi dưỡng mình bao nhiêu thì bồi dưỡng thôi. Thường tôi hát hai suất thì được trả khoảng 3 triệu, đó là chủ trả trực tiếp cho tôi".
Theo hồi ức của nghệ sỹ Quốc Thái thì khoảng 2 năm nay nghệ sỹ cải lương làm ăn không được, còn trước đây có ngày cả 5 show diễn. Ông chua xót: "Tôi hên là có nhà ở chứ bây giờ nghệ sỹ biểu diễn không có nhà ở thì nhiều khi còn không đủ tiền thuê nhà vì ít được kêu. Có nhiều dịp ế ẩm, phải đi kiếm quán nhậu, quán cà phê để hát, khán giả thương thì lên bông cho ít tiền. Có chỗ quán thì cho hát, có chỗ thì họ không cho hát, hát xong thì chia tiền 7-3 hoặc 6-4 với chủ quán. Những người nghệ sỹ bậc trung và yếu, nhiều người không sống được bằng nghề, phải bỏ nghề. Nhiều chuyện diễn của nghệ sỹ đau lòng lắm".
Cướp của trên phận mưu sinh
Người biểu diễn muốn có nhiều show diễn thì tất yếu phải phối hợp với bầu show. Có những bầu show uy tín tạo dựng được tiếng tăm. Bên cạnh đó cũng không ít những bầu show làm ăn chộp giật chỉ chăm hốt được một vài vụ rồi mất dạng. Những nghệ sỹ, võ sư đi biểu diễn thường gặp cảnh trớ trêu này mà khốn đốn. Võ sư Kim Tuấn cho biết: "Có người được mời đi diễn, xong người được mời đó lấy số của bầu show rồi sau này sẵn tiện kiếm người diễn cho bầu show luôn. Như vậy mình nhiều khi chẳng biết bầu show là ai, cứ ai kêu mình thì coi như là bầu show vậy. Rõ ràng lúc biểu diễn khán giả rất đông nhưng khi bầu show trả tiền thì viện đủ lý do kêu ế, rồi thua lỗ... nên xin trả cho mình ít lại".
Mánh khóe của các cò show và sự vô tâm của bầu show cũng bất lợi cho người diễn. Nhiều bầu show nhận một lúc hai ba show ở những nơi khác nhau rồi lại giao lại cho người khác như kiểu "bán cái". Võ sư Kim Tuấn bức xúc: "Nhất là khi đi diễn ở công viên thì còn phải qua "cò show" nữa. Những trò như chủ tổ chức chương trình kêu ông bầu giá 10 triệu, ông bầu kêu một người nữa giá 5 triệu, người đó kêu mình trả mình giá 1 triệu. Cuối cùng người thiệt hại nhất vẫn là người biểu diễn, nhiều khi không đủ tiền chi phí trong chuyến đi diễn. Bây giờ ông bầu nhiều quá, dễ dãi quá, cứ ai kêu người diễn được là làm ông bầu có quyền ăn tiền của người mình kêu". Cạnh tranh của các bầu show cũng khiến nghệ sỹ, võ sư thiệt hại. Nhiều bầu show nhận tiền diễn cao thì thuê được những người diễn độc, thu tiền cao. Những bầu show nhận tiền show ít hơn thì chỉ cần một vài người biểu diễn trò độc cũng kéo được khách.
Còn với nghệ sỹ hài cải lương Quốc Thái thì chuyện đi diễn với ông bây giờ không còn phụ thuộc đồng tiền nữa. Ông cho biết: "Bây giờ tôi đi biểu diễn cũng chỉ vì đam mê thôi chứ thu nhập chủ yếu là công việc ở nhà. Mấy năm trước tôi thường biểu diễn ở vườn Tao Đàn theo hội văn nghệ tài tử mấy tối tết liên tục, hát phục vụ chủ yếu chứ công cán chỉ đủ tiền xăng thôi. Nói về bầu show ngày tết thì họ trả còn "đuối" hơn mình đi hát ở ngoài nữa. May mắn hát trực tiếp cho nhà đại gia không qua bầu show dạng cò con thì còn có thu nhập cao chút nhờ tiền lên bông".
Ngay cả bản thân Quốc Thái nhiều khi cũng bị giựt tiền show. Ông cho biết: "Tết năm 2010 tôi đi hát ở dưới Mộc Hóa, tỉnh An Giang, hát xong một tối họ kêu ở lại đêm mai hát tiếp rồi trả tiền. Hai đêm như vậy là hát hết 4 suất theo cái gọi là chương trình Đại nhạc hội, tổ chức để thu tiền vé người coi. Đến đêm thứ hai hát xong rồi ông bầu không đến gặp tôi luôn, đi mất dạng xù tiền mọi người luôn. Nghệ sỹ hầu như ai cũng bị giựt show. Thường thì ai kêu mình thì cũng nói mình muốn giá nào cũng được nhưng đến khi trả tiền thì lại bớt xén chẳng còn bao nhiêu hoặc xù luôn". Ngoài ra còn có vụ hai bầu show cùng nhận một người diễn trong một show diễn khiến chủ nhà cũng thiệt hại.
Không chấp nhận được
Trao đổi với chúng tôi, ông bầu nức tiếng TP.HCM về uy tín và tình thương, nghệ sỹ Duy Ngọc cho biết: "Tôi cũng thấy nhiều người phản ánh mà không hiểu làm sao họ làm ăn kiểu giựt show vậy được không biết. Mình làm bầu show làm sao để nghệ sỹ người ta thương, người ta gắn bó chứ làm ăn kiểu vậy thì không chấp nhận được".
tm