VBF-Nhắc tới Sài G̣n chính là nhắc tới 'Ḥn ngọc Viễn Đông' tuy nhiên đa số mọi người ít biết v́ sao lại có điều này. Bài viết sau đây sẽ đưa chúng ta về thời xa xưa để lư giải v́ sao lại có chuyện này.
Từ vùng đất hoang vu, hơn trăm năm trước người Pháp muốn biến Sài G̣n thành "Ḥn ngọc Viễn Đông" để cạnh tranh với các thuộc địa khác của Anh.
Vùng Viễn Đông theo địa lư gồm các nước Việt Nam, Campuchia, Lào, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Indonesia, Phillipines, Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản. Cuối thế kỷ 19, đầu 20, hầu hết các quốc gia này đều thành thuộc địa hoặc chịu ảnh hưởng của cường quốc phương Tây. Trong đó Pháp và Anh là hai nước xâm chiếm và mức độ cạnh tranh lớn nhất.
Sự cạnh tranh của Anh, Pháp trong việc “khai hóa” các nước thuộc địa. Từ những năm 1895, Pháp tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng ở thuộc địa nhằm phát triển kinh tế. Họ đặt tham vọng vượt mặt nước Anh tại Singapore và HongKong.
Ngay sau khi chiếm được Nam kỳ, Pháp bắt tay vào việc xây dựng Sài G̣n
Danh xưng "Ḥn ngọc Viễn Đông" (La perle de l’Extrêm Orient) xuất hiện để chỉ cho Sài G̣n. Đây được xem là thủ phủ của Đông Dương về kinh tế, giải trí để cạnh tranh với Singapore của người Anh.
Giai đoạn này, Sài G̣n từ thành phố hoang vu, được gọi là thị trấn giữa rừng (Prei Nokor) đă được người Pháp đầu tư xây dựng bài bản nhất so với các thành phố khác trong khu vực.
Dưới sự chỉ huy của trung tá công binh Coffyn, Sài G̣n được quy hoạch lại theo lối phương Tây. Giai đoạn này, khu vực trung tâm thành phố xuất hiện hàng loạt các công tŕnh nổi bật c̣n tồn tại đến ngày nay như Nhà thờ Đức Bà, Nhà hát thành phố, Dinh thống đốc, Phủ toàn quyền...
Tuyến đường Catinat (Đồng Khởi ngày nay) được ví như trái tim của Sài G̣n khi tập trung nhiều điểm vui chơi, giải trí của thành phố. Hàng loạt nhà hàng, khách sạn mọc lên dọc trục đường đă quy tụ giới tinh hoa, giàu có về tiêu xài, hưởng thụ.
Tuyến xe lửa Sài G̣n - G̣ Vấp năm 1910
Các công tŕnh được xây trên khu đất đẹp, cao ráo, hướng ra ḍng sông uốn lượn bao quanh là rừng. Trên kênh Lớn (đường Nguyễn Huệ nay) hay kênh Xáng (đường Hàm Nghi) có những khu chợ thông thương với sông Sài G̣n tấp nập người mua kẻ bán. Một thị trấn giữa rừng dần chuyển ḿnh phát triển.
Những thương nhân ở Ấn Độ, Trung Quốc, châu Âu, Mỹ... khi dong thuyền vượt biển qua trao đổi, buôn bán đều ấn tượng với thành phố mới nổi này. Họ neo thuyền dọc cảng Bến Nghé, Bạch Đằng lên bờ mua vải vóc, lụa là, châu báu rồi ghé những khu vui chơi sầm uất gần đó. Những thương thuyền này sau đó truyền miệng nhau tên gọi “Ḥn ngọc Viễn Đông” - mỹ danh của Sài G̣n ra khắp thế giới.
Giao thông đường thủy được người Pháp ưu tiên phát triển, kênh Bến Nghé – Tàu Hủ trở thành tuyến thông thương chính cho thuyền bè từ Đông Nam bộ, miền Tây vào sâu trong Sài G̣n đến vùng Chợ Lớn.
Hàng chục bến băi bốc dỡ, chuyển hàng hóa mà tên gọi c̣n đến ngày nay như bến Hàm Tử, B́nh Đông, Chương Dương, Vân Đồn, Bạch Đằng… Dọc theo hai kênh là đường bộ mà hiện nay là đường Vơ Văn Kiệt và Bến Vân Đồn (quận 4), Bến B́nh Đông (quận 8).
Ngoài tuyến đường thủy, để kết nối với khu Chợ Lớn và phía Tây Sài G̣n ngày nay, các đại lộ như Nguyễn Trăi, Nguyễn Thị Minh Khai... dần h́nh thành. Đặc biệt, khi xuất hiện chợ Bến Thành năm 1914, nhu cầu thông thương hàng hóa giữa khu vực trung tâm Sài G̣n và Chợ Lớn phát triển mạnh. Từ yêu cầu cấp thiết này, khu vực đầm lầy giữa Sài G̣n - Chợ Lớn được san lấp để mở đại lộ Trần Hưng Đạo ngày nay.
Năm 1885, tuyến đường sắt đầu tiên của Đông Dương dài 70 km nối Sài G̣n – Mỹ Tho cũng được xây dựng. Đây là tuyến đường sắt thứ hai do người Pháp xây dựng ở nước ngoài, sau tuyến đường 13 km ở Pondichéry (Ấn Độ) năm 1879. Ga tàu lúc đó nằm tại công viên 23/9 ngày nay, tuyến đường do nhà thầu Joret của Pháp thi công.
Tuyến đường sắt đă hút một lượng lớn khách ở Sài G̣n thời điểm đó. Chính quyền thuộc địa thu lời lớn từ dự án. Năm 1896, tổng lăi thu được từ tuyến đường sắt là 3,22 triệu francs, đến năm 1912 lăi 4 triệu francs.
Phía đông thành phố, năm 1902, cầu B́nh Lợi được khánh thành đưa vào sử dụng. Cây cầu rút ngắn tuyến đường đi Thủ Đức, Biên Ḥa, thông với đường thiên lư Bắc Nam (Quốc lộ 1 hiện nay) của người Việt xưa.
Nếu so sánh về hạ tầng cơ sở, cùng thời, Sài G̣n bỏ xa Bangkok và Singapore. Nhưng lúc bấy giờ, Singapore có tầm quan trọng lớn về chiến lược khi nằm trên tuyến đường biển quốc tế, nơi thông thương của thương thuyền trên thế giới. Lúc này, Singapore cũng là hải cảng lớn nhất khu vực.
Theo Kiến trúc sư Khương Văn Mười, lúc Sài G̣n được xem là “Ḥn ngọc Viễn Đông” th́ thành phố có quy mô nhỏ, phạm vi chỉ gói gọn ở trung tâm Sài G̣n ngày nay. Mỹ danh này cũng sớm kết thúc vào giữa thế kỷ 20.
Do chiến tranh cũng như người dân nông thôn đổ về thành phố ngày một đông khiến nó bị quá tải. Sài G̣n xuất hiện nhiều khu ổ chuột, người dân sống nhếch nhác ven kênh rạch, điều kiện vệ sinh, an ninh kém.
C̣n PGS.TS Trần Đ́nh Thiên – Viện trưởng Kinh tế Việt Nam - cho rằng, thập niên 60-70, Sài G̣n vẫn được mệnh danh là "Ḥn ngọc Viễn Đông" - thành phố được định danh duy nhất ở khu vực. Trong khi Singapore lúc đó chỉ là đảo quốc hoang vu, Bangkok cũng ít người nhắc đến. Những quốc gia này lấy Sài G̣n như h́nh tượng để phát triển theo.
"TP HCM hiện phát triển hơn nhiều so với thời Ḥn ngọc Viễn Đông nhưng những bước tiến đạt được chưa tương xứng tiềm năng, chưa đáp ứng yêu cầu đua tranh với các thành phố có vị thế, chức năng tương tự trên thế giới. Những thành phố như Bangkok, Singapore, Busan... đă vượt lên, dù TP HCM có xuất phát điểm tốt hơn", ông Thiên nói.
Viện trưởng Kinh tế cho rằng, quan điểm của Việt Nam những năm gần đây đă thay đổi và đây là cơ hội để đưa cả nước và TP HCM lên đẳng cấp mới.
Theo nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP HCM lần thứ X, Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng mong muốn đưa thành phố trở lại vị trí dẫn đầu. Ông thể hiện quyết tâm lấy lại mỹ danh "Ḥn ngọc Viễn Đông" nức tiếng một thời mà quốc tế đă nói về Sài G̣n.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
